04 (32)

eksperymentalny dowód na to, że ludzie do pewnego stopnia postępują zgodnie z tymi regułami. Na przykład, nic mówią innym wszystkiego, co już wiedzą, w oczywisty sposób zaś nieprawdziwe uwagi (.jaki piękny i dzień”, gdy tak nie jest) są traktowane jako ironiczne. Niemniej, ludzie j równie często łamią te reguły; na przykład, młodzi ludzie, podobnie jak [ politycy, często nic dostarczają potrzebnej porcji informacji, jak w tym

przypadku:

Rodzic: Gdzie byłeś?

Młodzieniec: Wyszedłem.

Rodzic: Co robiłeś?

Młodzieniec: Nic.

Nieco dalej omówimy „grzeczność”; często reguły Grice’a zostają złamane w interesie grzeczności, jak wówczas, gdy „owijamy w bawełnę” odmowy lub krytykujemy pośrednio, ciągami zawikłanych słów.

na cel zachowania A. Można to zaobserwować w czego:

Pytający i: zadaje pytanie

PpMlftmł*- • '

lub

Dłuższe sekwencje. Osoby uczestniczące w konwersacji biorą pod uwagę więcej niż tylko ostatnią wypowiedź; na ich rozumienie wpływają wszystkie poprzednie wypowiedzi. Jednakże Ciarkę (1983) stwierdził, źc najważniejsze są trzy ostatnie wypowiedzi. Korzystając z opisanego później., modelu umiejętności społecznych możemy w dowolnym rodzaju konwer-J sacji wyróżnić do czterech kroków, które podkreślają ciągłość reakcji na sprzężenie zwrotne osób, które zaangażowane są w interakcję społeczną Model umiejętności społecznej generuje charakterystyczny rodzaj se-J *

kwencji czterostopniowej:

"......... I

Bi

B:

Jest to przypadek interakcji asymetrycznej, z A jako osobą uj Pierwszy ruch A, Aj, prowadzi do niezadowalającego rezultatu Bj, że A modyfikuje swoje zachowanie na A2, co prowadzi do pożądań Bi. Zauważ związek Aj - A2, przedstawiający istnienie ukicrunkowr

78

toku wywiadu badaw-

odpowiedzi, albo nie rozumie

• .V

*/u>jqv/i; iaaaje pytanie    ■    ,»,•%.

Respondentj: udziela niewłaściwej * pytania Pytający?: wyjaśnia i

n—    »

rytający2: wyjaśnia i powtarza pytanie Respondent2: udziela właściwej odpowiedzi

Pytający i: zadaje pytanie Respondcnti: odmawia odpowiedzi . Pytający2: wyjaśnia cel i wagę badania; powtarza pytanie.^.;. , \ . , Respondcnti: udziela adekwatnej odpowiedzi.    .,

Model ten może zostać rozszerzony na przypadki, w których obaj uczestnicy interakcji dążą do osiągnięcia swych celów, jak w następującym przykładzie, pochodzącym z wywiadu selekcjonującego:    . j

.1 < i. • 1'Z

P:

JMamy

Pz

Pytający 1: Jak Panu szła w szkole fizyka? .. . »    :M.'t

Respondcnti: Niezbyt dobrze, lepszy byłem z chemii, -i *• y_Jw.» Pytającyi: Z czego osiągał Pan najlepsze wyniki? .    • • i*-,i -

Respondenta: Byłem przeciętny z fizyki, a bardzo dobry; z.chemii. Pytający3’. To bardzo dobrze. •    - .

my tu czterostopniową sekwencję: Pi, Ri, P₂, R2 i Ri.P^Rj; P3. ieje trwałość i ciągłość pomiędzy Ri i R₂, jak również między. Pi Choć P ma inicjatywę, R może również dążyć do jego celów. . Innym zbiorem sekwencji są „procedury społeczne” opisane przez Fmana (1971). Przykładem jest „procedura naprawcza”, która pojawia gdy ktoś popełnił jakiś błąd społeczny:    .7 i    ,\

79

f

1

\

mmm