•'    'f-'' '■    't"

’ ^{v 1    ,!} j    Przedmowa    "    13

-—■.;.------—-~4sw^t—

czej tylko jako to, co nazywane jest bądź intuicją (Anschauung), bądź bezpośrednią wiedzą o absolucie,. bądź religią^bądź wreszcie bytem — rozumianym nie jako byt w centrum miłości boskiej, lecz jako byt samego absolutu — ci wszyscy wysuwają żądanie, by \ w przedstawianiu filozofii posługiwać się raczej czymś,

I co jest przeciwieństwem formy .pojęcia. Absolut nie ' ma być ujmowany za pomocą pojęć, lecz odczuwany (gejuhlt) i oglądany (angesckaut). Tym, co ma dojść do głosu i ma być wyrażone [w filozofii], nie jest pojęcie absolutu, lecz jego odczuwanie i.....oglądanie,-^

. V)

13

A

i

| Jeśli pojawienie się takiego żądania ujmiemy w jego znaczeniu bardziej ogólnym i z punktu widzenia szczebla, na jakim świadomy siebie duch znajduje się obecnie, zobaczymy, że jest,to szczebel, na którym duch wzniósł się już ponad, swoje życie substancjalne ~ • „ życie takie wiódł zresztą w elemencie myślenia -— ponad^ bezpośredniość swej wiary, ponad zadowolenie i pewność, jaką posiadała świadomość dzięki pojednaniu się ducha z istotą oraz dzięki ogólnejwewnętrznej i zewnętrznej —^obecności istotyj. Ale duch nie tylko wzniósł się ponad ten szczebel i przeszedł do drugiego członu skrajnego **, jakim jest pozbawione substancji refleksyjne skierowanie siebie ku sobie sa-

0

* Hegel ma tu na myśli poglądy romantyków: obecny „szczebel ducha“, którego przezwyciężeniem ma być filozofia Hegla.

** Drugi człon skrajny — das andere Extrem; ruch rzeczywistości odbywa się według tej samej formuły, co ruch myślenia, według formuły , sylpgizmu. Istotnym jednak momentem tego ruchu jest dla Hegla termin średni, który pośredniczy między terminami skrajnymi i daje wiedzę yirawdziwą {zapośredniczoną,': a nie bezpp.-. średnią^zmysłową). „Extrem“ i „Mitte“, o ile występują w sferze rzeczywistości, tłumaczymy przez człon skrajny (średni)^-

m,