CCF20091001 023 tif
chwili parzysta liczba liści, nie towarzyszy ani przekonania, iż tak jest, ani też przekonanie, iż tak nie jest. Powiadamy wówczas, że nie był to sąd w znaczeniu psychologicznym, lecz • supozycja, czyli przypuszczenie, albo — według innej terminologii — sąd tylko przedstawiony, a nie wydany. O kimś, kto suponuje, czyli przeżywa supozycję w sensie psychologicznym, mówi się niekiedy, iż rozumie myśl, że tak a tak.
Wróćmy jednak do sądów w sensie psychologicznym. Wszystkie sądy psychologiczne, że tak a tak, np. że śnieg jest biały, wszystkie więc indywidualne pomyślenia czyjeś, iż tak jest, przeżyte z przekonaniem, mają coś wspólnego. Tym czymś wspólnym jest m.in. owo ż e t a k a t a k,| w tym wypadku, że śnieg jest biały. Nie jest to niczyja prywatna myśl połączona z przekonaniem, lecz wspólna treść takich myśli, wszystko jedno przez kogo i kiedy z przekonaniem przeżytych, lub -— jak się powiada
— typ myśli, że tak jest, czyli sąd w sensie logicznym. Nie jest on żadnym przedmiotem materialnym, nie jest też konkretnym, indywidualnym procesem psychicznym, umiejscowionym w czasie i Rozgrywającym się czyimś umyśle. Co więcej, sąd — w sensie logicznym
— że śnieg jest biały, nie jest bardziej związany ze zdaniem języka polskiego „śnieg jest biały” niż z równoznaczną wypowiedzią któregokolwiek innego języka,' np. z angielskim „snów is white”. Sąd ten jest właśnie /Wspólnym znaczeniem wszelkich równoznaćznych wypowiedzi, sformułowanych w różnych językach, a głoszących, że śnieg jest biały. Przy tym według jednych sąd logiczny jest tzw. nagą treścią propozycjonalńą, czyli izolowanym że tak a tak, że śnieg jest biały, pozbawionym elementu przekonania, potwierdzania, powątpiewania czy pytania. Stąd jest tym co wspólne takim zdaniom różnych języków, jak:
„śnieg jest biały”, „niech śnieg będzie biały” „czy śnieg jest biały?”. Inni zaś przyjmują, iż sąd logiczny, że śnieg jest biały, jest tym, co wyrażają tylko! twierdzenia, a więc > zdania .oznajmiające wypowiedziane z przeświadczę-niemi: „śnieg' jest biały”, i równoznaczne; Zwolennicy tego poglądu żamiast zwrotu „sąd w sensie logicznym” używają niekiedy zwrotu „zdanie w sensie logicznym”. Umówmy się, że w dalszym ciągu zamiast zwrotu „sąd w sensie logicznym” będziemy się posługiwali słowem „sąd”, rozumiejąc je w ten drugi sposób. Gdy natomiast będzie nam chodziło o sąd w sensie psychologicznym, zaznaczymy to wyraźnie* Zgodnie z tą umową przypomnimy, że stoicy uważali semeion za sąd.
Nie każdy jednak sąd był w ich mniemaniu semeionem. Wymagali mianowicie od ;semeio-nu, żeby był sądem prawdziwym orśz żeby był, skrótowo mówiąc, poprzednikiem prawdziwej implikacji, Niechaj wyjaśni to prosty przykład. W gramatyce mówimy, że okres warunkowy składa się z podrzędnego zdania warunkowego oraz ze zdania nadrzędnego, czyli głównego. W logice natomiast nazywamy okres warunkowy implikacją materialną, a jej człony, odpowiednio, poprzednikiem i następnikiem. Implikacją materialną jest więc wyrażenie: „Jeżeli szron pojawił się rano na gałęziach drzew (poprzednik), to w nocy musiał być mróz (następnik)”. Implikacja ta jest min. wtedy prawdziwa, kiedy zarówno jej poprzednik, jak następnik są prawdziwe. Jest to jeden z wypadków, kiedy między poprzednikiem implikacji a jej następnikiem istotnie zachodzi wyrażony przez nią związek wynikania im-plikacyjnego, a więc w naszym przykładzie: gdy prawdą jest i to, że szron pojawił się rano na gałęziach drzew, i to, że w ogóle z obecności szronu wynika, iż temperatura spadła
4 Wstęp do semiotyki ' 49-
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
CCF20090523 017 tif KARL R. POPPER żyć — można nie wiedzieć, że utworzyło się liczby nieparzyste i p
CCF20090523 027 tif KARL R. POPPER Uczestnik dyskusji 1: Nie kwestionuję tego, co nazywa pan „autono
CCF20091002 024 tif swego bliźniaka Pawła, albo, że wapienna skałka pod Ojcowem podobna jest do macz
CCF20091006 024 tif .zależny,. mianowicie odpowiedni sąd, nie zaś wartość logiczną. Cała jednak wypo
CCF20091006 044 tif twardy”, „kanciasty bywa wodą”; nie ma w nich przecież ■ bezładu składniowego: n
CCF20090610 178 tif W dokonanej przeze mnie interpretacji nie wspomniałem do tej pory o pomiarze; mó
page0621 613Słoneczny nkład — Słonim otoczone jest pewną liczbą planet i ich towarzyszy, że tem same
CCF20090523 075 tif KARL R. POPPER od tego, co my nazywamy „świadomością”. Ta bowiem jest całkowicie
CCF20091001 004 tif A jak się ma rzecz z wyrazami „semiotyka”, „semiologia” i „semantyka”? Czy tak j
CCF20091001 043 tif kąta odbicia promienia, mianowicie znaku wielkości kąta padania, egzemplarzem ty
CCF20091006 016 tif których spełnienia oczekuje on od znaku. Sama ?] zaś koncepcja, tak jak i inne t
więcej podobnych podstron