larsen1393

52. Traumatologia 1393

Stwierdzone obrażenia zostają uporządkowane według systemu priorytetowego i odpowiednio leczone (tab. 52.8).

1.4 Urazy czaszkowo-mózgowe

U pacjentów nieprzytomnych z obrażeniami wie-lonarządowymi zawsze należy zakładać wystąpienie urazu czaszkowo-mózgowego; powinno się jednak także uwzględnić pozaczaszkowe przyczyny nieprzytomności. Alkoholu nigdy nie można uważać za jedyną przyczynę zaburzeń świadomości lub śpiączki. Przy podejrzeniu urazu czaszkowo-mózgowego należy wykonać zdjęcie RTG i badanie TK głowy. Szczegóły dotyczące diagnostyki i leczenia - zob. rozdz. 41.

1.5 Urazy klatki piersiowej

Urazy klatki piersiowej są często złożone, np. mnogie złamania żeber z niestabilnością ściany klatki piersiowej i odmą opłucnową lub krwiakiem jamy opłucnowej. Stopień ciężkości uszkodzenia klatki piersiowej rzadko można prawidłowo ocenić wyłącznie na podstawie objawów zewnętrznych. Postępowanie wstępne powinno mieć na celu przywrócenie dostatecznej czynności układów oddechowego i krążenia.

Objawy. Najczęstszym objawem obrażeń klatki piersiowej są bóle i duszność. Ból zazwyczaj jest zlokalizowany zgodnie z miejscem urazu. Nierzadko jest on jednak odczuwany w obrębie brzucha, karku, barków lub ramion. Zaburzenia oddychania i przyspieszony oddech wskazują wprawdzie na uszkodzenie płuc lub ściany klatki piersiowej, ale nie są charakterystyczne i mogą występować także z powodu strachu lub względnie lekkich obrażeń klatki piersiowej.

Tabela 52.8 Podstawowa diagnostyka aparaturowa w urazach wielonarządowych

• Ultrasonografia jamy brzusznej

• Badania radiologiczne

- klatka piersiowa: przeglądowe AP

- miednica: przeglądowe AP

- kręgosłup szyjny: boczne, AP

- kręgosłup piersiowy w 2 projekcjach

- kręgosłup lędźwiowy w 2 projekcjach

- czaszka w 2 projekcjach

Badanie przedmiotowe obejmuje oglądanie, obmacywanie, opukiwanie i osłuchiwanie klatki piersiowej. Dostarcza ono często wartościowych wskazówek dotyczących rodzaju uszkodzenia.

Oglądanie. Należy zwrócić uwagę na:

- ślady po uderzeniach na klatce piersiowej,

- paradoksalne ruchy klatki piersiowej,

- rany ssące klatki piersiowej,

- powłóczyste ruchy klatki piersiowej,

- krwawienia zewnętrzne,

- nadmiernie wypełnione żyły szyjne (tamponada serca? niewydolność krążenia?),

- sinicę i obrzęk twarzy/szyi (ucisk śródpiersia?),

- łódkowato wysklepione powłoki brzuszne (pęknięcie przepony?).

Palpacja:

- Czy tchawica przebiega w linii pośrodkowej?

- Czy stwierdza się trzeszczenie podskórne lub jak przy odmie podskórnej?

- Czy występuje częściowa ruchomość mostka lub obrzęk nad mostkiem (złamanie mostka)?

- Czy podczas kaszlu są wyczuwalne nieprawidłowe fragmenty w obrębie ściany klatki piersiowej?

Opukiwanie. Ma ono na celu przede wszystkim zróżnicowanie odmy opłucnowej i krwiaka opłucnej:

- wypuk po jednej stronie stłumiony (krwiak opłucnej?),

- wypuk po jednej stronie nadmiernie jawny (odma oplucnowa?),

- poszerzone stłumienie serca (krwiak osierdzia?).

Osłuchiwanie. Klatkę piersiową powinno się starannie osłuchać od przodu, z tyłu, po bokach, u podstawy i u szczytu.

- Czy szmery oddechowe są obustronnie identyczne?

- Czy szmer oddechowy jest po jednej stronie osłabiony? (krwiak opłucnej? odma oplucnowa?),

- Czy słyszalne są w klatce piersiowej szmery jelitowe (pęknięcie przepony)?

Zdjęcie RTG klatki piersiowej. Natychmiast po przyjęciu chorego z urazem wielonarządowym należy wykonać zdjęcie RTG klatki piersiowej. Najpóźniej po 4-8 godz. badanie to należy powtórzyć.

Leczenie. Większość obrażeń klatki piersiowej leczy się zachowawczo. Często wystarcza założenie