Image0003 (3)

i y*» /‘raca środowiskowa poszukiwania metodyczne

ponad 53 lys.¹² Z analizy badań stowarzyszenia KLON/JAWOR wynika, iż pomiędzy rokiem 2(H)2 a 2004 nastąpił wzrost zaangażowania Polaków w działania wolontarystycznc z 11,1% do IX.3% (z 2.3 min. do 5.4 min.), zaś ich zaangażowanie- filantropijne spadło z 50% w 2002. do 33.4 % w 2003 i 39,2% w 2004 r. Mimo iż dynamika tego wzrostu nic jest zadowalająca i waha się znacząco, istnieje przekonanie, że angażowanie się w- różnorodne formy działań organizacji pozarządowych jest procesem utrwalającym się i rozwijającym, choć zależnym od uwarunkowań społeczno-ekonomicznych

Kriukacju nowego społeczeństwa

Według badań sektora pozarządowego w Polsce około połowa organizacji pozarządowych ma poniżej 5 lat ^L\ Jest to sektor młody, dynamiczny, także jeśli chodzi o wiek angażujących się osób. zwłaszcza wolontariuszy. Co ważniejsze jednak, chodzi o pew ną postawę - energii, entuzjazmu, idealizmu, które pomagają wprowadzać społecznie pożądane zmiany. W edukacji wiara i optymizm są niezwykle ważne, pozwalają bow iem przełamywać bariery, opór sytuacji „niemożliwych", zarażać pasją, likwidować lęki. budzić nadzieję, pokonywać trudności. W środowisku organizacji pozar/qdow'ych pełen pomysłów, niezważający na ograniczenia, szukający celu w' życiu człowiek, dążący do radykalnych zmian, ma szansę podejmowania życiowych eksperymentów. Organizacje pozarządowe dają takim jednostkom szansę uczestnictwa w dokonywaniu zmian społecznych, czasem przełamujących silnie utrwalone schematy, a jednocześnie edukują je w zakresie działania dla dobra innych i myślenia w kategoriach grupy, społeczności lokalnej czy społeczeństwa. Ldukacja w organizacjach pozarządowych pozwala zatem na zrozumienie kategorii współuczestnictwa, co w myśl idei demokracji uczestniczącej ma zasadnicze znaczenie nie tylko w odniesieniu do aktywnego udziału w wyborach politycznych, ale także w dokonywaniu własnych wyborów' życiowych, podejmowania zadań społecznych lub takich, które mają znaczenie dla budowania wspólnego dobra¹⁴. Organizacje pozarządowe są niezbędne obywatelom, dają im bowiem możliwość tworzenia autonomicznego bytu, zdolnego równoważyć władzę państwową oraz pozwalającego społeczeństwu przejawiać swoje interesy i potrzeby, jednoczyć je wobec spraw wspólnej troski oraz wpływać na decyzje publiczne¹⁵.

Jednak z uwagi na to, że jest to sektor stosunkowo młodych inicjatyw, powstałych w ostatnich kilku latach (widoczna jest ponadto tendencja do szybkiego

¹ Stowarzyszenie KLON/JAWOR, Podstawowe fakty o organizacjach pozarządowych - raporty 7 badań 2002. 2003. 2004 r.

^M http://www.ngo.pl/filcs/badaniu.ngo.pl/public/badania2004/podlntcr_la.pdf

¹ /oh. P. Śpiewak. W stronę wspólnego dobra, Warszawa 1998.

^|ł W. Osiatyński, op. eit., s. 120.

tempa upadku części z nich), organizacje pozarządowe mają szczególne potrzeby., dotyczące szeroko pojętej edukacji. Dotyczy to m. in.:

- potrzeby lepszego zrozumienia pełnionych przez nie różnorodnych ról społecznych. akceptowania i doceniania ich partnerstwa na wielu płaszczyznach oraz potrzeby czasu na doskonalenie się. dojrzewanie społeczne;

- potrzeby wsparcia w rozwoju i budowaniu struktur pozarządowych zapewniających trwały, długofalowy wkład i współuczestniczenie w środowisku lokalnym, tak by liderzy umieli, działając, unikać syndromu wypalenia i mielizn przywództwa. by w konsekwencji, tak jak w innych sektorach, następował przekaz' międzypokoleniowy, by kształtowano mądrych, aktywnych następców;

- potrzeby podtrzymywania aktywności społecznej - zachęcania, ułatwiania, nagradzania aktywności społecznej, zapraszania aktywnej młodzieży i dorosłych do współdecydowania o zmianach, zapraszania osób. które mają energię i chęć do działania, lecz także uczenia ich umiejętności dzielenia się obowiązkami, pracy grupowej, przekładającej się na doświadczenie praktyki, korzystania ze wsparć i a prof esjonal i stów;

- potrzeby eliminowania patologii w przypadkach, gdy aktywność prowadzi do zaburzeń społecznych lub do dezintegracji społecznej, rozumianych jako niszczenie i burzenie wartości; potrzeby ochrony społeczeństwa przed negatywną) aktywnością, destrukcyjnymi emocjami i zachowaniami;

- potrzeby umiejętnego łączenia tradycji z jej przekraczaniem - organizacje pełnią niejednokrotnie rolę strażników wartości społecznych, lecz to także one najczęściej wykraczają poza tradycję i utarte ramy. tworząc innowacyjne rozwiązania. Ich duża aktywność jest kierowana na rzeczy nowe. Ważne jest mądre kierowanie mechanizmami wzrostu, rozwoju i utrzymywania osiągniętych rezultatów.

ICdukacja i aktywizacja środowiska lokalnego

Organizacje pozarządowe pokazują nowy wymiar środowiska lokalnego. Choć ich siedziby są skupione pr/.cdc wszystkim w dużych ośrodkach miejskich (m. in. ze względu na dostępne tam zasoby), w wielu wypadkach działają na rzecz.' mniejszych miejscowości i środowisk, także terenów wiejskich, wspierając je posiadanymi zasobami, podtrzymując lokalną tradycję i więzi społeczne. Ich zdolność wyczuwania potrzeb społecznych i szybkiej reakcji - w powiązaniu z ogromna pomysłowością w pobudzaniu i aktywizowaniu sil społecznych - pomogła przetrwać wielu interesującym inicjatywom, innym pozwoliła się rozwinąć lub zostać dostrzeżonymi. Rozwijanie i utrzymywanie sił społecznych środowiska lokalnego to jedna z głównych wartości społecznego rozwoju opartego na założeniu, że środowisko lokalne kształtujemy my sami i sami jesteśmy za nie odpowiedzialni. Ów kapi-