geertz5

222 Cliflford Gccrtz

ujęte zostaje jako „gra ekspresji". Jest to festyn oszustw, nie pozbawiony podobieństwa do życia w ogóle, jako że - w sformułowaniu, które mogłoby pochodzić od Conrada lub le Carre - „agenci nieco przypominają nas wszystkich, my zaś agentów”. Etykietę, dyplomację, zbrodnię, finanse, reklamę, prawo, uwiedzenie oraz potoczną „dziedzinę żartobliwego decorum” - oglądamy jako „gry informacyjne”, jako zawiłą strukturę graczy, zespołów, posunięć, pozycji, sygnałów, stanów nasycenia informacyjnego, hazardu i wyników, gdzie prosperują w najlepsze tylko gracze „godni tego miana”, ci co chcą i potrafią „maskować się we wszystkim".

To, co się dzieje w szpitalu psychiatrycznym, innej lecznicy albo w więzieniu czy nawet w internacie, u Goffmana staje się „obrzędową grą w jaźń”, gdzie większość honorów i wszystkie atuty znajdują się w rękach personelu. Spotkanie lete-a-lete, obrady sądu przysięgłych, „zadanie podejmowane wspólnie przez osoby znajdujące się w przestrzeni fizycznej blisko siebie”, para taneczna, uprawianie miłości czy boks - wszystkie zaiste spotkania twarzą w twarz - to gry, w których „zgodnie z tym, co wiedzieć powinien każdy psychotyk i każdy komik, najdrobniejsza niezręczność, dobrze wymierzona, potrafi przekłuć balon otaczającej rzeczywistości”. Tak samo potraktowane zostają konflikt zbiorowy, dewiacja społeczna, problematyka przedsiębiorstw, role związane z płcią, obrzędy religijne, hierarchia społeczna i zwykła potrzeba akceptacji przez innych ludzi. Życie to po prostu składnica różnych strategii.

A może raczej, jak zauważył niegdyś Damon Runyon, jest to gra, w której szanse przeciwko nam są jak trzy do dwóch. Jako iż obraz społeczeństwa, wyłaniający się z dzieł Goffmana oraz z prac całego roju jego naśladowców i kontynuatorów, to nieprzerwany potok hazardowych posunięć, forteli, sztuczek, pogróżek bez pokrycia, maskowali się, spisków' oraz bezwstydnych oszustw w trakcie czasem sprytnego, a częściej komicznego pasowania się ze sobą poszczególnych osobników i całych zespołów w enigmatycznej grze, której struktura jest przejrzysta, lecz cel - wcale. Wizja rzeczywistości u Goffmana jest skrajnie nicromantyczna, wtajemniczenie gorzkie i posępne, źle przystające do zbożnych pojęć tradycyjnej humanistyki. Ale wizja ta nie staje się przez to mniej potężna. Ani też - ze swą surową etyką Jest, jak jest” - mniej ludzka.

Nie wszystkie zresztą koncepcje życia społecznego oparte na pojęciu gry są aż tak mroczne. Niektóre z nich są niemal figlarne. Łączy je pogląd, że istoty ludzkie nie tyle są popychane przez jakieś siły, co poddane określonym regułom. Następnie, że reguły te narzucają rodzaj strategii, strategie z kolei skłaniają ku odpowiednim działaniom, działania te zaś stanowią nagrodę same dla siebie - poitr le sport.

Gry^r w sensie dosłownym, baseball, poker lub tryktrak, tworzą swoje skromne universum znaczeniowe, w którym pewne rzeczy da się zrobić, a innych się nie da (w dominie nie można wykonać posunięcia wieżą). Podobnie dzieje się w zjawiskach analogicznych - dotyczących spraw państwowych, czci religijnej albo zalotów (nic wznieca się buntu w banku). Widzieć społeczeństwo jako zbiór gier to widzieć je jako mnogość konwencji i dostosowanych do nich trybów postępowania - duszne, stłoczone światy, posunięcia i kontrposunięcia, życic en regle. „Ciekawe”, miał powiedzieć książę Metternich na wieść, którą podczas balu wyszeptał mu zausznik - żc car Wszcchrosji nic żyje, „ciekawe, jaki on miał w tym cel".

Analogia opierająca się na pojęciu gry nic należy do poglądów łatwo przemawiających do humanistów. Humaniści nie lubią myśleć o ludziach jako stworzeniach posłusznych regułom i zatroskanych o własne korzyści, wolą myśleć o nich jako istotach, które działają w sposób wolny i dają wyraz swoim subtelniejszym dyspozycjom. Trudno jednak zaprzeczyć, iż analogia ta wyjaśnia wiele stron współczesnego życia i chwyta wiele jego tonów. (.Jeśli nie możesz znieść tego makiawcliz-mu”, jak mówi najnowsza historyjka obrazkowa z „New Yor-kera”, „rzuć w kąt całą intrygę”). Poglądom tym należy zatem przeciwstawić coś więcej niż wzgardę, odmowę spojrzenia

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
img005 (7) 222 CliłYord Gcercz ujęte zostaje jako „gra ekspresji”. Jest to festyn oszustw, nie pozba
img005 (30) 222 Clittord Gecrtz ujęte zostaje jako „gra ekspresji”. Jest to festyn oszustw, nie pozb
img003 (30) 218 Clifford Geertz Wyjaśnienie poprzez interpretację - a jest to forma wyjaśnienia, nie
skanuj006001 Ot, i XjO. Ol-, jest bładozołtym gazem. Był stosowany jako paliwo rakietowe Jest to uln
2011 10 27 01 26 TI - dane numeryczne „World File” jako realizacja transformacji (c,r) jest to plik
uzdrowienie9 HOMILIA: Dzięki homilii zostaje objaśnione przesłanie Ewangelii. Jest to moment, gdy p
z oględzin w rozumieniu kodeksu bowiem warunkiem traktowania tego jako dowód z oględzin jest to aby
CCF20090625054 94 Powtórzenie mitu jako estetyka grozy Jest to raczej przedosobowa seksualność same
Edukacja i uczenie się - wokół pojęć
83 9- ty załącznik: sprawozdanie techniczne, jako uzasadnienie projektu. Jest to zwięzły opis przyję
podCZ! "ej czy się z Bogiem z obliczu dramatu lezących j< ■i jako obra: narodu. Jest to walk

więcej podobnych podstron