organizacja słuzby meterologicznej1

Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie - Katedra Agrometeorologii

Temat: Organizacja i zadania służby meteorologicznej w Polsce i na świecie

Działalność człowieka w wielu dziedzinach była i pozostaje uzależniona w znacznym stopniu od warunków pogodowych. Dlatego też służby meteorologiczne we współczesnym świecie mają do spełnienia liczne i poważne zadania.

Organizacją i koordynacją meteorologicznej sieci pomiarowej na świecie zajmuje się Światowa Organizacja Meteorologiczna (WMO - World Meteorological Organization), która powstała w 1947 r. i liczy 188 państw członkowskich. W jej obrębie funkcjonuje Światowa Służba Pogody (WWW - World Wcathcr Watch), koordynująca Globalny System Obserwacyjny (GOS - Global Obscrving System).

W skład GOS wchodzi:

s ok. 11 000 lądowych stacji meteorologicznych, które dokonują pomiaru m.in.: ciśnienia atmosferycznego, prędkości i kierunku wiatru, wilgotności i temperatury powietrza (co 1 lub 3 godziny);

s ok. 1300 stacji aerologicznych. gdzie pomiary wykonywane są przy pomocy wypełnionego helem lub wodorem balonu z radiosondą. Mierzy ona ciśnienie, prędkość wiatru, temperaturę i wilgotność powietrza w profilu pionowym od powierzchni Ziemi do ok. 30 km; s ok. 4000 statków i 1200 pływających boi meteorologicznych; s ok. 3000 samolotów' dostarczających danych o ciśnieniu, temperaturze i wietrze; s kilkanaście satelitów meteorologicznych, wśród których wyróżnia się satelity geostacjonarne oraz satelity okołobicgunow'e;

^ lądowe stacje wykrywania i lokalizacji wyładowań atmosferycznych; s radary meteorologiczne.

Dane z GOS przez Globalny System Telekomunikacyjny (GTS - Global Tclccommunica-tion System) trafiają do Globalnego Systemu Przetwarzania Danych i Prognozowania (GDPFS - Global Data Processing and Forecasting System).

W Polsce stacje i obserw-atoria meteorologiczne istnieją w ramach branżowych instytucji, jak np. Instytut Uprawy Naw-ożenia i Gleboznawstwa, ponadto przy rolniczych stacjach doświadczalnych COBORU, a także przy szkołach wyższych. Najwięcej jednak stacji meteorologicznych podlega Instytutowi Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW). Zadaniem tego instytutu jest utrzymanie sieci obserwacyjno - pomiarowej na terenie Polski, prowadzenie obserwacji i pomiarów, opracowywanie prognoz i ekspertyz oraz ostrzeganie przed możliwym wystąpieniem groźnych zjawisk meteorologicznych.

Obecnie sieć pomiarowa IMGW składa się z:

• stacj i synoptycznych -61;

• stacji klimatologicznych i posterunków' meteorologicznych - 206;

• posterunków opadowych - 1004;

• stacji aerologicznych - 3;

• radarów meteorologicznych (8) oraz czujników' burz i wyładowań atmosferycznych (9).

Obserwacje meteorologiczne wykonuje się w celu uzyskania informacji o stanic pogody na większym obszarze, dlatego powinny być one reprezentatywne dla obszaru w promieniu kilkudziesięciu km od stacji. Ogródek meteorologiczny musi być urządzony na terenie otwartym, z dala od budynków i gęstych zadrzewień. Należy jednak unikać terenów całkowicie otwartych - rozległych łąk lub wyniosłości terenu oraz wyraźnie zróżnicowanych form rzeźby (np. terenu pagórkowatego).

Ogródek meteorologiczny (co najmniej 15 x 15 m) powinien być równy i porośnięty trawą. Od północy instaluje się przyrządy wysokie (np. wiatromierz), a od południa - umieszczane niżej (np. hcliograł). Do poszczególnych przyrządów dochodzi się ścieżkami.

Rozmieszczenie przyrządów w ogródku meteorologicznym:

Wybrane przyrządy:

1. Widzialnościomierz 3. Termometry gruntowe 5. Czujnik usłonccznicnia 6a i 6b. Wiatręmicrze 10. Klatka meteorologiczna (z termometrami i higrografem) 12a i 12b. Dcszczomicrzc

Jednym z podstawowych warunków zachowania pełnej porównywalności wyników' obserwacji, obok stosowania na różnych stacjach tych samych przyrządów, jest jcdnoczcsność ich wykonywania. Obecnie na świecie obserwacje wykonuje się według czasu uniwersalnego (UTC), który jest skoordynowany ze średnim czasem słonecznym na zerow7m południku (przechodzącym przez Greenwich).

Pomiary i obserwacje na stacjach synoptycznych w^rykonuje się co godzinę, na stacjach klimatologicznych i posterunkach meteorologicznych 3 razy na dobę (o godz. 6,12,18 UTC), a na posterunkach opadow-ych raz na dobę (o godz. 6 UTC). Należy pamiętać, że w' Polsce, gdy obowiązuje czas środkowoeuropejski (zimowy), to różni się on od czasu uniwersalnego o 1 godzinę, a gdy obowiązuje czas wschodnioeuropejski (letni) - o 2 godziny. Oznacza to, że pomiary np. na posterunkach meteorologicznych wykonywane są w naszym kraju o godzinie 07/08, 13/14 i 19/20 w-g czasu urzędowego.