p2190372
IfcŁ OSOBA I CZYN
fiI I nieodzowna jest świadomość. jak o cym była jeż mow1 2 »
•mi2- II. meodzowne też jest samostanowienie. Poprzez samosunowkaie dwanczy ■ tnascendenc)2 osoby w czynie, sam tal czyn konstytuuje się jako actus perstnae, co jot uprzednio odróżniliśmy wyraźnie od persono % acm. Czyn laki zawiera w sobie zawsze doświadczalny moment nnlftnirn I zależności od własnego Ja". I właśnie ten moment kryje w sobie saaq podstawę wolności, a wraz 1 nią i podstawę transcendencji osoby w czynie
Rsiamśralc transcendencji osoby
Wypada tu nieco wytłumaczyć ów termin filozoficzny, zwłaszcza zai jego zastosowanie w niniejszym studium. Wyraz |transcendencja” wskazuje etymologicznie na przekraczanie jakiegoś progu czy jakiejś granicy (trans -set ndert) Może ta chodzić o przekraczanie granicy podmiotu ku przedmiotowi, co zachodzi aa różny sposób B tzw. aktach intencjonalnych. W inny sposób doko-mje się to przekroczenie granicy podmiotu w aktach poznawczych, w inny sposób w cbccniach. które maja charakter dątefi. Znajdziemy jeszcze sposobność po temu. ażeby tę specyficzność odnośnych aktów intencjonalnych lepiej uwydatnić. Przekraczanie granicy podmiotu ku przedmiotowi, czyli inteocjonalność, można określić transcendencję po
ziomą. Kie o B jednakże chodzi nam przede wszystkim (choć i o nq także, jak jnreze zobaczymy), gdy mowa o transcendencji osoby w czynie. Jest to transcendencja, którą zawdzięczamy samostanowieniu, transcendencja przez sam fakt wolności, bycia wolnym w działaniu, a nie tylko przez intencjonalne skierowanie chceri w stronę właściwego im przedmiotu, war-tości-celu40. Można by tę transcendencję w odróżnieniu od tamtej, którą określiliśmy jako poziomą, określić jako pionową.
Tak pojęta transcendencja jako właściwość dynamizmu osoby tłumaczy się **łaśnśe poprzez porównanie do dynamizu natury. Samostanowienie wnosi tutaj przede wszystkim nadrzędność własnego Ja". Nadrzędność ta płynąca r samostanowienia tworzy jakby pion. Brakuje takiej nadrzędności jednostce będącej tylko podmiotem uczyń nień koordynowanych przez instynkt. O każdym z takich podmiotów można ~ przez analogię do formuły persona in oclu ~ powiedzieć indirkduum in octu. Ta właśnie formuła jest tutaj właściwą I
podstawową formułą; podczas gdy dla czynu taką właściwą i podstawową formulą jest actus ptrsonae, co tylko przez analogię można przenieś aa jednostkę nie-osobową jako actus Indhidui. Właściwie jednak brak I tej ostatniej podstaw do takiej formuły. Działanie sensu strteto - czyli czyn -nie może mieć miejsca tam. gdzie brak zdolności uzależniania własnych zdynamizować od swego „ja“.
Rola uprzedmiotowienia własnego .Ja" w strukturze wolności
Podstawowe znaczenie wolności człowieka, wolności woli. nakazuje widzieć w niej przede wszystkim tę szczególną samozałeżność, jaka idzie w parze z samostanowieniem. Człowiek jest wolny - to znaczy, te w dynamizowaniu swego podmiotu zalety sam od siebie. Podstawowe znaczenie nołoości zakłada więc owo „uprzedmiotowienie", które stanowiło temat uprzedniej analizy. Aby być wolnym, trzeba stanowić kookretne Ja”, które będąc podmiotem, równocześnie jest owym pierwszym przedmiotem, o jakim stanowimy aktem woli. Dynamizm na poziomie samej natury, do którego tutaj porównawczo się odwołujemy, nie wykazuje takiej przedmiotówafd podmian. Natrafiliśmy jut na ten brak dawniej, odróżniając w analizach rozdziału poprzedniego podmiotowość i sprawczość. Wówczas, gdy coś w mm tylko się dzieje, suppositum wykazuje jedynie podmiotowość, gdy natomiast dzida, wówczas wraz z podmiotowością wykazuje sprawczość. Ponieważ jest to sprawczość na zasadzie samostanowienia, ponieważ wówczas sprawczo stanowimy sami o sobie, przeto też podmiot sam dla siebie jest przedmiotem. W ten sposób ..uprzedmiotowienie" wchodzi w podstawowe znaczenie wolno-<ei,Sł. „Uprzedmiotowienie" mianowicie warunkuje saroozależność. w której zawiera się podstawowe znaczenie wolności.
4. Wola jako władza 76asamostanowicnia osoby7**
Uwarunkowanie niezależności w zakresie intencjonalnych przedmiotów chcenia przez samo zależność
Od podstawowego znaczenia wolności można dopiero przejść do znaczenia rozwiniętego. Znaczenie to odkrywamy w chceniach jako aktach intencjonalnych zwróconych do pewnej wartości jako celu. Bierzemy więc wówczas
fjj H H B If—w»r• wiwfc«n»łl>ww»i. ktflrej taki Moknlumy W(U
fneśmśomm (•metdi esy KUmt IcM 10 ■mowUmi munidncji. w naudi której podmiot yorminOit makw pnrSrarnfsr (pomśakai MMIM tleNe Kam róaja H byt bwUUej wyrBricfele2 «■2»2» tnmammOamtp att SebaUt
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
p2190361 143 OSOBA CZYN pMWtnnc do świadomości nic tkwią w próżni, ale pozostają nąjwyraźniej «
p2190391 29ł OSOBA I CZYN yaowMUC prawdy, odróżnianie (ego. co jest prawdziwo, od tego. co prawdzi-w
p2190342 104 OSOBA I CZYN zwicrciedl^. H odzwierciedlenie 10 pozbawione jesl pierwiastka jakie-kol w
p2190353 126 OSOBA I CZYN zawsze pozostaje między nimi pewien znaczeniowy hlatus. Na coi innego wska
p2190356 122_ OSOBA I CZYN zaakceptowaniu tomisiycznej podstawy loj spójności. Natura ludzka mi pods
p2190357 154 OSOBA I CZYN Różnica pomiędzy osobą I naturą w obrębie tego samego supposltum nłetwesti
p2190373 IM OSOBA I CZYN pod uwagę nie tylko samo R
p2190375 170 OSOBA I CZYN w ramach tej metody wola raczej była rozpatrywana w wymiarze trans-ccoóenc
p2190382 IM OSOBA I CZYN priaiej «jawoia Met. te w woli ludzkiej tkwi odniesienie do prawdy , wewnęt
p2190398 aa OSOBA I CZYN H d*rc podstawę do tych elementarnych ustaleń. na których opiera się cały o
p2190400 m OSOBA
Kompetencje społeczne CK1 Student jest świadom jak ważnym narzędziem w pracy inżyniera jest
p2190390 m OSOBA I CZYN Właściwa i zupełna funkcja sumienia nie jest li tylko poznawcza, nie pole. ■
p2190421 m OSOBA I CZYN świadomej posuwy I podstawowej zarazom dążności, której celem jest podstawow
Wojtyla15 318 OSOBA I CZYN wyrażenie zdaje się wskazywać na więź społeczną mniej ugruntowaną) jest o
Wojtyla19 322 OSOBA I CZYN głębsza. W związku z tym o wiele mocniejsza jest podstawa uczestnictwa, a
p2190374 OSOBA I CZYN ni 4f cuoba działa, kiedy 5 się w sposób sobie właściwy,
p2190392 aa OSOBA • YN ■awdy. odrótni*"*© ,c8°. oo Jest prawdziwe, od tego. co prawda* Umysł ja
BadaniaMarketKaczmarczyk 5 4.5.5Metody obserwacji Obserwowana osoba jest biernym obiektem pomiaru, z
więcej podobnych podstron