larsen0766

766 II Anestezjologia ogólna

jednakże wystąpić już przy wyższych stężeniach hemoglobiny, ale można je usunąć poprzez nieznaczne podniesienie stężenia hemoglobiny.

Krytyczne stężenie hemoglobiny nie jest wielkością stalą, lecz zależy od różnych czynników i warunków. Na przykład podczas znieczulenia ogólnego tolerowane są często niższe wartości Hb niż w stanie przytomności, ale właściwie tylko wówczas, gdy nie stosuje się anestetyków działających silnie kardiodepresyjnie. Natomiast zaburzenia przepływu krwi (np. wywołane istnieniem ste-noz naczyniowych) prowadzą do podniesienia krytycznego stężenia progowego. Zmniejszenie zapotrzebowania tlenowego, np. w hipotermii, obniża krytyczne stężenie Hb.

W medycynie operacyjnej nie należy eksperymentować i określać u młodych zdrowych ludzi krytycznej wartości progowej, która byłaby bezwzględnym wskazaniem do przetoczenia krwi. Ważne jest, że nie występuje konkretna krytyczna, uniwersalna wartość progowa stężenia hemoglobiny. Zawsze należy raczej przeanalizować ciężkość danego przypadku i podjąć decyzję indywidualnie.

B Przetoczenie koncentratu krwinek czerwonych (KKCz) jest zasadniczo tylko wtedy wskazane, jeżeli u pacjenta bez jego podania doszłoby do pogorszenia stanu zdrowia. Według dzisiejszego stanu wiedzy transfuzja krwi przy stężeniu hemoglobiny >10 g/dl jest bardzo rzadko wymagana, przy stężeniu zaś < 6 g/dl jest niemal zawsze niezbędna. Przy stężeniach hemoglobiny 6-10 g/dl należy zawsze decydować indywidualnie.

U pacjentów ze zwiększonym zapotrzebowaniem tlenowym stężenie hemoglobiny powinno być większe niż l() g/dl.

U pacjentów w zaawansowanym wieku (> 80

lat) bez występowania krążeniowych czynników ryzyka i innych, okołooperacyjne stężenie hemoglobiny powinno wynosić > 8 g/dl.

Dzieci i młodzież tolerują śródoperacyjnie stężenia Hb na znacznie niższym poziomie (2,1-4.5 g/dl) niż dorośli, jeżeli utrzymywana jest u nich normowolemia i wentylowani są 100% tlenem. W okresie pooperacyjnym konieczne są jednak wyższe stężenia Hb (np. 4-7 g/dl).

U Świadków Jehowy nieleczona, postępująca niedokrwistość prowadzi do wzrostu śmiertelności, zwłaszcza wtedy, gdy zawartość Hb jest mniejsza niż 6 g/dl. Przy wartościach Hb > 8 g/dl nie stwierdzono zwiększonej śmiertelności.

U pacjentów z rozpoznaną chorobą niedokrwienną serca wartości Hb ok. 10 g/dl uważa się za bezpieczne. Niektórzy chorzy tolerują śródoperacyjnie także znacznie niższe wartości (np. 8 g/dl).

U większości pacjentów na oddziałach intensywnej terapii wydaje się, że stężenia Hb 7—9g/dl są wystarczające; obecnie uważa się, że wartości < 7 g/dl są początkiem krytycznego zakresu. Ale także w' tym przypadku zawsze należy decydować indywidualnie!

W przypadku przewlekłych niedokrwistości

wartości Hb 6-8 g/dł tolerowane są bez transfuzji, o ile u pacjentów tych nie występują choroby układu krążenia i nie ma klinicznych cech niedoboru tlenowego.

W niedokrwistościach wywołanych pierwotną lub wtórną niewydolnością szpiku należy wykonywać możliwie jak najmniej transfuzji, szczególnie jeżeli nie zostało wykluczone przeprowadzenie przeszczepu szpiku w późniejszym terminie.

4.2.2 Zgodność grup krwi

w koncentratach krwinek czerwonych

Według wytycznych (1996) koncentraty krwinek czerwonych zawierające niewielką domieszkę osocza mogą być przetaczane także jako nieiden-tyczne grupowo w układzie AB0 (duża zgodność), jednakże „po uzyskaniu odpowiedniej kompetentnej konsultacji” (tab. 28.8).

Zgodność według czynnika Rh. Przetaczanie koncentratów krwinek czerwonych Rh-dodatnieh biorcom Rh-ujemnym jest dozwolone tylko ze wskazań życiowych (np. w masywnych przetocze-niach) i tylko wtedy, gdy Rh-ujemne KKCz nie są natychmiast dostępne.

4.2.3 Dawkowanie

Dawkowanie koncentratów krwinek czerwonych zależy przede wszystkim od pożądanej wartości Hb, rozpatrywanej indywidualnie. Zasadniczo powinno się przetaczać tylko tyle krwi, ile jest niezbędnie konieczne. Podanie u osoby dorosłej jednej jednostki KKCz właściwie nie ma uzasadnienia.

BU osoby dorosłej o prawidłowej masie ciała, u której nie występuje zwiększona przemiana erytrocytów, podanie jednej jednostki koncentratu krwinek czerwonych (KKCz) powoduje wzrost stężenia hemoglobiny o ok. 1-1,5 g/dl, a wartości hematokrytu o ok. 3-4%.