WSP J POLM117

22 6

wych, języka (Bystroń, 1921 ). Wiązanie tekstów z okolicznościami reguluje etykieta językowa. Gotowość klisz oczywiście nie jest pełna, pozostawione jest pole do twórczych modyfikacji i przystosowań dokonywanych przez kontrolujących sytuację wykonawców. Ustabilizowane są zwłaszcza początki tekstów, a także ich zakończenia. Spetryfikowane fragmenty tekstów przyjmują status powtarzalnych formuł (wedle Albena Lorda formuła to grupa słów używana regularnie w tożsamych warunkach metrycznych dla wyrażenia określonego pojęcia; Lord, 1960): Stała nam się nowina...; Z tamtej strony jeziora...; Był sobie ojciec, który miał trzech synów. Szczególną użyteczność mają gotowe językowe schemat}' mówienia o określonych sytuacjach i formuły leksykalno-sldadniowe służące do budowania całych tekstów lub ich fragmentów (np. w przysłowiach Kto... ten; Ile... tyle). Formuły ułatwiają nadawcy tworzenie i reprodukowanie tekstów, odbiorcy zaś - ich rozpoznawanie i rozumienie, przywołują bowiem świat wspólny obu komunikującym się stronom. Światopoglądowe zaplecze formuł stanowi zespół wartości kolektywnych, a nie indywidualnych, są one narzędziem typizacji w postrzeganiu i przedstawianiu świata.

Pierwsze źródło odrębności: potrzeby śpiewu

Poezja ludowa, najbardziej rozwinięta dziedzina folkloru, w swojej tradycyjnej postaci jest autentyczną poezją meliczną, istnieje jako pieśń, śpiewana indywidualnie lub zbiorowo, łącząc słowo z muzyką i wzajemnie je do siebie przystosowując. Język pieśni, uformowany w procesie długotrwałej symbiozy słowa z muzyką, jest językiem „śpiewnym”. Ma podwójne uporządkowanie, jedno oparte na wyznacznikach językowych, wewnętrznych, drugie wynikające z powiązania z muzyką (Bartmiński, 1987). Wzmocnieniu i stvoistej transformacji podlega w nim dźwiękowa strona słów (wyrazy w śpiewie są wymawiane nieco inaczej, w sposób bardziej „otwarty”: ślobu, drożyna, marne - zamiast ślubu, drużyna, mamy, dąży się do operowania sylabami otwartymi; wprowadza się niekiedy swoistą meliczną prejotację: j-ubiecała j-a nie dala; akcenty bywają przesuwane odpowiednio do wymogów rytmu muzycznego: chodziła po rosie, nie zarosiła-sie, dała chłopcu buzi, nie za wstydź i ła-ńe); ulega osłabieniu i przetworzeniu ich strona semantyczna. Dobiera się słowa dźwięczne, łatwe do śpiewania, wprowadza specjalne słownictwo nieliczne, np. asemantyczne refreny oj, da, ej, hej, dana, dyna itp.; powtarza się całe fragmenty strof, wersy, słowa, sylaby. Istotne rygory zostają nałożone na składniowe rozczłonkowanie tekstu: powtarzalnym fra-

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
WSP J POLM119 Jerzy Jiart miński, Ludowy nr.yl Artystyczny228 wszystkie możliwe przypadki, operując
komwerb020 166 Jerzy Bar,miński (5) a. Wieje. = Mówią, że wieje. b. Ściemnia się. = Mówią, że sią śc
WSP J POLM114 LUDOWY STYL ARTYSTYCZNY JERZY BARTNIIŃSKI Dwie perspektyw) . - Odrębność funkcjonalna
WSP J POLM115 224 Jerzy Bartmiński, Ludowy styl artystyczny środowisku macierzystym, tj. dla członkó
WSP J POL10 14 Jerzy fijri miński, Język w kontekście kultur)- Spowodowało też spadek zaufania do ję
WSP J POLM116 Ludowy styl poetycki jiko mtrrdiilek; 225Ludowy styl poetycki jako interdialekt Język
WSP J POLM11 STYL POTOCZNY JERZY BARTMIŃSKi Pierwszy język człowieka. - Styl potoczny - centrum syst
SCAN0744 382 Jerzy Bart miński, John:./ Panasiuk, Stereotypy językowe A.    Sposoby n
WSP J POL16 Jerzy Bjrtrtnński, Język w kontekście kuitur> 20-Kulturowe funkcje języka Powiedzieli
WSP J POLM105 Kulturowa wartość gwar ludowych 213 Jednostronne wartościowanie i tworzenie stałej hie
WSP J POLM110 218 Kwiryna Handke, Terytorialne odmiany polszczyzny Ogólna charakterystyka sytuacyjna
WSP J POLM111 Odmiany regionalnt języka polskiego 219 pierwotnych w odmianie ogólnej dziecię i dziec
WSP J POLM112 220 Awirym Handke. Terytorialne odmiany polszczyznyBibliografia AJK: Atlas językowy ka
WSP J POLM113 Bibliografia Polszczyzna regionalna Pomorza, praca zbiorowa, t.1, Wejherowo 1986, t. I
WSP J POLM121 Icrry Hitr:>mrisi:ę Ludowy Myl artystyczny 230Powtórzenie, paralelizm, symbol Najwa
WSP J POLM18 Jerzy Bartmimkif Styl potoczny 122 z tym większej obrazowości, metaforyczności, a także
WSP J POLM28 Jerzy Banmsńsk:, Styl potoczny 132 tego. Bywa ono używane w sytuacjach nieformalnych (n
WSP J POLN25474 Jerzy Bawniński, JoLtnła Panasiuk, Stereotypy językowe 392 W językowo-kulturowym obr

więcej podobnych podstron