skanuj0054 2
11. Z badań nad afazją
Próba językoznawczego opisu afazji1
[Logopedia 7 (1967)]
Znaczenie badań afazji dla językonawstwa, zwłaszcza ogólnego, jest dzisiaj faktem powszechnie uznawanym. W tym duchu zabierał glos jeszcze Baudouin de C o u r tc n a y, który w artykule: Z patologii i embriologii języka 19) dal wiele trafnych uwag o istocie tych zaburzeń. Mimo poważnych od owego czasu przemian w lingwistyce i rozwoju nowych w jego obrębie dziedzin, dziś jeszcze nic można powiedzieć, że zagadnienia te zostały całkowicie zbadane. Udaną próbę interpretacji afazji z językoznawczego punktu widzenia przedstawił Roman Jak obson. W znanej i wielokrotnie cytowanej pracy Kindersprache; Aphasie wid allgemeine Lautgesetze [69J wykazał on podobieństwo między tymi zaburzeniami a mową dziecka, a w późniejszej pracy podał własną, na oryginalnych podstawach opartą, klasyfikację afazji [70). Cechą charakterystyczną niemal wszystkich dotychczasowych prac jest to, że dają one przegląd problemów, ilustrowany przykładami uzyskanymi od różnych chorych, brak zaś opisów całego systemu językowego afatyka?, tzn. wydzielenie zaburzonych i względnie zachowanych systemów cząstkowych lub ich elementów, co rzucić może światło i na charakter wzajemnych powiązań między poszczególnymi podsystemami3.
Artykuł niniejszy, będący rezultatem badań językoznawcy i psychologa, -zawiera jedynie próbę takiego opisu, opartą na materiale uzyskanym od jednego chorego, którego mieliśmy możność obserwować przez dość długi okres czasu — zarówno w chwilach nasilonych zaburzeń, juk i w okresie stopniowego ich wycofywania się.
Chory BF, lat 48, po urazie czaszki skierowany został do Oddziału Neurochirurgii AM w Lublinie, gdzie stwierdzono obecność krwiaka śród-mózgowego w lewej okolicy skroniowej. Przy ogólnie dobrym zachowaniu wyższych czynności nerwowych, takich jak spostrzeganie wzrokowe, orienta-
cja w czasie i przestrzeni, sfera ruchowo-czuciowa, zwracały uwagę zaburzę* nia mowy o charakterze sensorycznym: trudności słuchowego różnicowania zbliżonych dźwięków, zakłócenia w rozumieniu rozbudowanych zdań, zniekształcenia fonetyczne wyrazów, trudności nazywania itp. Po operacyjnym usunięciu krwiaka mózgu wytworzyła się jama wielkości śliwki w obrębie średniego zakrętu skroniowego (zob. rysunek). Po zakończeniu leczenia chory podjął pracę na poprzednim stanowisku (magazyniera-dozorcy w firmie budowalnej).
Z wywiadu wiadomo, że chory urodził się na wsi w pobliżu Lublina. Rozwój fizyczny i umysłowy prawdopodobnie nie odbiegał od normy, ukończył 4 klasy szkoły początkowej, mieszkał stale na wsi, z wyjątkiem krótkich okresów czasu, kiedy służył w wojsku. Tuż po wojnie podjął pracę w Lublinie, dokąd stale dojeżdża. Chory jest człowiekiem o żywym usposobieniu, towarzyski, wypowiada się z łatwością, dość systematycznie czytał prasę, rzadziej książki. Mówi prawie językiem literackim, elementy gwarowe występują, ale w różnym i zmiennym stopniu nasilenia.
Badania nasze prowadziliśmy systematycznie przez miesiąc, Izn. do chwili zakończenia leczenia szpitalnego. Badania kontrolne zostały przeprowadzone po 5 i 9 miesiącach. Wszystkie prawic wypowiedzi były nagrywane na taśmę magnetofonową, z której następnie po wielokrotnym odsłuchiwaniu transkrybowano jc. W badaniach zaburzeń mowy zapisy na taśmie są tak samo, a często jeszcze bardziej przydatne niż w badaniach dialektologi-cznych. Zapis taki nic może byćjcdnak, podobnicjak i tam, jedyną podstawą, dlatego celowe są bezpośrednie zapisy w trakcie badania.
105
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
skanuj0012 1.Konsorcjum Badań nad Genetyką Raka zaleca przezpochwowe badania ultrasonograficzne biop
skanuj0055 (11) Wypowiedzi językoznawców dotyczące metodyki badania ufazji są jak dotąd skąpe. Przew
PRACOWNIA BADAŃ NAD PERSWAZJA JĘZYKOWA przy Wydziale filologicznym Uniwersytetu Gdańskiego
Wstęp 11 badań nad wpływem zarządzania majątkiem obrotowym na proces kreowania wartości
skanuj0009 (11) KiHci( noS~EH p iiS ćjU (’L $ /2~Effi ^^V
skanuj0011 (11) 1 Vtj i L
więcej podobnych podstron