WSP J POLN254172

497

Przykładem upodobnienia samogłosek do spółgłosek jest unosowienie samogłosek przed spółgłoskami nosowymi, które w wyniku koartykulacji występuje w każdym języku, również i w polskim, np. w wymowie wyrazów takich jak dom, sen, tani, rozum, syn. Inny znany przypadek tego typu asymilacji dotyczy podwyższonej artykulacji samogłosek znajdujących się w pozycji między spółgłoskami miękkimi, np.: cień, ciocia, dziadzio, siusiać.

Oasymilacji spółgłosek do samogłosek można mówić na przykład w kontekście zależności kształtu warg przy wymowie spółgłoski od charakteru sąsiedniej samogłoski. I tak, w przykładach poniżej spółgłoski tylnojęzykowe wymawiane są z zaokrąglonymi wargami: kupić kopyto kąsek gotowy guzik gąska a ze spłaszczonymi wargami w:

kelner kino kęs generał ginąć gęś

Znacznie jednak ciekawszy proces asymilacji tego typu ma miejsce w przypadku palatalizacji, w której następuje zmiana artykulacji spółgłoski z tylnej na przednią, tj. przesunięcie masy języka do przodu z jednoczesnym wzniesieniem przedniej części języka ku podniebieniu twardemu pod wpływem następującej po niej przedniej samogłoski, a szczególnie przedniej wysokiej (i takiej samej półsamogłoski), np.:

ko[s')a - £o[/]rc ro[b]ota - ro[b' ]i'c bu[t\ - bit[ć]ik ma[k] - ma[k' ]/

W tym miejscu należy dodać, iż w języku polskim możemy zaobserwować kilka rodzajów' palatalizacji. z których znaczna część utraciła już swoje fonetyczne uwarunkowania.

Ostatni typ asymilacji to upodobnienia spółgłosek do spółgłosek, które stanowią najczęściej spotykane zjawiska fonologiczne. Wśród nich wyróżniamy upodobnienia pod względem dźwięczności, upodobnienia pod względem miejsca artykulacji oraz upodobnienia pod względem sposobu artykulacji. Wszystkie te rodzaje procesów-zachodzą w języku polskim i są zazwyczaj dość dokładnie omówione w- opisach fonetyki polskiej. Poniżej prezentujemy skrót informacji ua ten temat.

Asymilacja pod względem dźwięczności dotyczy zarów--no spółgłosek sonornych, jak i niesonornych. Obstruemy ulegają upodobnieniu wstecznemu, np. w wyrazach:

ry[b\i - ry[p]ka ko[z\i - kĄs]ka pro[ś]ić - pro[z]ba li[c]yć - li[di]ba Z upodobnieniem postępowym mamy natomiast do czynienia w- przykładach takich, jak:

marcbe[v]ek - marx \f ]; cerkiĄy]ny - cerk' [f ]z bitĄąĄny - bu[f\x Sonorne ulegają ubezdźw-ięcznieniu na przykład pomiędzy dw-oma bezdźwięcznymi:

Piotrka, czosnku, kosmki, myślcie, plótłszy.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
WSP J POLN254170 Procesy fonologiczne 495 Jak widać z powyższych rozważań, język polski oblituje w a
WSP J POLN254174 Procesy (onologiczne 499 Z uwarunkowaniem morfologicznym reguły mamy do czynienia w
WSP J POLN25475 393 Podsumowanie Na przykład diabeł, który etymologicznie według Aleksandra Bruckner
WSP J POLN254115 Imiona 435 zewnętrzne i wewnętrzne nosiciela, nawiązujące do pewnych zdarzeń z jego
WSP J POLN254156 Kategorie pojęciowe wyrażane słowotwórczo 479 Żywe do dziś są nazwy istot młodych w
WSP J POLN254278 Słowniki ogólne ięzvka poUkiego 605 Struktura hasła oparta jest nie na historycznym
WSP J POLN254287 614 J.ideusz Piotrwwski, Słowniki iłzyka polskiego Do 1945 roku znacznie mniej było
WSP J POLN25494 Nazwy terenowe 413 Kościelne, Lasoci (należący do Lasoty). Rzadziej będą to rzeczown
Pict0026 (20) Przykładem konwersji protoonkogenu do onkogenu jest gen ras; koduje on białko Ras, wią
WSP J POLN254122 442 Czesku. Kosytj Nazwy osobowe przykłady derywacji alternacyjnej, np. Droździo o
WSP J POLN254125 445Bibliografia 5 u bak Józef, 1986, Proces kształtowania się polskiego nazewnictwa
WSP J POLN254145 466 Rm.ir.1 Gntfpraykow, Kategorie gramatyczne Pokażmy przykładowo najważniejsze ty
WSP J POLN254171 /okuta Szpyrj-KoctO iiskj. Fonologia - synem dźwiękowy języka 496 Epenteza samogłos
WSP J POLN254182 5C7 Probabilistyczny model procesu tworzenia tekstu Tabela 4. Wyniki eksperymentu:
WSP J POLN2544 Źródła frazeołogizmów 321 rozpowszechnienia w języku ogólnym lub w określonych stylac
WSP J POLN25488 Znaczenie razie winnych 407 przede wszystkim na odmiennej funkcji, jaką pełnią w pro
Metodyka analizy systemów zarządzania procesowego_353 Tabela 1. Przykład klasyfikatora procesów

więcej podobnych podstron