wspmyśl1
nej Francji, (rdyby podbiła ona kontynent wraz z Wielką Brytanją :— świat byłby obecnie szczęśliwszy, bardziej cywilizowany i wolny, a także bardziej pokojowy. Ale Francja rewolucyjna stanowiła wypadek zupełnie wyjątkowy, ponieważ początkowe jej podboje dokonywane były w imię wolności — przeciw tyranom, a nie przeciw ludom, i ponieważ armja francuska witana była jako oswobodzicielka przez wszystkich z wyjątkiem władców i bigotów. Jeśli chodzi o walkę naszą z Filipem II — słuszność była tym razem po naszej stronie z taką samą oczywistością, jak była przeciw nam w r. 1793. W obu wypadkach postępowanie nasze powinno być oceniane nie z punktu widzenia jakiejś abstrakcyjnej dyplomatycznej koncepcji „swobód europejskich”, ale z punktu widzenia tego, jakie ideały reprezentowało W każdym wypadku mocarstwo, dążące do hegemonji i jakie byłyby prawdopodobne skutki tej hegemonji, jeśli chodzi o dobro zwykłych śmiertelników, zamieszkujących Europę.
„Hcgemonja” jest wyrażeniem bardzo niejasnem: wszystko zależy od tego, w jakim stopniu ogranicza ona wolność. Pewien stopień tego ograniczenia jest śmiertelny dla wielu przejawów życia narodowego; tak nn-przykład supremacja Aiietrji i Hiszpanji oddziaływała w sposób przytłaczający na Włochy w wieku XVII i XVIII. Gdyby Niemcy mieli istotnie zaanektować prowincje francuskie, jak to uczynili w r. 1871, prowincjom tym stałaby się prawdopodobnie poważna krzywda i osłabiłoby to ich twórczość dla dobra cywilizacji. Z tych względów wolność narodowa jest sprawą istotnego znaczenia, i Europa rządzona faktycznie przez Niemcy 9tałaby się prawdopodobnie martwą i bezpłodną.
Jeżeli jednak przez „liegemońjęM rozumiemy tylko ■większe znaczenie w kwcstjaeh dyplomatycznych, więcej stacyj węglowych i posiadłości w Afryce, większą władzę zawierania korzystnych traktatów handlowych—i wówczas trudno przypuszczać, alty mogła ona istotnie zaszkodzić innym narodom; z pewnością zaś byłaby mniej szkodliwa od obecnej wojny. Nie wątpię, że przed wojną hegemonja tego rodzaju zadowoliłaby Niemców całkowicie. Dotychczasowym jednak skutkiem wojny jest, że niebezpieczeństwa, które miała ona odwrócić, stały się nieskończenie większe: teraz możemy już tylko wybierać między wyniszczeniem Europy w celu pokonania Niemiec, i możłiwem okaleczeniem życia narodowego Francji przez tyranję niemiecką. Jeśli ujmować sprawę z punktu widzenia ludzkiego szczęścia i cywilizacji, a nie z punktu widzenia „prestige’u“ narodowego — o to tylko toczy się obecna wałka.
Jeżeli kresu wojnie nie położy jedno z państw, podbijając wszystkie inne — jedyną drogą, jaka prowadzi do stałego pokoju, jest wszechświatowa federacja. Dopóki istnieje wiele państw suwerennych, z których każde posiada swoją armję — nie możemy mieć pewności, że wojna znów nic wybuchnie. Abyśmy mieli podstawę twierdzić, że nie będzie już więcej wojny — trzeba, żeby na świecie była tylko jedna armja i jedna flota; znaczy to, że jeśli chodzi o militarne funkcje państwa — musi być jedno tylko państwo wszechświatowe.
Cywilne funkcje państwa — ustawodawcze, administracyjne i sądowe — nie są zasadniczo związane z jego funkcjami militarnemi i niema powodu, dla któregoby oba rodzaje funkcyj miały być wykonywane przez to samo państwo. Przeciwnie — wszystko przemawia za
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
47982 P1130719 resize 218 5. KULTURA IWIEŃSKA Zajmuje ona Kujawy wraz ze wschodnią Wielkopolską, zie
ulegającą ewolucji, a tym samym twórcą kultury, zatem i ona ulega, wraz z człowiekiem stopniowym, ni
migny, Francja 1987: ”ll-th British Combinatorial Conference”, Londyn, Wielka Brytania 1987: Banach
domagala019 i72 Integracja Polski i Unią Europejską przedstawiciel, co oznaczało, że Francja, Wielka
Gabon 1960 Afryka Francja Państwo Gambia 1965 Afryka Wielka Brytania Państwo Ghana
Najludniejsze państwa: Niemcy, Francja, Wielka Brytania Najmniej ludne państwa: Malta, Luksemburg,
DSC02982 Sukcesy NPM Wielka Brytania, Nowa Zelandia, Finlandia, Dania, Australia Obecnie NPM jest ko
Konspekty szkoleniowe Młodzieży Wszechpolskiej noczone, Francję i Wielką Brytanię. Polacy po raz pie
europejskim rynku z takimi krajami, jak: Niemcy, Wielka Brytania, Francja i Hiszpania. Procesy dosto
2013 10 28 06 58 ZASIEDLENIE WYSP 119 nia..w charakterze wyspy. Wielka Brytania jest młodą wyspą ko
Dwie trzecie produkcji UE27 generowane jest przez Niemcy, Francję, Włochy i Wielką Brytanię. Wśród n
DSC08340 (3) Kra] USA ZSRR Francja Chiny Wielka Brytania Indie Liczba prób Data ostatniej
więcej podobnych podstron