WSP J POLN254134
Kategorie gramatyczne współczesne] polszczyzny 455
Kategorie gramatyczne współczesnej polszczyzny
Kategorie gramatyczne to, jak powiedziano wyżej, pewne pojęcia, a ściślej przeciwstawienia pojęciowe, które w danym języku wyrażane są w sposób regularny (tzn. za pomocą określonych form gramatycznych) oraz k o -nieczny (tzn. mówiący zobowiązani są do przekazania określonej wartości danej kategorii). Przejawia się to na przykład w tym, że używając polskiego czasownika w postaci predykatywnej (tzn. słowa osobowego), trzeba użyć go w określonym czasie, osobie, trybie; że każdy użyty rzeczownik musi wystąpić w określonej liczbie (z wyjątkiem tzw. pluraliów lub singulariów tantum) i przypadku. Te znaczenia wyrażane za pomocą form gramatycznych le-ksemów mogą odstdać do pewnych zjawisk w zewnętrznej rzeczywistości i wówczas mówi się o funkcji semantycznej (nominatywnej) kategorii gramatycznych, a mogą sygnalizować jedynie pewne relacje składniowe, wówczas mówi się o ich funkcji syntaktycznej. Ta sama kategoria w odniesieniu do różnych klas leksemów może pełnić różne funkcje, up. kategoria liczby przy rzeczowniku ma wartość semantyczną, informuje o pojedyn-czości bądź mnogości obiektów (pies biegnie i psy biegną), natomiast przy przymiotniku jest jedynie sygnałem podporządkowania rzeczownikowi (pies —> duży, ale psy —> duże), pełni zatem wyłącznie funkcję syntakcyczną.
Wśród polskich kategorii gramatycznych funkcję przede wszystkim syn-taktyczną pełni rodzaj, często liczba (przy innych częściach mowy niż rzeczownik) oraz przypadek. Charakter niemal wyłącznie semantyczny ma liczba przy rzeczowniku, czas, tryb i aspekt przy czasowniku. Dyskusyjna jest interpretacja kategorii osoby oraz, z innego powodu, kategorii strony, a także kategorii stopnia (intesywności) przy przymiotniku.
Kategorie gramatyczne w niejednakowy sposób przysługują klasom leksemów. Mogą charakteryzować leksemy jako całości (tzn. leksem nie przybiera odrębnych form wyrażających poszczególne wartości danej kategorii, mówiąc prościej: nie odmienia się przez daną kategorię), a mogą stanowić podstawę tworzenia form gramatycznych leksemu. wyrażających poszczególne wartości kategorii, w tym wypadku leksem odmienia się przez daną kategorię. W w-vpadku pierwszym mówi się o kategoriach klasyfikujących (bądź selektywnych ze względu na wymagania składniowa wrzględem wyrazów podrzędnych), wr drugim wypadku mówi się o kate-g o r i a c h fleksyjnych (parady gmatycznych). Przyjrzyjmy się dokładniej poszczególnym kategoriom polszczyzny.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
WSP J POLN254142 Kategorie gramatyczne współczesne) polszczyzny 463 Pewne osobliwości wykazuje grupa
WSP J POLN254138 Kaiegone gramatyczne współczesnej polszczyzny 459 względu na funkcje można więc mów
WSP J POLN254132 KATEGORIEGRAMATYCZNE RENATA GRZEGORCZYKÓW A Pojęcie kategorii gramatycznej. - Relat
WSP J POLN251 SŁOWNICTWO I GRAMATYKA
WSP J POLN254147 KATEGORIE SŁOWOTWÓRCZE W PERSPEKTYWIE KOGNITYWNEJ RENATA GRZEGORCZYKOWA,
WSP J POLN254151 Kategorie pojęciowe wyrafcme słowotwórczo 473 Podstawową ideą teorii kognitywnej je
WSP J POLN254156 Kategorie pojęciowe wyrażane słowotwórczo 479 Żywe do dziś są nazwy istot młodych w
WSP J POLN254158 Kategorie pojęciowe wyrażane słowotwórczo 481 Kauzatywnośc jest też składnikiem sem
WSP J POLN254208 łtogitan WiiLyuk, KoiitaJkiy polszczyzny j. językigii niestowiaiiskimi 532 kołpak,
WSP J POLN254214 thgdjn Walccuk. Kontakty polszczyzny z lezykami niesłowiańskimi 538 -Bibliografia B
WSP J POLN254136 457 Kategorie gramatyczne współczesnej polszczyzny Współczesny stan rzeczy w zakres
WSP J POLN254140 461 Kategorie gramatyczne wspótczesnei polszczymy Względy semantyczne ograniczają m
WSP J POLN254141 462 Rcmu GrttgorczyJcoiui, Kategorie gramatyczne U przyniosło się itp. Pierwszy typ
WSP J POLN254145 466 Rm.ir.1 Gntfpraykow, Kategorie gramatyczne Pokażmy przykładowo najważniejsze ty
16669 Wykłady z polskiej fleksji3 1 168 Kategorie gramatyczne polszczyzny (werbalne)10.3.2. Nieosob
więcej podobnych podstron