DSC00479

7Q Część I. Podstawy komunikacji

osoba nic tylko nic osiąga pożądanych celów interakcji, ale także odstręcza innych ludzi swoim zachowaniem. Przykładem kogoś, kto nie jest ani skuteczny, ani stosowny, jest sfrustrowana długim czekaniem w kolejce osoba, która krzyczy na pracownika za ladą tylko po to. by dowiedzieć się, że nic nie może być załatwione.

Co więcej, osoba wywołująca awanturę może zostać wyprowadzona z pomieszczenia przez strażników, tracąc w len sposób możliwość osiągnięcia jakiegokolwiek celu, Taka osoba uzyskuje minimalne rezultaty interakcji.

Osoba stosowna i nieskuteczna uczestniczy w interakcji w bierny sposób, który pozwala jej jedynie na przetrwanie. Chociaż zachowanie tej osoby nie jest niestosowne, nic osiąga niczego. Na przykład, Cainbria spędziła większość wstępnej części przyjęcia samotnie stojąc, podczas gdy inne osoby rozmawiały. Jej zachowanie nie łamało żadnych zasad ani norm, ale prawdopodobnie nic nie wyniosła z tego spotkania, nie udało jej się z nikim zaprzyjaździć, dowiedzieć się czegoś o nadchodzących zajęciach czy też poznać wykładowców.

Niestosowna i skuteczna osoba angażuje się w zmaksymalizowali;] formę komunikacji. Osoba taka osiąga maksimum wtedy, gdy jest asertywna lub agresywna bez zwracania uwagi na poczucie stosowności innych osób. Taka orientacja zakłada, że liczy się jedynie zwycięstwo. 7. perspektywy maksymalizującej, kłamanie, oszukiwanie, kradzież, zmuszanie, wykorzystywanie, ranienie i molestowanie są skutecznymi środkami, jeżeli pomagają w zwycięstwie. Jednakże w kontekście I interakcji, niestosowność takich działań jest destruktywna dla związków osoby komunikującej się.

dostrzega wagę Własnego zadowolenia w sytuacjach komunikacyjnych i rozumie, że zadowolenie to nie powinno być skutkiem czyjegoś niezadowolenia.

Osoba komunikująca się, która osiąga preferowane wyniki w sposób utrzymujący związek i szanujący zasady panujące w danej sytuacji wybiera zoptymalizowaną komunikację. Człowiek taki osiąga sukces dzięki środkom, które inni będą akceptowali. Osoba komunikująca się w sposób zoptymalizowany

5pnwcłt, czy artaszT

Jałcie są rodzaje kompetencji

Opisane cztery rodzaje kompetencji zostały pokazane na wykresie (zob. Rysunek 2.1) przedstawiającym cztery style komunikacji: całkowicie niekompetentny (minimalizowanie), częściowo kompetentny (bycie biernym i maksymalizacja) oraz bardzo kompetentny

I me*ompetene|t? Czym się różnią?

(optymalizacja); W niektórych sytuacjach możesz hardziej cenić osobistą skuteczność niż stosowność (maksymalizacja), w innych zaś /.wracać większą uwagę na stosowne zachowanie niż na osiąganie innych osobistych celów (bycie biernym). Zawsze jednak istnieje możliwość osiągnięcia wszystkich osobistych celów w stosowny sposób. W zależności od stopnia, w jakim to osiągasz, optymalizujesz swoją komunikację.

Życie jest bardzo złożone i często stawia W sytuacjach, w których trudno być osobą kompetentnie się komunikującą: różnice nic do pogodzenia, konflikty interesów oraz przykłady, w których brak rozsądku u drugiej osoby może wywołać

jedynie obojętność, unikanie, wrogość </y wręcz przemoc. Okazjonalnie możesz

•kuMan*

makiymllncla

optymalizacja

SKUTECZNOŚĆ

mlnlmaluocia

bierność

nMutoczn*

nlMtMowano

8TOSOWNOŚĆ

tlosownnu

RYSUNEK 2.1

Schemat kompetencji komunikacyjnej

Schemat kompetencji pozwoli ci na umiejscowienie twojego zachowania komunikacyjnego i przeanalizowanie najważniejszych celów komunikacji w jakiejkolwiek sytuacji.

potrzebować kompromisu między standardami stosowności i skuteczności. Schemat kompetencji dostarcza najważniejszych wytycznych, za pomocy których twoja

tych podstawowych standardów pomoże ci w dokonywaniu lepszych ocen tego, co jest istotne w danym spotkaniu komunikacyjnym.

Komunikacja i osoby komunikujące się są oceniane na podstawie wielu cech,

takich jak satysfakcja, atrakcyjność, sprawność czy serdeczność. Niemniej cechy te

są ważne jedynie w takim stopniu, w jakim wpływają na stosowność i skuteczność danego spotkania. Najważniejszym wyzwaniem dla kompetentnej komunikacji w większości sytuacji jest utrzymanie delikatnej równowagi między potrzebą bycia stosownym a pragnieniem skuteczności (Spitzberg, Canary, Cupach, 1994). Niepowodzenia w utrzymaniu tej równowagi prawdopodobnie wywołują wątpliwości codo twoich kompetencji. Jednym z zagadnień, które wynika z niepowodzeń dotyczących stosowności lub skuteczności, jest etyka czyjegoś zachowania. W następnej części przyjrzymy się temu zagadnieniu bliżej.

ETYKA KOMUNIKACJI INTERPERSONALNEJ

Sieć kompetencji jest częściową próbą zapewnienia ram etycznych dla rozumienia komunikacji. Stosowność i skuteczność nie są tylko wrażeniami - mogą być także sądami etycznymi. Jeżeli skuteczność jest postrzegana przede wszystkim jako orientacja, której celem jest osiąganie własnej