Przedsiębiorstwo turystyczne w gospodarce wolnorynkowej G Gołembski (117)

118 V. Organizacja i finanse przedsiębiorstw turystycznych

Natomiast do kosztów ogólnozakładowych zaliczymy te, które mają charakter bezwzględnie stały, takie jak: stawki ubezpieczenia, odsetki od kredytów, amortyzacja oraz czynsze i dzierżawy. Ta ostatnia pozycja jest bardzo znacząca w biurach podróży i w warunkach wysokiej inflacji może ulegać częstym zmianom. Zmiany te jednak nie mają związku z wielkością obrotów.

Scharakteryzowany wyżej sposób ustalania planowanego rachunku wyników - choć prosty - jest jednocześnie mało dokładny. Większą dokładność planowania wyników przedsiębiorstwa można osiągnąć wyodrębniając, na podstawie odpowiednio przeprowadzonej analizy w każdej pozycji kosztów, koszty stałe (niezależne od wielkości sprzedaży i wielkości produkcji) i koszty zmienne (wzrastające proporcjonalnie do wzrostu sprzedaży i produkcji)¹.

Problem w tym, że w turystyce mamy do czynienia ze sporą grupą kosztów, którą nazwać możemy częściowo stałymi. Dlatego ogół kosztów możemy podzielić na:

• bezpośrednie - zmienne,

• pośrednie - częściowo stałe i

• ogólnozakładowe - stałe.

Koszty bezpośrednie można wiązać częściowo z kosztami zakupu. W hotelu koszty te mają miejsce przede wszystkim przy świadczeniu usług gastronomicznych - koszt zakupu surowca. Do kosztów tych zaliczyć możemy także koszt zakupu pościeli oraz drobnego sprzętu stanowiącego wyposażenie pokoi hotelowych.

U tour operatora czy agenta jako typowego kreatora czy pośrednika w sprzedaży usług koszt zakupu ma zasadniczą rolę. Jeżeli sprzedaje on cały pakiet usług, wcześniej musi zarezerwować hotele, restauracje, środki transportu, przewodników, muzea, koncerty itp. Różnica między ceną sprzedaży a kosztem zakupu jest jego marżą, z której pokrywa on pozostałe koszty rodzajowe.

Koszty zakupu imprezy turystycznej też nieraz składają się z pozycji stałych (niezależnych od liczby jej uczestników) i zmiennych. Do tej pierwszej grupy zaliczymy koszt wynajmu autobusu (taki sam czy pojedzie nim 40, czy 10 osób), przewodnika, opłaty parkingowe, pilota, utrzymanie załogi podczas całej imprezy itp. Pozostałe koszty mają charakter zmienny.

W analizach wynikających z rachunku nakładów i wyników wprowadza się pojęcie tzw. kosztów operacyjnych (bez amortyzacji) i dzieli się je na: zakupy, koszty operacyjne oraz tzw. koszty zużycia majątku.

Z. Fedorowicz, Finanse przedsiębiorstwa, Poltext, Warszawa 1993, s. 174.