Obraz�2

170 Podstawy dydaktyki ogólnej

Rys. 8. Schemat programu rozgałęzionego A oto przykład programu o rozgałęzionej strukturze:

Ramka 1

Jest rok 1815. W dniu 1 marca Napoleon Bonaparte, niedawno obalony cesarz Francji powrócił do kraju z zesłania. Francuzi nie byli zadowoleni z rządów przywróconej do władzy po upadku Napoleona dynastii Burbonów (Ludwik XVIII) i armia ponownie opowiedziała się za cesarstwem.

Jednak Wielka Brytania, Prusy, Austria i Rosja nie chciały dopuścić do restauracji cesarstwa we Francji. Każde z tych mocarstw postanowiło rzucić do walki z Napoleonem potężną armię, przy czym atak na Francję miał być prowadzony wspólnymi siłami.

Armia brytyjsko-holenderska, którą dowodził Wellington, liczyła 110 tys. ludzi, a pruska, pod dowództwem Bluchera — 117 tys. Obie te armie czekały w Belgii na Austriaków (210 tys.) i Rosjan (150 tys.), którzy mieli nadejść nad Ren około 1 lipca. Wtedy to bowiem wszystkie armie miały równocześnie zaatakować Francję.

Napoleon, przygotowując się do wojny z aliantami, zdołał zgromadzić do czerwca 1815 roku około 160 tys. żołnierzy.

Co byś zrobił, będąc na miejscu Napoleona?

Czekał na obce wojska w kraju i prowadził wojnę obronną? (Jeśli tak odpowiedziałeś, przejdź do ramki 3).

Zaatakował wojska stacjonujące w Belgii? (Jeśli taka jest twoja odpowiedź, zapoznaj się z treścią ramki 5).

Wyruszył przeciwko nadciągającym Austriakom i Rosjanom? (Jeśli tak uważasz, przejdź do ramki 6).

Ramka 3

Sądzisz, że Napoleon powinien czekać w kraju na wojska interwencyjne i prowadzić wojnę obronną.

Nie mógł tak zrobić, gdyż wówczas musiałby walczyć z czterema potężnymi armiami równocześnie, co z góry przesądzało o wyniku tej walki. A przecież Francuzi spodziewali się nowych zwycięstw swojego cesarza, ciągle pamiętając o jego niedawnych triumfach wojskowych. W tych okolicznościach należało podjąć inną decyzję.

Jaką? Wróć do ramki 1 i wybierz poprawną odpowiedź.

Ramka 5

Jesteś zdania, że Napoleon powinien zaatakować wojska stacjonujące w Belgii.

Tak też myślał sam Napoleon i lak właśnie postąpił. Jego plan był prosty: pokonać Wellingtona i Bluchera przed nadejściem Austriaków i Rosjan nad Ren. Na rzecz tego planu przemawiały następujące argumenty:

1. Porażka Anglików spowoduje, że wycofają się oni z wojny przeciwko Francji i przestaną wspierać aliantów finansowo. To zaś może doprowadzić do upadku przymierza czterech wrogich Napoleonowi mocarstw.

2. Utratę romańskiej części Belgii odczuwano we Francji bardzo bo* leśnie. Dlatego też triumfalne wkroczenie Napoleona do Brukseli znowu przywróci pełny blask jego armii i przysporzy mu w kraju nowych zwolenników.

Tymczasem główna kwatera Wellingtona znajdowała się w Brukseli, a jego armia zajmowała obszar od Ostendy do Charleroi (zobacz na mapie), gdzie stykała się z prawym skrzydłem wojsk Bluchera. Wellington nie spodziewał się ataku ze strony Francuzów. Gdyby jednak brał pod uwagę taką możliwość, to gdzie powinien oczekiwać uderzenia?

Na zachodnim skrzydle? (Jeśli tak sądzisz, przejdź do ramki 7).

Wzdłuż całego frontu? (Jeśli tak odpowiedziałeś, zapoznaj się z treścią ramki 8).

Na wschodnim skrzydle, tzn. w punkcie styku z armią Bluchera. (Jeśli tak myślisz, przejdź do ramki 2).

Ramka 6

Sądzisz, że Napoleon powinien wyjść na spotkanie wojsk austriackich i rosyjskich.

Gdyby Francuzi tak postąpili, musieliby przekroczyć Ren i zająć południowo-zachodnie i zachodnie prowincje Niemiec. W tej sytuacji trudno by im było przeszkodzić Anglikom i Prusakom w marszu na Paryż i przywróceniu we Francji rządów Ludwika XVIII.

Napoleon nie mógł zatem podjąć takiej decyzji. Wróć do ramki I i ponownie zastanów się nad wyborem odpowiedzi (Thomhill, 1965, s. 5-9).

W przytoczonym fragmencie programu ramki korektywne tworzą jedną tylko warstwę rozgałęzień; stąd też takie programy nazywamy .jednowarstwowymi”.

Program mieszany

Dydaktyczne programowanie rozgałęzione, podobnie jak liniowe, także spotyka się z krytyką. Zarzuca się mu przede wszystkim, że opiera się na wadliwym z psychodydaktycznego punktu widzenia sposobie udzielania odpowiedzi przez uczniów. Wyszukiwanie bowiem odpowiedzi praw-