WSP J POLN25457
375
Stereotyp i znaczenie słou-a
Stereotyp a znaczenie słowa
Przy wąskim, strukturalnym rozumieniu znaczenia słowa - jako zespołu koniecznych i wystarczających cech oznaczanego przedmiotu - stereotyp bywa traktowany jako pewna nadwyżka znaczeniowa, jako tzw. konotacja emocjonalna (Pisarkow-a, 1976). Na przykład w przypadku Cygana byłoby to dodatkowe znaczenie ‘człowiek wędrujący, włóczęga' dodane do znaczenia podstawowego ‘członek narodowości cygańskiej*. Wedle Hilarego Put-nama, który traktował znaczenie jako wektor pozwalający ustalać odniesienia wyrażeń, w znaczeniu obok „znaczników” semantycznych i składniowych (w przypadku wody - 'płyn', ‘rzeczownik’, ‘konkretny’) występują cechy dodatkowe, składające się na potoczna teorię przedmiotu, na „konwencjonalne, często tendencyjne, niekiedy bardzo niedokładne wyobrażenie o tym, jak jakieś x wygląda, jak działa, jakie jest” (Putnam, 1975, s. 249) -w przypadku wody ‘przezroczystość', ‘bezbarwność , ‘zdolność gaszenia pragnienia’ itp. Ten właśnie dodatkowy zespół cech istotnych językowo jest dla tego badacza stereotypem.
Przy szerszym rozumieniu znaczenia, znamiennym dla nowszych, kognitywnych koncepcji semantycznych (por. np. Wierzbicka, 1985), następuje zbliżenie, a niekiedy nawet utożsamienie opisu znaczenia z opisem stereotypu. Zanika granica między cechami „podstawowymi” i „dodatkowymi”,
0 ile tylko te ostatnie mogą być przypisane wyobrażeniu „prototypowego” reprezentanta gatunku (np. wiewiórce to, że lubi orzeszki). Nie wszyscy semantycy godzą się jednak na tak szerokie pojmowanie znaczenia (np. z ujęciami Wierzbickiej dyskutowali Andrzej Bogusławski i Maciej Grochowski). Koncepcja znaczenia szerokiego, pełnego, leży u podstaw wydawanego w Lublinie Słownika stereotypów i symboli ludowych (SSiSL, 1996, 1999).
Wydaje się, że poprawna odpowiedź na pytanie, na ile znaczenie językowe i stereotyp są tym samym, powinna brać po mvagę różnicę perspektyw opisu, zwłaszcza tę okoliczność, że używając termmu i pojęcia „stereotyp”, wybieramy pełniejsze ujęcie treści znaczeniowej słowa, nastawiamy się na uchwycenie jego relacji do podmiotu mówiącego i jego punktu widzenia, wyznawanego przez niego systemu wartości, akcentujemy subiektywność kategoryzacji
1 pragmatyczne funkcje znaku. Chodzi nam wtedy także o konwencjonalność i „sztywność” znaczenia, o stabilizację jego składników i ich powtarzalność oraz psychospołeczne tego skutki. W tym sensie „w każdym znaku drzemie owo monstrum - stereotyp”, jak się wyraził Roland Barthes.
Zauważmy, że już składniki kategoryzujące w znaczeniu słowa są zre-latywizowane podmiotowo. Na przykład to, czy chłop jest definiowany jako „członek grupy społecznej”, „członek klasy pracującej”, „mieszkaniec w-ioski” czy „reprezentant zawodu rolniczego”, zależy od podmiotowego
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
WSP J POLN25443 361 Pola znaczeniom odwołać do znanej „szachowej” metafory twórcy strukturalizmu w j
WSP J POLN25459 r podstawowa Stereotypu 377 sst dom, a przedmiotami towarzyszącymi kołyska i koszula
WSP J POLN25473 Stereotypy jako skhuiniki językowego obrazu świata391 znaczeniach podstawowych są bl
WSP J POLN254278 Słowniki ogólne ięzvka poUkiego 605 Struktura hasła oparta jest nie na historycznym
WSP J POLN25427 Zewnętrzne i wewnętrzne uwarunkowania znaczeniowej strony słownictwa 345 ci pozajęzy
WSP J POLN25429 Zewnętrzne i wewnętrzne uwarunkowania znaczeniowej strony słownictwa347 wiek do nazw
WSP J POLN25431 Zewnętrzne i wewnętrzne uwarunkowania znaczeniowej strony słownictwa 349 „diagnostyc
WSP J POLN25433 Znaczenie tłowi - kategoryzacji i wartościowanie 351 zyk. Genus proximum łączy przez
WSP J POLN25434 352 Ryszard Tokarski. Słownictwo jako interpretacja vv/i;m Analizy Wierzbickiej mają
WSP J POLN25435 Znaczenie słowa - kategoryzacja i wartościowanie 353 słów bezpośrednio nazywających
WSP J POLN2543 320 Andrzej Marta itru tek:, /In rui PajdzińtJur, Frazeologu znaczenie idiomatyczne ‘
WSP J POLN25441 Metafora i meiommia w yłowniku 359 znaczeniowej, jest zarazem ilustracją ogólniejsze
WSP J POLN25445 Pola znaczeniowe 363 chiezna struktura przeważającej części słownika powoduje, że np
WSP J POLN25486 NAZWY WŁASNE EWA RZETELSKA-FELESZKO Charakterystyka nazw własnych. - Znaczenie nazw
WSP J POLN25488 Znaczenie razie winnych 407 przede wszystkim na odmiennej funkcji, jaką pełnią w pro
WSP J POLN25453 STEREOTYPY JĘZYKOWE JERZY BARTMIŃSKI, JOLANTA PANASIUK Z historii terminu i pojęcia.
WSP J POLN25454 372 Jerzy B.trtmiński, Jolanta Panasiuk, Stereotypy językowe cechy t y p o w e, przy
WSP J POLN25456 Jeny Bartimńiki, Jola nu Panasiuk, Stereo rypy językowe 374-Stereotyp a nazwa Społec
WSP J POLN25458 376 Jerzy ttawnińskć, Jolanta Pananuk, Stereotypy językowe punktu widzenia, od przyj
więcej podobnych podstron