WSP J POLN254121

441

Nazwiiki

Istnienie motywacji formalno-skojarzeniowej powoduje, że możemy mówić o wartości asocjacyjnej nazwisk. W wypadku nazwisk odapelatywnych chodzi o kojarzenie się z wyrazami pospolitymi, które stanowią ich bazę. Zjawisko to może stać się podstawą do wyróżnienia serii nazewniczych, obejmujących nazwiska motywowane przez wyrazy mieszczące się w jednym polu znaczeniowym, czasem w szerszej sferze znaczeniowej. Przykładem serii nazewniczych mogą być nazwiska pochodzące od nazw zwierząt [Kota, Kat, Niedźwiedź, Kaczor), od nazw roślin (Lipa, Sosna, Topola), od nazw miesięcy i dni tygodnia (Styczeń, Marzec, Piątek).

Z innego punktu widzenia można wydzielić gniazda nazewnicze, tzn. zespoły nazwisk motywowanych przez jeden i ten sam rdzeń. Najbogatsze układy gniazdowe worzą nazwiska oparte bezpośrednio lub pośrednio na niektórych popularnych imionach osobowych (Pawelec, Pawlica, Pawełek, Pawlak, Pawlik, Pawlina, Pawełczyński, Pawlikowski, Pawlusiak, Pawłoś, Pawłowski, Pawlęga, Pawełko, Pawelczyk, Pawlaczyk, Pawełczak, Pawlas, Pawełków, Pawlusek, Pawliczek, Pach, Paś, Paśko, Pacbowicz, Pacbla, Paszek, Paszko, Paszkowski itd.). Gniazda oparte na wyrazach pospolitych nie są tak liczne (np. Wilk, Wilkoń, Wilkosz, Wilczek, Wilczyk, Wilkiewicz, Wilczak, Wilczyński, Wilczkowski, Wilczewski).

Z punktu widzenia operacji nazwiskotwórczych można wydzielić różne modele nazewnicze. Określony model nazewniczy realizują nazwiska, które cechują się podobną funkcjonalnie podstawą (bazą) i posiadają ten sam for-mant lub te same cechy strukturalnogramatyczne. Przykładem modelu antroponimicznego mogą być nazwiska typu Jakubiec, Pawelec, Marciniec, Janiec. Reprezentują one model: imię osobowe + formant -ec. Inny model: podstawa apelatywna przymiotnikowa + formant -osz widoczny jest w nazwiskach typu Cichosz, Długosz, Wielgosz. Przykładem modelu opartego na czasowniku mogą być nazwiska typu Wąchała, Sapała, Wierzgała, Krzykała.

W języku potocznym spotykamy się niekiedy z nieoficjalnymi formami nazwisk. Tworzy się je najczęściej od nazwisk z wyrazistymi formantami nazwiskotwórczymi. Derywacja polega wówczas na odrzuceniu tych for-mantów i odsłonięciu tkwiącego w tych nazwiskach pierwiastka, którym może być znany apelatyw, znane imię osobowe, czasem też kompleks dźwiękowy pozbawiony motywacji formalno-skojarzeniowej (Borsuk od Borsukiewicz, Mucha od Muszyński, Kasper od Kasprowicz). Niekiedy podstawa nazwLsk zostaje nieco zmodyfikowana (Tomek od Tomaszewski, Kamyk od Kamiński, Świeca od Swieczkowski). Większość przykładów tego typu jest jedynie nacechowana stylistycznie ze względu na przynależność do nieoficjalnej warstwy nazewnictwa. Czasem jednak przez użycie formantów de-minutywno-łiipokorystycznych i augmentatywno-deterioratywmych nadaje się tym formom także pewne nacechowanie emocjonalne, por. Pyziczek od Pyzik, Barcuś od Barcewicz, Szczygliska od Szczygieł. Spotyka się również

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
WSP J POLN25412 Świai prze/, prywrui frizealogizmow 329 larnych dowodów, że te same takty, zjawiska
WSP J POLN254220 Kontakty polsko-ukraińskie i polsko-białoruskie 545 nam, że w tym czasie - a niewąt
WSP J POLN254291 618 Tadrua Piotrowski, Słowniki jęiryka polskiego materiału (choć i tu istnieją nar
WSP J POLN25436 354 Ryszard Tokarski, słownictwo jako interpretacja śwuu Istnieje wreszcie druga bar
WSP J POLN223 Zróżnicowanie forowi nojrzykowc 285Zróżnicowanie formalnojęzykowe Formy komunikacji ję
WSP J POLN250 314 Teresa Dobrzyński, Tekst Dobrzyńska Teresa, 1974, Dclimitacja tekstu literackiego,
WSP J POLN251 SŁOWNICTWO I GRAMATYKA
WSP J POLN252 FRAZEOLOGIA ANDRZEJ MARIA LEWICKI, ANNA PAJDZIŃSKA Typologia związków frazeologicznych
WSP J POLN253 316 Andrzej .1 fana Lesicki. Ann.: P&jcbunska. FrazeologiaTypologia związków fraz
WSP J POLN254100 Nazwy miejscowo 419 Drugą dużą grupę stanowią te nazwy miejscowe, które od początku
WSP J POLN254101 420 £au Rietddu-ftttako. Nazwy geograficzne -    fizjografię terenu,
WSP J POLN254102 Nazwy miejscowe 421 równe wyrazom pospolitym (np. Poręba), jak nazwy derywowane prz
WSP J POLN254103 422 Ezc.i Rzetćhlta-Feleszkc, Nazwy geograłkziifNazwy wodne Do nazw wodnych zalicza
WSP J POLN254104 NfKwy wodne 423 ikr&a i inne. Nazwy te nie znajdują objaśnienia na gnincie języ
WSP J POLN254105 424 Ewa Rzeicłiht-Felazkn, Narwy geograficzne por. rzeka Krępa, Trzehiocba, Młynówk
WSP J POLN254106 ToponunLi miejska 425 kalną, jak słowotwórczą. Świadczy to o silnym powiązaniu z wy
WSP J POLN254107 Em* Rzcteisk*FiIcszko, Narwy geograficzne 426 Z czasem powstały w miastach odrębne
WSP J POLN254108 Toponimu miejska 427 Tego typu podział zaciera najistotniejsze związane z nazwami u
WSP J POLN254109 428 E-jju Rzctdska-Feł&zko, Nazwy ger-grificzne 2)    w formie r

więcej podobnych podstron