S Górski Metodyka Resocjalizacji (50)

się wykształceniem niższym niż średnie. Natomiast po-sługiwanie się argumentacją dwustronną daje lepsze wyniki w przypadku jednostek o negatywnej postawie dc głoszonej tezy, których poziom wykształcenia jest wyższy od średniego:

- materiał dwustronny w większym stopniu niż jednostronny utrwala postawy odbiorców, bardziej uodporniając ich na wpływ argumentów przeciwnych;

— nadawca posługujący się argumentacją dwustron nq jest bardziej wiarygodny dla odbiorców mających ne gatywne postawy do treści przekazu, niż dla osób, któ re mają postawy pozytywne — i odwrotnie, nadawcę stosujący materiał jednostronny jest bardziej wiarygodny dla osób pozytywnie nastawionych do przekazywa nych treści.

Drugą istotną dla kształtowania postaw cechą jes emocjonalny _l_ub—J-ocjonalny charakter argumentacji Stosując argumenty budzące u odbiorcy określone emocje, nadawca stara się oddziaływać na uczuciowy składnik postawy, usiłując zmienić lub ukształtować w ter sposób "całą postawę. Natomiast posługując, się argumentami racjonalnymi, odwołującymi się do rozumu, Ci pozwala na logiczną ocenę ich słuszności, bez wyraźnego poddawania się emocjom, nadawca oddziałuje na poznawczy element postawy, kształtując określone przekonanie odbiorcy o jej przedmiocie. _%

Nasuwa się więc pytanie, który z tych sposobów postępowania jest bardziej skuteczny? Również i to zagadnienie rozważymy szczegółowiej w dalszej części książki jednoznacznie. Tutaj zwrócimy jedynie uwagę, że sprawa ta nie jest jeszcze rozstrzygnięta. Jedne badania wykazują, że przekazy emocjonalne są bardziej skuteczne niż przekazy racjonalne. Z innych badań wynika, iż przekazy o silnym ładunku emocjonalnym, zwłaszcza budzące strach wywołują mniejsze zmiany postaw niż materiały słabo emocjonalne. Podkreśla się jednak, że zależy to także od pewnych cech odbiorcy. Tak np. osoby o wysokim poziomie lęku spostrzegają nadawców wywołujących silny strach jako mniej wiarygodnych.

Cechy odbiorcy. Odbiorcą w omawianym tu procesie modyfikowania postaw jest resocjalizowany wychowanek. Trzeba podkreślić, że zawsze posiada on już jakieś

postawy wobec różnych wartości I norm społecznych. Nigdy nie bywa tak, że dopiero w procesie resocjalizacji tworzą sią postawy wychowanków, których by oni dotychczas nie posiadali. Przy tym, najczęściej sq to postawy sprzeczne z tymi, jakie wychowawca zamierza ukształtować. Sytuacja ta stwarza bardzo poważne trudności w procesie modyfikowania postaw resocjalizowanej młodzieży. Wynika to z następującej prawidłowości: jeśli treść przekazu jest zgodna z posiadaną przez odbiorcę postawą, wówczas jednostka bardzo łatwo ją przyswaja i włącza do własnej struktury poznawczej. Jeśli jednak przekaz jest niezgodny z posiadaną postawą, to wtedy odbiorca odrzuca treści przekazu i to nawet wtedy, gdy są one logiczne i racjonalnie trudno zaprzeczyć ich słuszności.

Niektóre jednostki wykolejone społecznie cechuje pewna podatność na perswazję. Osoby te bardzo łatwo zmieniają postdwy pod wpływem różnego rodzaju przekazów. Ludzie funkcjonujący w taki sposób nie są w stanie wytworzyć sobie bardziej trwałych postaw wobec różnych zjawisk, procesów, czy osób. U wychowanków tej 'Kategorii' można stosunkowo łatwo ukształtować.lufe zmienić jakąś postawę; jednakże - o czym worto pamiętać - jest ona bardzo nietrwała i zazwyczaj ulega zmianie już po pierwszym zetknięciu się wychowanka z wpływami przeciwnymi do oddziaływań wychowawcy. Istnieje dość wyraźny związek między wymienioną podatnością na perswazję a samooceną odbiorcy. Im niższa samooceno, tym bardziej odbiorca jest podatny na zmianę postaw. r-----------\

Ważna jest również taka l cecha odbiorcy, jak jego Aktywność] w odbtorrę przekazu) Im Bardziej odbiorco joti aktywny, tym bardziej zmienia postawy pod wpływom przekazywanych treści (np. przekonywanie innych o tym, o czym sam nie jest jeszcze przekonany).

1’rrodstawiliśmy powyżej te zasadnicze podstawy pro-t « resocjalizacji, które wynikają z praw uczenia się • •mi/ funkcjonowania potrzeb i kształtowania się postaw crłowloka.

Kolejna grupa mechanizmów zachowania się ludzi /v.u|/.in<j jest i wpływem grupy na swoich członków. 1‘iMwlrlłowościami tej kategorii zajmiemy się obecnie.

107