larsen0028

28 I Podstawy farmakologiczne i fizjologiczne

w ciągu 10-15 minut. Różnica ciśnień parcjalnych między krwią a powietrzem pęcherzykowym spada przy tym do 25% wartos'ci początkowej.

Podczas gdy silnie unaczynione tkanki są już nasycone, trzy inne grupy tkanek jeszcze przez długi czas pobierają anestetyk z krwi; należą do nich skóra/mięśnie, tkanka tłuszczowa i słabo unaczynione tkanki.

Nasycenie skóry i mięśni, które otrzymują 18% pojemności minutowej serca, następuje po 90 min, tkanki tłuszczowej dopiero po wielu godzinach, tak że w przebiegu przeciętnego znieczulenia ha-lotanem lub enfluranem nie dochodzi do równowagi z tkanką tłuszczową.

Słabo unaczynione, źle ukrwione tkanki, jak na przykład ścięgna, więzadła, chrząstki itp., nie biorą udziału w procesie nasycania.

3.3.3 Różnica ciśnień parcjalnych między krwią a tkankami

I Im większa jest różnica ciśnień parcjalnych między krwią a tkanką, tym szybciej przebiega dyfuzja anestetyku do tkanki.

Z tego powodu tkanki początkowo pobierają anestetyk szybko. Ponieważ jednak wraz ze wzrostem ilości anestetyku pobranego przez tkankę rośnie w niej ciśnienie parcjalne, maleje różnica ciśnień parcjalnych pomiędzy krwią a tkanką. Pobieranie anestetyku przez tkankę zostaje zwolnione.

3.4 Czynniki modyfikujące

Szybkość, z jaką rośnie stężenie anestetyku w powietrzu pęcherzykowym i osiągana jest określona głębokość znieczulenia, może być modyfikowana przez różne czynniki. Należą do nich:

- stężenie anestetyku w powietrzu wdychanym (oddechowym),

- wielkość wentylacji,

- wielkość pojemności minutowej serca.

3.4.1 Stężenie anestetyku

Stężenie anestetyku w powietrzu wdychanym

wpływa na szybkość, z jaką rośnie stężenie w powietrzu pęcherzykowym, a mianowicie:

| Im wyższe jest stężenie anestetyku w powietrzu wydychanym, tym wyższe jest jego stężenie w powietrzu pęcherzykowym.

Efekt stężenia. Z klinicznego punktu widzenia ważne jest, że przy podwyższeniu stężenia anestetyku w powietrzu wdychanym stężenie w powietrzu pęcherzykowym wzrasta ponadproporcjonal-nie\ im wyższe jest stężenie w powietrzu wdychanym, tym szybciej narasta stężenie w powietrzu pęcherzykowym. Proces ten nazywany jest efektem stężenia.

Przy dopływie dużego stężenia wzrost stężenia w powietrzu pęcherzykowym zależy przede wszystkim od wentylacji, a nie od rozpuszczalności. Gdyby na przykład było możliwe podanie anestetyku w stężeniu 100%, wówczas wszystkie substancje osiągałyby w powietrzu pęcherzykowym stężenie równe stężeniu w powietrzu oddechowym, mimo różnej rozpuszczalności poszczególnych anestetyków, to znaczy pobieranie anestetyku przez krew nie miałoby istotnego wpływu na stężenie w powietrzu pęcherzykowym.

Przy niskich stężeniach natomiast o szybkości wzrostu stężenia w powietrzu pęcherzykowym decyduje przede wszystkim rozpuszczalność, a nie wentylacja.

Efekt stężenia polega na zagęszczeniu gazów w małej objętości i na wzroście wentylacji. Jeżeli na przykład z płuc wypełnionych mieszaniną 80% podtlenku azotu i 20% tlenu połowa podtlenku azotu, wskutek jego szybkiej dyfuzji, zostanie w ciągu jednego oddechu pobrana przez krew, to draga połowa (40 części objętościowych) pozostanie w całkowitej objętości 60 części objętościowych. Stężenie podtlenku azotu wynosi wówczas w pęcherzykach płucnych nie 40%, lecz 67%, ponieważ pozostające w nich gazy zagęściły się w mniejszej objętości. Dodatkowe wdychanie powstaje wskutek efektu ssania: pobrany przez krew podtlenek azotu pozostawia w pewnym sensie próżnię, która dodatkowo wsysa gaz do pęcherzyków, tak że ostateczne stężenie podtlenku azotu jeszcze bardziej narasta.

Efekt drugiego gazu. Efekt ten pojawia się wtedy, gdy anestetyk lotny jest podawany wraz z podtlenkiem azotu. Pobieranie podtlenku azotu prowadzi do utraty pojemności płuc, wskutek czego wzrasta stężenie enfluranu lub izofluranu w pozostałej (mniejszej) objętości. Jeżeli pobrany gaz zostanie zastąpiony przy kolejnym wzmożonym wdechu, ilość enfluranu lub izofluranu w płucach rośnie.

Wskutek efektu drugiego gazu stężenie w powietrzu pęcherzykowym rośnie szybciej niż w ra-