159 (2)
II. Podstawowe zasady prawa wyborczego 159
na przykład po 25 proc. głosów, to partia A nie uzyska ani jednego mandatu. Łatwo więc zauważyć, że im więcej jest mandatów do obsadzenia w ramach okręgu wyborczego, tym wyraźniej jest realizowana proporcjonalność ich rozdziału.
System proporcjonalny pojawił się w ustawodawstwie wyborczym pod koniec XIX wieku jako reakcja na niesprawiedliwości wynikające ze stosowania systemu większościowego. Z różnym powodzeniem wypróbowywano go we wszystkich niemal krajach Europy kontynentalnej; współcześnie łączy się zwłaszcza z systemami rozbicia wielopartyjnego (państwa skandynawskie, Hiszpania, Belgia), bo tylko wybory- proporcjonalne pozwalają wejść do parlamentu większej liczbie partii politycznych. W Polsce stosowany jest w wyborach do Sejmu (co wynika z wyraźnego postanowienia art. 96 ust. 2 konstytucji), w wyborach do Parlamentu Europejskiego oraz w wyborach do sejmików województw, rad powiatów i rad tych gmin, w których liczba mieszkańców wynosi co najmniej dwadzieścia tysięcy.
156. System proporcjonalny jest jednoznaczny z przeprowadzeniem tylko jednej lury wyborów, bo zawsze możliwe jest odpowiednie rozdzielenie mandatów. Sposób owego rozdzielenia wymaga jednak skomplikowanych operacji matematycznych, bo przecież w praktyce nie zdarzy się, by partia - jak w naszym przykładzie - uzyskała okrągły wynik 20 proc. głosów. Jeżeli zaś partia uzyska na przykład 17,23 proc. głosów. to w okręgu piętnastomandatowym powinno jej przypaść 2,58 proc. mandatu, u to nie jest możliwe.
Stąd już od połowy XIX wieku teoretycy prawa wyborczego zaczęli wypracowywać matematyczne systemy najwłaściwszego rozdziału mandatów w modelu proporcjonalnym. Odpowiednio mówi się więc o systemie Hare’a (a potem w zmodyfikowanej wersji - Hare’a-Niemeyera), o systemie Hagenbacha-Bischoffa, systemie Si. l-ague czy systemie d’Hondta. Każdy z tych systemów przyjmuje nieco inny sposób obliczeń, a w związku z tym może przynieść nieco inny wynik wyborów, preferując partie silniejsze lub dając więcej szans partiom słabszym.
W polskich wyborach parlamentarnych stosowano dotąd przemiennie system (metodę) d’Hondta i system (metodę) St. Lague. Ponieważ pierwszy z nich preferuje partie silne, a drugi daje więcej szans ugrupowaniom małym i średnim, to kolejne /.lniany unormowań prawnych znajdowały przełożenie zarówno na podział mandatów w Sejmie, jak i na wewnętrzną spoistość tego organu.
System d’Hondta stosowany był przy wyborach do Sejmu w okresie Konstytucji marcowej oraz w latach 1993 i 1997, odstąpiono od niego w ordynacji z 2001 roku, ale przywrócono ustawą z 26 lipca 2002 roku. System d’Hondta przyjmuje też obecna wersja ordynacji wyborczej do samorządu terytorialnego, a także Ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego. Polega on na tym, że liczby głosów oddanych na poszczególne listy w okręgu wyborczym porządkuje się w ciąg liczb; od największej <k> najmniejszej, a następnie liczby dzieli się przez kolejne liczby całkowite (1, 2, 3, 4, 5 'id.). Powstaje w ten sposób tabela kolejnych ilorazów, a z tabeli tej wybiera się kolejno tyle największych liczb, ile jest mandatów do obsadzenia.
Jak widzimy w poniższej tabeli, taki system rozdzielania mandatów przyniósł największe korzyści partii A, a straty - partii E. Jeżeli bowiem przyjąć, że na jeden mandat powinno przypadać 62 266 głosów (bo tyle wynosi iloraz 943 000 : 15),
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
155 (2) Wt-: ■ml 155 II. Podstawowe zasady prawa wyborczego eh województw wybierano po dwóch senator
157 (2) II. Podstawowe zasady prawa wyborczego D. Zasada tajności głosowania 151.
161 (2) 161 II. Podstawom zasady prawa wyborczego • :e 6-dniowyni okresem dostosowawczym. Nu tym tl
1. Podstawowe zasady prawa wyborczego. Podstawowe zasady prawa wyborczego są to zasady, ukształtowan
4 (24) Rozdział II. Podstawowa zasady prawa pracy • Prawo do pracy •
Podstawowe zasady ochrony środowiska - baza pytań przykładowych 2015 r.Pytanie nr 1 Co to jest
Podstawowe zasady ochrony środowiska - baza pytań przykładowych 2015 r. Pytanie nr 98 Do elektrośmie
PODSTAWOWE ZASADY PRAWA PRACY ‘-(Rozdział II - ait. 10 - 18): 1. Zasada wolności u
ROZDZIAŁ IPOJĘCIE I PODSTAWOWE ZASADY PRAWA PRACY §1. Pojęcie, przedmiot i systematyka prawa pracy W
Rozdział 1. Ogólna charakterystyka prawa cywilnegoZagadnienie 3. Podstawowe zasady prawa cywilnego,
więcej podobnych podstron