podst pedagogiki przedszkolnej z metodyka3

,0 Rozdział 1

naukowych. Była wnikliwą obserwatorką zachowań jednostki (psychika, adaptacja, intelekt). Uczyły się one również: komunikowania, wzajemnej pomocy, samokontroli, samooceny, stałej pracy nad sobą, odkrywania nowych rzeczy i zjawisk, poszukiwania dobrych rozwiązań, działania.

Autorka uznawała wychowanie społeczne za ważny element w procesie rozwoju. W ostatnim rozdziale swojej książki pt. La decouvete de 1'enfant, opisała ten proces: „Żadne dziecko nie odczuwa cierpienia z powodu dobra innej osoby, przeciwnie cudzy sukces, źródło zachwycenia i radości często znajduje naśladowców. Wszyscy są zadowoleni, czyniąc to, co mogą, a to, co czynią inni, nie wywołuje zazdrości, czy też przykrego współzawodnictwa. Trzyletni maluch spokojnie pracuje obok sześcioletniego chłopca: maluch jest spokojny i nie zazdrości wzrostu starszemu. Wszyscy wzrastają w pokoju"⁶⁹.

Proponowany przez M. Montessori materiał dydaktyczny pełnił funkcję pomocy dzieciom we „wzrastaniu w pokoju", aby mogły osiągnąć wyższy stopień odpowiedzialności. „Ten materiał, który stanowił jeden z elementów środowiska przygotowanego w domach dziecięcych, był zaplanowany i znormalizowany w taki sposób, aby dziecko, które swobodnie interesuje się jednym z proponowanych przedmiotów, znalazło się w sytuacji z góry wyznaczonej i było kierowane bez jego wiedzy do podejmowania swego zadania intelektualnego. Najlepszym przykładem zilustrowania tej sytuacji, jest ćwiczenie dokładnego wkładania: cylindry różnej wysokości i walce powinny zostać wprowadzone do odpowiednich wklęsłości, dla każdego cylindra istnieje jedyna taka możliwość, tak więc dziecko musi ocenić swój błąd, kiedy walec się ślizga i nie może być wprowadzony do otworu⁷⁰.

Maria Montessori nie tylko zdawała sobie sprawę ze skłonności i ośrodków zainteresowań dzieci, podobnie jak liczni przed-

⁶⁹ R. Kramer, Maria Montessori, A Biography with a Foreword by Anna Freud, Chicago 1976, s. 57. Zob. S. Guz, Metoda Montessori w przedszkolu i szkole, Lublin 2006, Zob. B. Surma, Pedagogika Montessori - podstawy teoretyczne i twórcze inspiracje w praktyce, Łódź,2008, i dalej B. Surma, Pedagogika Marii Montessori w Polsce i na świecie, Łódź 2009, B. Surma, Dziecko i dorosły w koncepcji pedagogicznej Marii Montessori - teoria i praktyka, Łódź 2009.

⁷⁰ H. Rohrs, Maria Montessori (1870-1952), „Kwart.iluil rrditgogir/.ny", (1999)3 A, s. .68 69.

tawiciele „Nowego Wychowania", którzy opierali swoją dziali ność wyłącznie na tym przeświadczeniu, ale nade wszystko larała się zachęcać je do rozwijania samodyscypliny i poczucia k I powiedzialności.

)widiusz Jan Decroly (1871-1932)

Belgijski psycholog, lekarz i pedagog, profesor psychologii l/.iecka. Dzieła: Gry wychowawcze (1927), Introduction a la pedago-i<‘ guantitative (1929) i inne.

Na kształtowanie się osobowości oraz formy edukacji dziec-.1 istotną rolę wywarła metoda ośrodków pracy O. Decroly'ego. 'odstawą jego koncepcji były naturalne potrzeby i zaintereso-Hna dziecka. Pracowano według bloków tematycznych, któ-

• • stawały się ośrodkami zainteresowań i działalności jednostki dobywanie określonych wiadomości i umiejętności). Srodo-

\ islsiem naturalnym był ogród, izba zajęć, zamieniona na mu-

• urn i pracownię, natomiast środowiskiem społecznym - życie od1 nne, przedszkolne i szkolne.

Poza programem opartym na treściach codziennego życia ¹ I >ccroly wprowadził niestosowane dotąd metody i organiza-i' pi aey, a mianowicie - współdziałanie i pomoc dzieci w wyko-

0 o .min zadań dydaktyczno-wychowawczych. Sposób poznani i.i rzeczy sprowadzał się do obserwowania (przedmiotów .*|.uvisk), kojarzenia (nawiązywania do uprzednio zdobytych i.idnmości i kształtowania pojęć) oraz wyrażania myśli i od-

• ii- (rysowanie, wycinanie, lepienie, modelowanie, opowiada-" ) bale zajęć były warsztatami i pracowniami.

• » I >ecroly pierwszy wprowadził globalną metodę nauki czy-ii na 11 'is.mia oraz gry wychowawcze i dydaktyczne, wspierające

1 i v wuość i rozwijające sprawność myślową dzieci. Pedagogika ' I >n ioly'ego funkcjonowała w kręgu naturalistycznych kon-

peji ci lokacyjnych, eksponujących udział czynników wrodzo-11 genetycznych w życiu i rozwoju dziecka. Zaletą tego syste-m było współdziałanie wychowawców z dziećmi, wspierające w,>| indywidualności. Oprócz zalet metoda ośrodków miała > h ic braków, między innymi nic dawała niezbędnej wiedzy do 1 .. I,litowania sobie właściwego obrazu poznawczego świata