WSP J POLN254145

466 Rm.ir.1 Gntfpraykow, Kategorie gramatyczne

Pokażmy przykładowo najważniejsze typy związków przyczynowo-skutkowych:

Prosty (zwykły) związek przyczynowo-skutkowy ujmowany bądź od strony skutku (Zdarzył się wypadek■, ponieważ me założono sygnalizacji), bądź od strony przyczyny: Nie założono sygnalizacji-, wiec (i w konsekwencji) zdarzył się wypadek.

Związek z przyczyną niedostateczną: Zdarzył się wypadek, mimo że (chociaż) założono sygnalizację. Związek ten kryje w sobie myśl o niezaszłym zdarzeniu przeciwnym (uniknięcie wypadku), które powinno być normalnym (zwykłym) skutkiem zdarzenia wskazanego w zdaniu podrzędnym (założenia sygnalizacji).

Związek z przyczyną hipotetyczną: Widocznie nie było sygnalizacji, skoro zdarzył się wypadek. Przedstawia on wnioskowanie ze zdarzenia (interpretowanego jako skutek) o hipotetycznej przyczynie.

Związek celowy: Założono sygnalizację, aby zapobiec wypadkom. Zdarzenie ujmowane jako cel stanowi składnik przyczyny wywołującej zdarzenie ujmowane jako skutek: ‘założono sygnalizację, ponieważ chciano zapobiec wypadkom’ (por. Grochowski, 1980).

Związek warunkowy: Jeżeli założy się sygnalizację, zapobiegnie się wypadkowi; gdyby założyło się [byłoby się założyło) sygnalizację, zapobiegłoby się wypadkowi. Związek ten ujmuje dwa zdarzenia hipotetyczne (pomyślane) w relacji przyczynowo-skutkowej. Zwóązek ten może być ujęty jako możliwy albo jako niezaszły.

Przedstawione kategorie pojęciowe wyrażane pozagramatycznie nie stanowią systemu zamkniętego, podana tu lista nie jest kompletna, jednakże obejmuje zjawiska najważniejsze. Pełne ich omówienie, a także rozwinięcie problematyki kategorii gramatycznych, można znaleźć w podręcznikach słowotwórstwa, składni i fleksji.

Bibliografia

Bogusławski Andrzej, 1973, Nazwy pospolite przedmiotów konkretnych i niektóre właściwości ich form liczbowych, w: Zuzanna Topolińska, Maciej Grochowski (red.), Liczba, ilość, miara, Wrocław.

Feleszko Kazimierz, 1980, Funkcje kategorii liczby w polskiej grupie imiennej, Wrocław.

Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, 1984, wyd. O 1998, Warszawa.

Grochowski Maciej, 1980, Pojęcie celu. Studia semantyczne, Wrodaw.

Grzegorczykowi! Renata, 1999, Problemy dyskusyjne w interpretacji tzw. orzeczenia imiennego, w: Studia lingwistyczne ofutrowane Profesorowi Kazimierzowi Polańskiemu na 70-lecie Jego urodzin, Katowice.

Heinz Adam, 1961, Fleksja a derywacja, -Język Polski", z. 5.

Językowa kategoryzaqa świata, 1996, red. Renata Grzegorczyków.!, Anna Pajdzińska, Lublin.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
WSP J POLN254148 łi. CrzegfjYcr.yktrwa. B Szynutnek, Kategorie słowotwórcze w perspektywie kognitywn
WSP J POLN254161 R Gnx$pręzyk<nsa. R Szymanek. Kategorie słowotwórcze w perspektywie kognitywnej4
WSP J POLN254132 KATEGORIEGRAMATYCZNE RENATA GRZEGORCZYKÓW A Pojęcie kategorii gramatycznej. - Relat
WSP J POLN254134 Kategorie gramatyczne współczesne] polszczyzny 455Kategorie gramatyczne współczesne
WSP J POLN254136 457 Kategorie gramatyczne współczesnej polszczyzny Współczesny stan rzeczy w zakres
WSP J POLN254140 461 Kategorie gramatyczne wspótczesnei polszczymy Względy semantyczne ograniczają m
WSP J POLN254141 462 Rcmu GrttgorczyJcoiui, Kategorie gramatyczne U przyniosło się itp. Pierwszy typ
WSP J POLN254142 Kategorie gramatyczne współczesne) polszczyzny 463 Pewne osobliwości wykazuje grupa
WSP J POLN251 SŁOWNICTWO I GRAMATYKA
WSP J POLN254110 Bibliografia Rospond Stanisław, 1957, Klasyfikacja strukturalno-gramatyczna słowiań
WSP J POLN254133 Rtruu Grzegorczykom, Kategorie gr ornaty czjjr; 454 z nich uzyskują w poszczególnyc
WSP J POLN254137 458 Rcn*»U Grzegorczyk#uxi, Kategorie gi anutyczne stkim abstrakty (młodość, miłość
WSP J POLN254138 Kaiegone gramatyczne współczesnej polszczyzny 459 względu na funkcje można więc mów
WSP J POLN254139 460- Tryb Renau Cnsegunzyktraa, Kitegone grjnuiycine Istotą tej kategorii jest prze
WSP J POLN254143 464 Rriuu CnzgpnzyiHraw. Kategorie gruuatytanc Przy dużej części czasowników czynno
WSP J POLN254147 KATEGORIE SŁOWOTWÓRCZE W PERSPEKTYWIE KOGNITYWNEJ RENATA GRZEGORCZYKOWA,
WSP J POLN254149 Pojecie kategorii słowotwórczej w dziejach myśli językoznawczej 471 z wanny’. Podob
WSP J POLN254150 472 K. Grzegorczykom, & Szymanek, Kategorie słowotwórcze w perspektywie kogiury
WSP J POLN254151 Kategorie pojęciowe wyrafcme słowotwórczo 473 Podstawową ideą teorii kognitywnej je

więcej podobnych podstron