». ••• r -    *-> »j fuiw    v.ujuou w uiJLiu v.u ugiv,gw    /.cv,/-ncyu)

wymagania. Co więcej, istnieje również sankcja (określony zbiór informacji) uniemożliwiająca bezbolesne opuszczenie sytuacji konfliktotwór-_? czej. Mamy tu więc do czynienia z klasycznym konfliktem typu: unikanie—unikanie.

Najczęściej dzieje się tak, że czynnikiem ułatwiającym powstawanie sytuacji podwójnego związania jest specyfika ludzkiej komunikacji, po-:    legająca na tym, że informacja jest przekazywana jednocześnie kanałem

językowym i niewerbalnie. Z różnych powodów może się dziać tak, że / informacja przekazywana jednym kanałem nie jest zgodna z informacją . przekazywaną kanałem drugim. Oznacza to, że w tym samym momencie do jednostki będącej ofiarą podwójnego związania dociera sprzeczna in-j, formacja, wymagająca adekwatnego (a więc również sprzecznego) zareagowania. Jednostka znajduje się więc zarówno w stanie dysonansu poznawczego, jak i w sytuacji konfliktowej ze względu na konieczność wyboru jednej wersji zachowania z równoczesnym poniesieniem konsek-) wencji niezrealizowania zachowania alternatywnego.

Autorzy koncepcji analizują przesłanki i konsekwencje podwójnego związania na przykładzie relacji: matka—dziecko. Matka jest osobą, której możliwości samorealizacji w pracy zawodowej i osiągania tam bardziej znaczących sukcesów zostają w istotnej mierze ograniczone z mo

mentom urodzenia się dziecka i koniecznością poświęcenia mu dużej ilości czasu i wysiłku. Dziecko staje się więc dla matki źródłem ambiwa-lencji, która ujawnia się w toku jej komunikowania się z dzieckiem.

'.1. ‘

Obowiązujące w społeczności normy, nakazujące matce opiekowanie się

ii .* ' ”

dzieckiem, a także jej własne poczucie obowiązku i więzi łączące ją z dzieckiem powodują, że jej komunikaty językowe przekazują dziecku tego typu informację. Natomiast jej zablokowane pragnienia i dążenia mogą w tych samych momentach ujawniać się na poziomie komunikacji niewerbalnej. Na przykład matka, widząc biegnące na jej powitanie dziecko, uśmiecha się do niego i mówi: „Mój kochany skarbie”, natomiast jej źrenice, zamiast się powiększyć, ulegają zmniejszeniu, a ręce nie są wyciągnięte do dziecka, lecz pozostają skrzyżowane. Zgodnie z prawidłowościami reagowania w sytuacjach konfliktu typu: dążenie-— unikanie, im bliżej podchodzi dziecko, tym silniej i wyraźniej ujawnia się niechęć matki do niego. Gdy jednak dziecko, zrażone taką informacją, zatrzymuje się bądź podejmuje próbę odejścia, u matki pojawia się więcej informacji przyzywających itd. Brak jednak wyraźnie pozytywnej reakcji dziecka na tę wabiącą informację może skłonić matkę do wysuwania wobec niego oskarżeń, że jej nie kocha, co staje się dla dziecka istotną karą. Nie mogąc odejść z domu, a tym samym uniknąć tego typu sytuacji, dziecko zostaje uwikłane w konflikt: unikanie—unikanie poprzez podwójną, a wzajemnie sprzeczną informację. Jest więc tu „podwójnie związane”. Żadna z jego reakcji nie łączy się z nagrodą, obie natomiast są związane z karą.

mh^r

w-

w,