CCF20090702 098
196 Idea Boga
panuje jako świat. Znaczenie przez transcendencję jest starsze od znaczenia rządzącego esse, choć i ono może się przejawiać w języku, który dzięki niemu powstał, wprowadzając je do sądów o formie ontologicznej i ontycznej12. W porównaniu z sensem zakładanym przez doksyczną tezę zdań, jest to sens paradoksalny. Mówiąc językiem poznania, znaczy on nieskończoność w skończoności. Ale w powyższych analizach staraliśmy się rozjaśnić znaczenie właśnie tego „w”.
Zestawiliśmy tu, z jednej strony, oczywistość wiedzy, która jest sposobem spoczywania bytu i w której, dzięki zgodności zjawiska i bytu, byt identyfikuje się i afirmuje w swojej tożsamości; z drugiej strony - cierpliwość nieskończoności, w której rozum jest nieustannym niepokojeniem Tego Samego przez Inne, czyli dia-chronią Czasu, która konkretnie przejawia się w mojej odpowiedzialności za Innego, a więc w etyce. Zastanawialiśmy się, czy Inne, które wymyka się identyfikacji - to znaczy tematyzacji i hipostazie - ale które tradycyjna filozofia próbowała opanować przy pomocy pojęcia, cierpliwie rozwijającego się, dzięki metodologii historii, jako samowiedza, czy Inne nie powinno być rozumiane całkiem inaczej, w myśleniu kwestionowanym przez Nieskończoność, której myśl nie potrafi ogarnąć, w przebudzeniu; w kwestionowaniu i przebudzeniu, które przekształcają się w etykę odpowiedzialności za Innego, rozumianego jako drugi człowiek; w nieustannym kwestionowaniu spokoju, czyli tożsamości Tego Samego. Bierność bardziej bierna niż wszelka bierność, a zarazem nieustanne budzenie się, budzenie się z samego przebudzenia, które bez tego stałoby się stanem duszy, stanem czuwania, czuwaniem jako stanem13. Myśl, która myśli więcej niż myślenie bytu, przebudzenie, które filozofia usiłuje wypowiedzieć, a więc przekazać, ale w języku, który nieustannie sobie zaprzecza i tylko sugeruje. 1
TRANSCENDENCJA I ZŁO2
Ja tworzę światło i stwarzam ciemności, sprawiam pomyślność i stwarzam niedolę. Ja, Jahwe, czynię to wszystko.
(Ks. Izajasza, 45, 7).
1. MYŚLENIE I TRANSCENDENCJA
Ci, którzy usiłują podważyć samo znaczenie słów, takich jak transcendencja i to, co ponad... (au-deld), potwierdzają ich wartość semantyczną, gdyż przynajmniej w krytycznym dyskursie, który tych słów dotyczy, uznają oni to, co krytykują. Redukowanie absolutnego sensu tych słów do transcendencji względnej i do względnego ponad..., które miałyby powstawać za sprawą jakiegoś, zdążającego jak najdalej i jak najwyżej, popędu, wprowadza już transcendencję i ponad... do tych superlatywów lub przyznaje moc transcendującą niektórym naszym siłom psychicznym. Czy jednak sensowności (Fintę l-ligibilite) tych pojęć czegoś nie brakuje, by można było o nich naprawdę myśleć? W naszej tradycji filozoficznej prawdziwe myślenie to myślenie odsłaniające prawdę, poznanie, myśl odnosząca się do bytu - do bytu rozumianego jako jestestwo (etant), ale także do bycia rozumianego w sensie czasownikowym, jako spełnianie przez jestestwa zadania czy losu bycia, bez czego nie moglibyśmy ich uznać w ich jestestwie (ireconnaitre Vetant comme etant).
Odróżniając ideę od pojęcia, rozum od intelektu, Kant jako pierwszy oddzielił myślenie od poznania i odkrył znaczenia nie związane z bytem lub, ściślej mówiąc, nie
Por. w: Autrement qu’śtre ou au-deld de 1'essence, rozdz. 5, próba pokazania, w jaki sposób tematyzacja, dyskurs i teoria rodzą się ze znaczenia etycznego.
18 Por. na ten temat studium Od świadomości do czuwania (w mniejszym tomie) oraz, w „Etudes philosophiąues", numer z jesieni 1977, mój tekst Phiiosophie et beil (Filozofia i przebudzenie).
Tekst opublikowany pierwotnie w „Le Nouveau Commerce”, nr U.
W tytule oryginału (Transcendance et mat) figuruje słowo mai, mające w języku francuskim podwójne znaczenie: zarazem „zło” i „ból". W poniższym przekładzie tłumaczę tak łub tak, zależnie od kontekstu, warto jednak zaznaczyć, że dla Levina$a istotna wydaje się właśnie ta dwuznaczność. (M.K.)
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
CCF20090702 063 126 Idea Boga znacząca znaczeniem, które jest starsze niż zjawiskowość i które nie w
CCF20090702 064 128 Idea Boga jej znaczenie ukazuje się w pewien sposób — choćby w postaci śladu - w
CCF20090702 070 140 Idea Boga 6. ZNACZENIE PROFETYCZNE 18° W powyższym opisie nie chodziło o transce
CCF20090702 086 172 Idea Boga się, jawienia się, do fenomenu. Przejście od pozycji jako bycia do zja
CCF20090702 089 178 Idea Boga cję, w której dopiero prześwituje samo znaczenie tego, co wyższe i nal
CCF20090702 092 184 Idea Boga teoretyczny, nie wynika stąd, że jest on niezależny od innego sposobu
CCF20090702 103 206 Idea Boga o tym, że myślimy o Bogu jak o rzeczywistości należącej do świata? Czy
CCF20090702 104 208 Idea Boga ból. Bóg zadaje mi ból, aby wyrwać mnie ze świata jako byt jedyny i wy
CCF20090702 105 210 Idea Boga przez świat zaspokojone. Dusza, która wychodzi poza zaspokojenie i nag
CCF20090702 086 172 Idea Boga się, jawienia się, do fenomenu. Przejście od pozycji jako bycia do zja
CCF20090702 086 172 Idea Boga się, jawienia się, do fenomenu. Przejście od pozycji jako bycia do zja
CCF20090702 063 126 Idea Boga znacząca znaczeniem, które jest starsze niż zjawiskowość i które nie w
CCF20090702 089 178 Idea Boga cję, w której dopiero prześwituje samo znaczenie tego, co wyższe i nal
więcej podobnych podstron