DSCF3408
ma), przedstawione w serii artykułów oraz publikacji ksiąz < ’J _
1981), wskazują na pozytywne związki pomiędzy intcns>^no.c \ religijnej osobowością w aspekcie zdrowia psychicznego. ; vch
czy etnocentryzmu. pdzie w badaniach eksperymentalnych wykazano z religijności z etnocentryczną oceną innych osób (Mądrzycki 1980, ojcisz e
populacja osób wierzących. Do tego nurtu zaliczyć można badania oso ow kandydatów do stanu duchowego, alumnów oraz kapłanów i za onn (Bazylak 1979; Kaczmarek 1967; Nowak 1972; Ożóg 1975; Pastuszka Tarnowski 1967).
Testami osobowości zaczyna się badać także uczestników nowyc n chów religijnych i parareligijnych, które pojawiają się w Polsce w atac siedemdziesiątych i osiemdziesiątych. Do najwcześniejszych (chyba ta ze w skali światowej) należą psychologiczne i fizjologiczne badania jogi ( o manowski i in. 1969; Sikora 1969), gdzie przy użyciu testu Rorschacha stwierdzono pozytywne zmiany osobowości u uczestników. Kwestionariuszem at tella badano także osoby uprawiające astrologię. W zależności od sposobu jej uprawiania stwierdzano jednak odmienne zależności. Astrologia popularna (w postaci czytelnictwa horoskopów gazetowych) wiąże się z wyższym po ziomem niepokoju (Doktór 1980), natomiast bardziej warsztatowo zaawan sowana - z lepszą integracją osobowości (Schinzel 1985).
Uczestnicy nowych ruchów religijnych (pojawiających się także w ob rębie Kościoła katolickiego) badani są również za pomocą metod jakościo wych, jak wywiad czy ankieta z pytaniami otwartymi (Doktór 1985a, Doktór
i Czarnecka 1989; Kowalczewska 1991).
Obok badań kwestionariuszowych i jakościowych prowadzone są także badania eksperymentalne, na ogół w ramach psychologii społecznej (Mądrzycki 1980; Wojciszke 1980). W przeciwieństwie do wspomnianych wcześniej badan kwestionariuszowych były one wyraźniej nastawione na testowanie określonych koncepcji teoretycznych, związanych najczęściej z nurtem psychologii poznawczej, która zaczyna odgrywać coraz większą rolę w badaniach nad religijnością.
Prawie nic pojawia się natomiast psychoanaliza, tak popularna w okresie międzywojennym, choć niektóre jej koncepcje wykorzystywane są, obok innych ujęć, przy interpretacji danych empirycznych w badaniach nad obrazem
Boga (Kuczkowski 1982a; Król 1982), klinicznej psychologii rcligii (Kuczkowski 1982b), czy w badaniach nad uczestnikami nowych ruchów religijnych
i pararcligijnych (Doktór 1985b, 1990).
Nowym typem orientacji teoretycznej, który pojawia się w tym okresie
w zastosowaniu do analiz religijności, jest psychologia humanistyczna (Doktór 1977; Uchnast 1977, 1982). Jej najwybitniejszym polskim przedstawicielem jest autor teorii dezintegracji pozytywnej Kazimierz Dąbrowski (1902-1980),
który prowadził swoje badania od lat pięćdziesiątych do siedemdziesiątych na uniwersytecie w Laval, w Kanadzie. Pod koniec życia powrócił do Polski i tu kontynuował swoje prace. Jako jedyny wybitniejszy polski przedstawiciel psychologii humanistycznej uzyskał pewien rozgłos międzynarodowy, a jego koncepcja była cytowana i testowana empirycznie chyba w szerszym zakresie
za granicą, niż w kraju.
Typologia życia religijnego sformułowana przez Kazimierza Dąbrowskiego
jedynie w postaci szkicowej i opublikowana już pośmiertnie (1991) odwołuje się do jego koncepcji pięciu poziomów rozwoju osobowości. Na najniższym poziomie, odpowiadającym poziomowi integracji pierwotnej, autor sytuuje religijność opartą na autorytecie zewnętrznym, której towarzyszy fanatyzm i nienawiść do osób o odmiennych poglądach. Drugi poziom, odpowiadający poziomowi dezintegracji jednopoziomowej osobowości, charakteryzuje się występowaniem ambiwalcncji i ambitendencji religijnych oraz wahań w przyjmowaniu nakazów i sugestii zc strony zewnętrznych autorytetów. Pojawiające się postawy radykalnego odejścia od akceptacji zewnętrznego autorytetu poprzez apostazję czy kontestację mają charakter pozorny. Poziom trzeci cechuje się poszukiwaniem autorytetu wewnętrznego i odchodzeniem od autorytetów
zewnętrznych. Zasada posłuszeństwa zostaje wypierana przez zasadę miłości. Poziom czwarty, odpowiadający poziomowi dezintegracji wielopoziomowej zorganizowanej, wyraża się dalszym uwewnętrznieniem religijności w postaci podporządkowania tendencji niższych wyższym wartościom, uwewnętrznieniem praktyk religijnych (od zewnętrznego rytuału do medytacji i kontemplacji), potrzebą poszukiwania dialogu z rzeczywistością transcendentną pomimo braku pewności i poszukiwaniem autentycznej wspólnoty religijnej. Piąty poziom, odpowiadający poziomowi integracji wtórnej, cechuje się spokojnym, ale silnym dążeniem do kontaktu z transcendencją przy zachowaniu własnej indywidualności (bez roztapiania się bez reszty w rzeczywistości boskiej), relacji ,ja” do boskiego i ludzkiego „ty”, która uzyskuje swój wyraz również w głębokich więziach wspólnotowych z innymi ludźmi.
133
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
DSCF3408 ma), przedstawione w serii artykułów oraz publikacji książkowej (Prężyna 1981), wskazują na
Dziecko ma prawo Dziecko ma prawo... Dziecko ma prawo do życia oraz do nauki! Wie o tym każdy przeds
Mgr inż. Janusz lokarzewski Autor lub współautor wielu opracowań, publikacji, referatów i artykułów
Image582 Na rysunku 4.777 przedstawiono przebiegi idealne oraz przebiegi z odbiciami występującymi p
img248 (11.127) ~ _ (JK (m - l)-p+ l)m (7- 1) pJ(m- 1) ma w przybliżeniu rozkład F ov, oraz v2 stopn
87 MODUŁ SPRAWOZDAWCZY I REPOZYTORYJNY POLSKIEJ BIBLIOGRAFII NAUKOWEJ... naukowej oraz publikacjach
114 Jak przygotować artykuł do publikacji Przy opracowywaniu tekstów przygotowywanych do działu
PwTiR039 76 Rozdział 3 leśnej i rybackiej. Ważne znaczenie ma tradycja i kultura łowiecka oraz etyka
K ?jna DIALEKTY POLSKIE78953 151 warg nie pomagało utrzymywać różnicy między artykulacją y oraz i, c
więcej podobnych podstron