PA161873
KIERUNKI POSTPOZYTYWISTYCZNE 431
istnieją zawsze, te same, co w r. 1630 i 1750, nie na podobieństwo archiwalnych dokumentów, rozporządzeń królewskich i rachunków z budowli, rozsypanych w gruzy, martwych i zimnych, bez związku z życiem obecnym, lecz podobne obrazom Rembrandta i Rubensa, zawsze żywym i zdolnym do oddziaływania, zawierającym dla ludzkości ucywilizowanej niewyczerpaną potencjalność podniecania pobudliwości estetycznej czy moralnej.
Nasze położenie jest podobne do położenia historyków sztuki: naszym materiałem są dzieła, które są przed nami i działają na nas tak, jak oddziaływały na współczesnych ich powstaniu. Jest w tym dla nas korzyść i niebezpieczeństwo, w każdym razie coś osobliwego, co powinno w szczególny sposób ukształtować naszą metodę.
Wertujemy bez wątpienia, tak jak historycy, ogromną ilość dokumentów, rękopisów albo druków, które niczym innym nie są, jak dokumentami. Ale te dokumenty służą nam do odgraniczania i wyjaśnienia dzieł będących naszym właściwym i bezpośrednim przedmiotem: dzieł literackich.
Jest dość trudno zdefiniować dzieło literackie; muszę jednakże spróbować. Można się zatrzymać przy dwóch definicjach, które, nie wystarczając oddzielnie, uzupełniają się wzajemnie i, złączone, obejmują cały materiał naszych studiów.
Literaturę można określić przez stosunek do społeczeństwa. Do literatury należy to dzieło, które nie jest przeznaczone dla jakiegoś jednego fachowca, dla pouczenia lub użytku specjalnego; albo też takie, które, nawet mając z początku podobne przeznaczenie, przewyższa je lub zdoła przetrwać i jest czytane przez wielu ludzi, którzy w nim szukają tylko rozrywki lub kultury umysłowej.
Ale dzieło literackie określa się przede wszystkim przez swój charakter wewnętrzny. Są poematy, które dla swej techniki przeznaczone są dla publiczności bardzo szczupłej i w których szerszy ogół nigdy nie znajdzie upodobania — czy się je wyłączy z literatury? Oznaką dzieła artystycznego jest zamiar i skutek artystyczny, jest piękność i wdzięk formy. Pisma specjalne stają się literackimi przez zalety formy, które rozszerzają i przedłużają siłę ich działania. Literatura składa się z tych wszystkich dzieł, których treść i wrażenie mogą być w zupełności ujawnione tylko przez analizę estetyczną formy. Wynika z tego, że z ogromnego mnóstwa tekstów drukowanych te do nas należą specjalnie, które przez charakter
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
PA161884 KIERUNKI POSTPOZYTYWISTYCZNE Ht Nio jest łatwo mW zawsze przed oczyma duszy plan różnorodny
PA130259 1Droga do „atomu Daltona” Związek chemiczny zawiera zawsze te same ilości wagowe składający
P1000694 T JU1TNBB w MAŁYM DOMKU 12 T JU1TNBB w MAŁYM DOMKU 12 MARIA Nasze meble stare, mamy zawsze
PA161871 KIERUNKI POSTPOZYTYWISTYCZNE 429 kompetentnego do zabierania tu głosu. Nawet uczeni robią z
PA161875 KIERUNKI POSTPOZYTYWISTYCZNE 433 jedynym swojego rodzaju połączeniem uczuć, wyrażonych prze
PA161881 KIERUNKI POSTPOZYTYWISTYCZNE 443 swego autora 1 do tego czasu. Historią literatury trzeba t
NDIGCZAS0034762578 162 O Emilu Zagadłowiczu. zawsze te same, a jednak jakby inne, bo aczkolwiek hi
CAM01135 Dieta ketogenna Wkażdym posiłku zawsze te same proporcje W:B:T Zabroniony cukierlll (pasta
DSC02772 (2) Przeciwwskazania da testu 1. bezwzględne - te same co do rehabilitacji ruchowej - ostre
zaokrętowaliśmy na te same żaglowce. Ja znów byłem na "Zewie Morza". Lato spędziliśmy bard
książka7 obowiązują te same co w „dorosłej" literaturze, jeśli nic wyższe jeszcze kryłem jakoś
zaokrętowaliśmy na te same żaglowce. Ja znów byłem na "Zewie Morza". Lato spędziliśmy bard
zaokrętowaliśmy na te same żaglowce. Ja znów byłem na "Zewie Morza". Lato spędziliśmy bard
tpn 1 224853 01 ANTONI RKHMAN: ROŚLINNA SZATA Z1KM POLSKICH 335 te same co i u nas, ale zmieniają
zaokrętowaliśmy na te same żaglowce. Ja znów byłem na "Zewie Morza". Lato spędziliśmy bard
0929DRUK000017 63 WZORY MATEMATYCZNE ASTRONOMJJ SFERYCZNEJ ,51 Ponieważ dla tej nowej zmiennej grani
0929DRUK00001748 436 KOZDZIAŁ VIII, UST. 96 PrsnjktaM 2. Niechaj będzie [30 = 25°, a wszystkie inne
więcej podobnych podstron