P4200183

Kultura jako przedmiot zainteresowania socjologii

Kultura stanowi przedmiot zainteresowań kilku dyscyplin^ nie ty lico socjologii. Zajmuje się nią oczywiście antropologia. Oprócz niej etnografia oraz stosunkowo młoda na naszym gruncie dyscyplina nosząca miano kulturoznawstwa. Każda z nich nieco inaczej wykreśla obszar kultury będący przedmiotem jej dociekań, na czym innym koncentruje uwagę oraz stosuje odmienne procedury badawcze- Granice między tymi dyscyplinami, tale jałc między wszystkimi innymi wchodzącymi w zakres nauk społecznych, są płynne - Ponad to w różnych krajach przebiegają odmiennie i są często -wyznaczane nie tyle przez różnice założeń teoretycznych, ile przez ukształtowaną w danym kraju tradycję akademicką i praktykę badawczą.

Na gruncie polskim głównym przedmiotem zainteresowań socjologii jest Kultura symboliczna i jej związki z życiem zbiorowym ludzi (Bokszaliski 1991: 245). Nie znaczy to, że zainteresowania polskich socjologów ograniczają się do tej dziedziny Kultury. Wśród polskich prac socjologicznych można znaleźć wiele takich, które podejmują problematykę Kultury w jej antropologicznym, całościowym ujęciu.

Częstym przedmiotem zainteresowań socjologii polskiej są systemy wartości i ich zróżnicowanie społeczne. Innym — style życia, ich społeczne zróżnicowanie i przemiany. W polu uwagi socjologów polskich są także najróżniejsze zbiorowości o własnej subkulturze. Prawdą jednak jest, że wielu autorów podejmujących tę lub inną problematykę z zakresu całościowo rozumianej kultury z trudem, jeśli w ogóle, zgodziłoby się na miano socjologów kultury, a może nawet zdziwiłoby się, dowiadując, że zajmują się socjologią kultury.

W podejściu socjologicznym do zjawisk kultury, rozumianej zarówno całościowo, jak i utożsamianej z Kulturą symboliczną, można wyróżnić dwie odmienne perspektywy. Jedną jest perspektywa zróżnicowania społecznego, Która prowadzi do ^interesowania związkami wzorów zachowania się, sposobów używania języka oraz stopnia przyswojenia kultury symbolicznej z miejscem zajmowanym w hierarchii społecznej. Drugą — perspektywa spójności grupy.

Rozpatrywanie Kultury jako czynnika zespalającego grupę widoczne jest zwłaszcza w rozważaniach i badaniach dotyczących kultury narodowej. W odniesieniu do niej ważnym przedmiotem uwagi socjologicznej jest kanon kultury narodowej. jest on rozumiany jako zespół „dzieł artystycznych, wiedzy, norm i zasad, których znajomość uważa się za obowiązującą członków zbiorowości narodowej i która jest wpajana nowym pokoleniom w procesie kulturalizacji, czyli wprowadzania w narodową kulturę przez tradycję rodzinną, środowisko i specjalne instytucje oświa-