sryle w arch
1

Gdy w VIII i VII w. p.n.e. niektóre miasta Grecji rozwinęły się w państwa, rozpoczęła się kolonizacja, polegająca na budowie nowych miast, a sięgająca aż po wybrzeża Morza Czarnego. Na Zachodzie koloniści zasiedlają obszary południowej Italii i Sycylii, nazwane potem przez Rzymian Magna Graecia - Wielka Hellada. Przenoszą tam typy swych świątyń i rozwijają je do gigantycznych rozmiarów. Elewacje frontonowe liczą 8-9 kolumn; schody prowadzą ku ołtarzowi i adytonowi - niedostępnemu dla ludu sanktuarium za cellą (13,9*).

Wschodnie wybrzeże Morza Śródziemnego, gdzie rozwija się sztuka grecka, jest obszarem ogromnym, rozdzielonym przez morza, rozdrobnionym na niezliczone wyspy. Aż po czasy Aleksandra Wielkiego Grecy nie osiągną jedności narodowej. Ich państwa-miasta toczą między sobą krwawe wojny. A jednak mówią oni tym samym językiem, a ich sztuka podąża wspólną drogą rozwoju. I jakkolwiek np. tylny fronton świątyni wprowadzony zostaje w Koryncie, a porządek joński przez długi czas pozostaje wyróżnikiem architektury mieszkańców wysp i miast małoazjatyckich - to przecież zasadnicza forma świątyni jest zawsze i wszędzie taka sama. Akropol ateński ukazuje wyraźnie, jak łatwo mógł się w V w. p.n.e. połączyć „rodzimy” porządek dorycki z porządkiem jońskim.

Wspólne jest całej sztuce greckiej i to, że jej wytwory - począwszy od świątyni po przedmioty użytkowe - powstają niemal zawsze jako dzieła o funkcji religijnej. Nawet teatr (36*) stanowi okręg religijny, miejsce uroczystych „nabożeństw”, a przed hellenistycznym buleuterionem w Milecie, antycznym odpowiednikiem budynku rady miejskiej, na dziedzińcu wejściowym stoi ołtarz (344*).

Poszczególne elementy architektury greckiej zmieniają się z upływem czasu. I tak, gruby i solidnie wyładowany na zewnątrz echinus w archaicznym kapitelu doryckim stanie się w epoce klasycznej węższy, masywna kolumna archaiczna zyska na eleganckim uwysmukleniu, a jej początkowo rozdęta entasis przemieni się w linię niemal prostą. Skomplikowana baza jońska w wersji małoazjatyckiej zostanie zredukowana do trójczłonowej bazy attyckiej. W tym ujęciu pozostanie wzorcem jeszcze dla architektury romańskiej. Pierwotny, zdecydowanie wydłużony kształt celli ulegnie w epoce klasycznej znacznemu skróceniu. Odpowiedniej do tego przemianie podlegać będzie stosunek liczby kolumn przy krótkich i długich bokach budowli.

620 p.n.e., Thermos, świątynia Apollina: 5/15 archaiczna 590 p.n.e., Olimpia, świątynia Hery: 6/16 560 p.n.e., Syrakuzy, świątynia Apollina: 6/17

po 471 p.n.e., Olimpia, świątynia Zeusa: 6/13 klasyczna 449 p.n.e., Ateny, Partenon: 8/17

ok. 300 p.n.e., Didyma, świątynia Apollina: 10/21 hellenistyczna (długość = 2 x szerokość + 1)

W IV w. p.n.e. budowle stają się na ogół jeszcze szersze (Priene: 6/11).

Porządki dorycki i joński rozwinęły się w czasach archaicznych na obszarach, gdzie zaznaczała się dominacja odpowiednich plemion - Dorów i Jonów.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
sryle w arch1 Grecja starożytna 21
sryle w arch3 Grecja starożytna 23
sryle w arch1 Romanizm 101GALERIE ARKADKOWE Dolnoreński typ galerii arkadkowej: obejście sklepione
sryle w arch1 Romanizm 121 ROMANIZM W OWERNII ♦ hale emporowe 50    100 km Bies
sryle w arch1 Gotyk 161 Wimperga ze ślepym maswerkiem w formie trójliścia, wczesnogotycka. Gotyk do
ScannedImage 266 Starożytny Izrael od Sydonu1. Gdy armia asyryjska przybyła, miasta fenickie poddały
sryle w arch!6 216 Architektura sakralna Rozprzestrzenianie się renesansu Francja jące starożytne
grecja Starożytna Grecja Piw. Bałkański Jońskie Otaczające morza. Śródziemne Egejskie Zajęcia
zik
1 2011-05-11 Bank uniwersalny jako obiekt zarządzania %» o. ’■
zik1 2011-05-11 Wielkości prognozowane w modelowaniu budżetowym rMssmm • stopy lombardowej,
VIII. 9 — 11. XIK.MIF.KZA : PEŁKA; JAN. 409 pojawienie się obok siebie imion Niemierzy i Jana w rodz
VIII. 9 — 11. XIK.MIF.KZA : PEŁKA; JAN. 409 pojawienie się obok siebie imion Niemierzy i Jana w rodz
sryle w arch 2 92 Architektura sakralna Rozczłonkowanie korpusu nawowego. Sklepienia. System wiązany
sryle w arch8 128 Architektura sakralna HISZPANIA PÓŁNOCNO- -ZACHODNIA Z elementów wizygockiej „art
sryle w arch@9 Fortyfikacje miast 409 Plany idealne i analogiczne realizacje Po lewej: idealny proje
równiania i nierówności llli!l^ ■1 • ~~f 1 1 yMiMa, 1 . ( W 11 5*0 JBi

więcej podobnych podstron