p3260243

Systematykę Hnm rozwija «już od porał dwustu H | mimo to jeszcze jej

■    ukończono. Podwaliny pod nią położył szwedzki przyrodnik Karol Linncu&z. (Cari

■    HB | dziesiątym wydaniu swego słynnego dzieła Jiysicma naturae" (1758).

Podstawową jednostką systematyczną H gatunek    Już od czasów Lin-

neusza do określenia gatunku stosuje fil H nomenklaturę hinominalną (nazewnictwo dwuwynzowe): pierwsze słowo jest nazwą rodzajową (określa rodzaj), drugie gatuntową (określa gatunek). Nowoczesna systematyka wprwadzifa jeszcze inne jednostki, przede wszystkim podgatunck. utożsamiany niekiedy 1 rasą geograficzną. Do ich określenia użyto trzeciego słowa, dołączanego do dwuwyrazowej nazwy ga* nmkcwcj (op. Zeryiuhia nrniina omalor). Nierzadko dodaje się jeszcze hardziej szczegółowe określenia, dotyczące rozróżnianych

Widłogonki przypominają larwy niektórych owadów. Są ślepe, jasno ubarwione i ngą}-10 mm długości. Ich czufki są długie. mdrowne. a narządy gębowe (typu gryzącego) są ukryte wewnątrz puszki głowowej Odwłok widlogonków. a właściwie jego czarni. 10. BR jc\t wyposażony | dwa członowane nitkowate lub jedno-nostkę) opisał po raz pierwszy, Uit. nadal jej tę właśnie nazwę. Z reguły podaje p nazwisko w pełnym brzmieniu, lecz nickie. dy używa się skrótu, np. zamiast Linnctn? IL, zamiast Fabricius - F. itd.

Nazwy naukowe poszczególnych jedno, stek i kategorii taksonomicznych, wywo. dzące się z łaciny lub greki albo z języków współczesnych, ale złatynizowane. są na. zwami międzynarodowymi, powszechnie obowiązującymi w święcie nauki. Opróą nich istnieją nazwy popularne, czyli tzw wemakulame, powstające właściwie wg wszystkich językach, ale nie mające zna. czcnia naukowego i nie obowiązujące mię. dzynarodowo. Takie popularne, ludowe n* zewnictwo jest często niedokładne i niejednoznaczne, ponieważ jeden i ten sanj gatunek może mieć kilka różnych nazw. W związku z tym powszechnie występują one w zasadzie tylko w literaturze pięknej, dziennikarstwie i piśmiennictwie popular-nonaukowym. choć i w tych rodzajach twór-czości często wprowadza się również nazwy naukowe w celu nie budzącego żadnych wąr. pliwośd określenia omawianego gatunku lub rodzaju.

członowe szczypcowate przysadki odwfo.

I (cerci). nazywane również niekiedy wyrostkami rylcowymi. Na brzusznej stronie segmentów odwłokowych znajdują się delikatne przydatki, tzw. styliki, czyli wy. rostki rylcowe (styli), uważane za szcząr-kowe odnóża odwłokowe, oraz elastyczne, mogące się wynicowywać, pęcherzyki kok-salne, czyli woreczki biodrowe.

Widłogonki są roślinożerne, niekiedy drapieżne. Preferują miejsca wilgotne i ciemne. w związku z czym najczęściej przebywają pod mchem, kamieniami, w glebie, próchnie zbutwiałych pniaków i w dziup-plach.

Opisano ok. 500 gatunków widlogonek, z których tylko niewielka część żyje w Europie. lecz wiele rejonów jest jeszcze pod tym względem w zasadzie nic zbadanych. Jakkolwiek widłogonki w większości są ciepłolubne, niektóre gatunki docierają daleko na północ (np. należące do rataju Campodea).

2. Rząd: pierwogonki (Prolura)

Przedstawiciele tego rzędu chyba najmniej przypominają typowe owady. Ich delikatne, bardzo smukłe ciało długości ok. 2 mm ma barwę żółtawą lub żółtobiałą. Są ślepe i pozbawione czułków, których funkcję pełnią przednie odnóża skierowane ku przodowi i zaopatrzone w specjalne paleczkowate przydatki (szczecinki czuciowe). Odwłok dorosłych pierwogonków składa się z 12 pierścieni. Młode osobniki mają tylko 8 pierścieni, a po każdym linieniu przybywa im kolejny segment. Na brzusznej stronie pierwszych trzech pierścieni odwłoka znajdują się wyraźnie widoczne przydatki, będące prawdopodobnie szczątkowymi odnóżami odwłokowymi.

Pierwogonki są drapieżne, ale zadowalają się również pokarmem roślinnym. Żyją w wilgotnych miejscach, w próchnicy, we mchu, pod kamieniami, korą obumarłych pni itd. Ze względu na niewielkie rozmiary. ochronne ubarwienie i skryły tryb życia, można ich nie zauważyć w środowisku naturalizm. Stosunkowo mało w związku z tym wiadomo na temat ich rozwoju i szczegółów trybu życia. Podobnie jak większość owadów bezskrzydłych, pierwogonki można poprawnie oznaczyć tylko za pomocą mikroskopu.

Na całym świecie opisano dotychczas ok. 200 gatunków pierwogonków. przy czym w Europie żyje nie więcej niż jedna dziesiąta tej liczby.

3. Rząd: skoczogonki (Collembold)

Skoczogonki są stosunkowo małymi stawonogami, osiągającymi przeciętnie 1-3 (wyjątkowo 9) mm długości. Mają bardzo cienki, delikatny oskórck i zwykle wydłużone. choć niekiedy krępe, a nawet niemal kuliste ciało, składające się z głowy, liczącego 3 segmenty tułowia i mającego nie więcej niż 6 pierścieni odwłoka.

Często są jaskrawo ubarwione, ale wiele gatunków ma niepozorne, ochronne ubarwienie: niebieskie, szaroniebieskie, żółtawe lub białawe. Na głowie znajdują się czułki. oczy złożone, zbudowane z kilku zaledwie omatidiów oraz ukryte wewnątrz puszki głowowej narządy gębowe typu gryzącego lub kłująco-ssącego.

Charakterystyczną cechą budowy wszystkich skoczogonck jest aparat skokowy. Jego podstawową częścią są rozdwojone, złożone z irzoncczka (rękojeści) i parzystych ramion wierzchołkowych, widełki skokowe (furca), w pozycji spoczynkowej podgięte ku brzusznej stronie odwłoka i przytrzymywane przez położoną na 3. segmencie zaszczepkę, czyli hamowidło (rtó-naculum). Za pomocą tych widełek skoczogonki mogą wykonywać dość dalekie skoki. Na brzusznej stronie pierwszego segmentu odwłoka znajduje się tzw. cewka brzuszna (tubus veniralis)_t rurkowaty wyrostek służący jako przylga. a być może pełniący (cź pewną rolę przy oddychaniu. Jest to. podobnie jak aparat skokowy, narząd występujący jedynie u skoczogonck. Kilka grup skoczogonck nie ma jednak aparatu skokowego.

Skoki nie są oczywiście jedynym sposobem poruszania się tych stawonogów. Zwykle kroczą one powoli na swych trzech parach delikatnych, wysmukłych nóg biednych, a ratują się skokami tylko wtedy, gdy znajdują się w niebezpieczeństwie.

Skoczogonki żywią się głównie rozkładającymi się substancjami organicznymi, a także tkankami żywych roślin. Występują bardzo licznie w górnych warstwach próchnicy. Im niżej, tym jest ich mniej, ale nic*

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
II wojna światowa i związane z nią zniszczenia 99 powstawały również wskutek rozbierania zabudowań n
Rachunkowość zarządcza (002) •W tym czasie powstały klasyfikacje kosztów na; bezpośrednie i pośledni
operacja wyceny nieruchomości i związana z nią procedura oszacowania wartości tej nieruchomości jest
USŁUGA PODSTAWOWA (rzeczywista) jest to taki poziom usługi, który spełnia minimum związanych z nią
Geotechnika  12 •    zwięzłość i związaną z nią urabiałność. •
Foto5 UbpMiinic szczepów przemysłowych — rekombinacje genetyczne Hybrydyzacja naturalna i związana
Geologia wyklad 5 Fil (W 08) Typowy profil plaży i związane z nią formy Brzeg Plaża jest to prawie

więcej podobnych podstron