lektury j polski
9

Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach

Język, styl, środki stylistyczne    ^

^r W utworze występują elementy typowe dla ekspresjonizmu; wizyjny sposób obrazowania, posługiwanie się hiperbolą, kontrastowa kolorystyka (czerwień, czerń), zdania wykrzyknikowe („poetyka krzyku”). Tekst jest przepełniony figurami stylistycznymi oraz słownictwem nacechowanym emocjonalnie. Wy-r stąpiły apostrofy (O, Boże!, Kyrie ekjson!), metafory (grzech krwią czarną duszę plami), obrazowe epitety (ciemna bezdeń), oksymorony (blask ściemnieje), hiperbole (miliardy krzyży), paralelizmy składniowe t (Płaczów i jęków słuchasz nie słyszącym uchem/i sądzisz! Kyńe elejsonlfNa mękę wieków patrzysz nie i    widzącym okiem/i sądzisz! Kyńe elejson!) oraz anafory. Utwór ma charakter niezwykle dynamiczny dzięki

; nagromadzeniu czasowników i przymiotników. Słownictwo podniosłe (mrok nicości) miesza się z poto-f cznym (trupi tłuszcz). Poeta posługuje się estetyką brzydoty. Pojawiły się symbole biblijne i motywy [ mitologiczne. Styl utworu jest profetyczny, obrazowanie wizyjne.

i Hymn wzorowany jest na formie pieśni religijnej (ośmiosylabowe wersy o muzycznym charakterze, błagalne zwroty modlitewne, rozeznanie winy i kary). Ale tradycyjny wzorzec, o regularnej budowie, Kasprowicz potraktował w sposób awangardowy. Stworzył utwór niejednolity pod względem miary wiersza: początkowo sylabotoniczny (realizujący zasady regularnego systemu weryfikacyjnego), następnie zmienia się w wolny (jego budowa nie opiera się na zgodności liczby sylab, stóp, zestrojów akcentowych w wersie), niekiedy pozostając w systemie tonicznym (jednakowa liczba zestrojów akcentowych w każdym wersie, ale ich rozkład nie jest stały). Taka różnorodność wersyfikacji daje możliwość swobodnego operowania poziomem emocji.

Konteksty i nawiązania

Utwór nawiązuje do Apokalipsy św. Jana oraz psalmów błagalnych. Opisane scen zagłady przypominają średniowieczne i barokowe obrazy oraz wędrówkę Dantego po piekle w „Boskiej komedii” Dantego. Podobne wizje wprowadza Kasprowicz również w innych swoich hymnach.

Postawa prometejska podmiotu lirycznego przypomina „Wielką Improwizację” z III cz. „Dziadów” Adama Mickiewicza. Współczesne wiersze wprowadzające motyw końca świata to m.in. „Sąd Ostateczny” Jana Lechonia, „U wrót doliny” Zbigniewa Herberta i „Piosenka o końcu świata” Czesława Miłosza.

„Dies irae” Kasprowicza odwołuje się bezpośrednio do średniowiecznego hymnu mszalnego o tym samym tytule, przypisywanego Tomaszowi z Celano, śpiewanego w Dzień Zaduszny

Podstawowy kontekst filozoficzny to pytanie o źródło (pochodzenie) zła w świecie (św. Augustyn: | Unde malum?).

W

Jan Kasprowicz

Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach

Biogram autora — patrz s. 283.

Geneza utworu

Wiersz pochodzi z tomu „Krzak dzikiej róży”, który wydano we Lwowie w 1898 roku.

Znaczenie utworu

Wiersz jest jednym z najwybitniejszych utworów utrzymanych w poetyce symbolizmu w poezji polskiej. Stanowi również wyraz charakterystycznej dla pisarzy Młodej Polski fascynacji przyrodą tatrzańską.

Analiza i interpretacja

♦ Kto mówi? Podmiotem lirycznym wiersza jest obserwator tatrzańskiej przyrody, filozof, który obserwując roślinność wysokogórską, dochodzi do egzystencjalnych wniosków.

285

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Jan KasprowiczKrzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach (I) W ciemnosmreczyńskich skał zwaliska, Gdz
26. Jakóbczyk, Jan : Tatrzańskie zauroczenie : („Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach J.
lektury j polski
5 Jan Kasprowicz Dies irae i W Jan KasprowiczDies irae Biogram autora Jan Kasprowic
sr2 Dzięki pracy wiciu pokoleń najlepszych ogrodników wyhodowano ze skromnej dzikiej róży całe boga
Jan Matejko Poczet krółów Polskich Jan III Sobieski Władysław A ŁOKIETEK 1690C/7 jr u tfa Simamm S*r
mity076 (2) 154 Pogoda Pogoda - rzekome bóstwo polskie. Jan Długosz w swoim panteonie rzekomych bóst
dzika róża DZIKA RÓŻA DLA STAWÓW NEWSWEEK 10.10.2004 Owoce odmiany dzikiej róży Rosa canina po wysus
935 RYCERSTWA POLSKIEGO. Jan RegowBki umarł będąc mężem znacznym. Mikołaj brat Janów zostawił z
nn nku pospolitego, owoc jałowe*. dzikiej róży. bzu czarnego. korzeń 7> • • óżnika. mniszka. kłą
CCF20091015017 1. MJON1CZKA /WAKUOLA/ A. Wprowadzenie mleZszu z owocu dzikiej róZy lub Jarzębiny. N
Teoria błędów przypadkowych Marek Jan Kasprowicz - f
9 (1048) herma piękna. Warszawa 2009 -01-15714-2, C» by WN PWN 2009 257 5.8. Witaminy owoce dzikiej

więcej podobnych podstron