IMG51
LIV PROZA MISTYCZNA
często cielesna organizacja człowieka. Słowacki (nie bez znaczenia były zapewne fakty z jego własnej biografii: gwałtowne pogarszanie się stanu zdrowia) stałe z wizerunkiem poety łączył słabość, brak fizycznej odporności. Dlatego poezja prowadzić może do granic szaleństwa i do zwykłej nawet choroby umysłu.
Poezja ma być „ewangelią wiedzy”. I nie na ustaleniu, czym ona jest, nie na odczytywaniu snów ani interpretacji „wiary widzącej” polegały trudności — ale na niemożności odnalezienia języka tej ewangelii.
Jak język poezji ma pełnić wieszczą rolę, wpajać przeczucie prawdy? Idea ogólna Słowackiego daje się łatwo odczytać — kreowane obrazy poetyckie miały najpierw pobudzać wyobraźnię; z nowego metaforycznego języka, z nowego kształtowania obrazów poetyckich wynikać miało nowe, alegoryczne rozumienie świata. Żadnych wskazówek bardziej dokładnych, żadnego kodeksu dla poety nie można przy takim rozumieniu sztuki sformułować: kierować musi nim tylko natchnienie*.
Z problemem zapisu prawdy objawionej i przeczuwanej Słowacki borykał się nieustannie — on, który dawniej nie przeżywał tego typu rozterek, teraz wielekroć zapisuje te same myśli, te same zdania nawet, szukając dla nich właściwego wyrazu, zostawia wiele fragmentów zarzuconych, nie jest w stanie kończyć rozpoczętych dzieł; i wreszcie, w szkicu przedmowy do Króla-Ducha, czyni z tej fragmentaryczności dzieła rys prawdziwego poety:
9 Słowacki duże nadzieje wiązał z metaforycznością języka — ale podany przez niego przykład wypowiedzenia w poezji „dziwnej i prawdziwej rewelacji ducha” brzmi dość banalnie: oto zbitki pojęć „głowa kolumny” i „rubinowe piersi winogrona” mają narzucać wizję ożywiającego niegdyś kolumnę i winogrono ducha... DW XIV, 302; XIV 309—310.
Bezład panujący w ostatnich dziełach, zwłaszcza w filozoficznych rozmowach (...] Wszystko to zmięszane razem i pożarte... a potem jakby z jednego ducna poety wyrzucone l0.
Niepogodzony z sytuacją wieszcza, nie znajdującego odpowiedniego słowa, szuka usprawiedliwienia w wyrokach Boskich, w ustanowionym przed poetą zakazie „wyraźniejszego tych rzeczy wypowiedzenia” **.
Wizerunek poety Słowacki kształtuje opierając się na stylizowanych faktach własnej biografii. I stale promieniuje z tego portretu smutna świadomość uciekającego czasu, gorączkowa chęć pisania, utrwalenia tego, co Bóg mu objawił. A może po prostu także utrwalenia pamięci o sobie:
Wszystko, co pisać będę, prędko pisać będę, albowiem dawno już ognie widzialne uderzyły mnie, a teraz anioły snów zaganiają mnie ,2.
„Anioły snów zaganiają mnie...”. Myśl o śmierci towarzyszy zawsze mistycznej kontemplacji. Dla Słowackiego także osobiście śmierć stała się sprawą szczególnie aktualną w okresie mistycznego przełomu: zapisane w Genezis objawienie przeżył właśnie wtedy, gdy ciężko chory jechał do Pornic „dla poratowania zdrowia”. Później coraz częściej ponawiały się gwałtowne osłabienia i krwotoki.
Mógł zwyczajnie poddać się woli Bożej, biernie i z modlitwą na ustach oczekiwać szybko zbliżającego się końca — i obiecanego przez Kościół zbawienia. Powinien — jako chrześcijanin — pogodzić się z koniecznością odejścia ze świata ziemskiego, myśleć o przyszłej szczęśliwości duszy. Zachowywał się inaczej — zbuntowany, pragnął wygrać walkę ze śmiercią. Nie chciał umierać — przestrzegał wskazówek
10 DW XVII, 80. " DW XVII. 81. " DW XIV, 442.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
PROZA MISTYCZNA opBr odcsnai organizacja człowieka- Słowacki (me bez zna* >?■»«« były zapewne tak
PROZA MISTYCZNA opBr odcsnai organizacja człowieka- Słowacki (me bez zna* >?■»«« były zapewne tak
PROZA MISTYCZNA opBr odcsnai organizacja człowieka- Słowacki (me bez zna* >?■»«« były zapewne tak
IMG50 LII PROZA MISTYCZNA Jasno wyłożone są te idee ogolne; bardziej szczegółowe interpretacje Chry
IMG52 LVJ PROZA MISTYCZNA doktora (brał zimne kąpiele morskie jako lekarstwo przeciw gruźlicy!), al
IMG53 LVIH PROZA MISTYCZNA Śmierć, „zasłona czarna, gwiazdami strasznemi osypana (s. 77), zostaje w
42934 IMG48 XLvrrr PROZA MISTYCZNA dydaktyczny ponosi niekiedy poetę-Mistrza tak bardzo, że wszystk
IMG47 XLVI PROZA MISTYCZNA Boga natchniony. Może „gotów znowu Bóg wybuchnąć”, może pojawi się
64975 IMG51 (13) Przy ustalonej częstotliwości promieniowania elektromagnetycznego t*ł ; Wszysikló
IMG47 XLVI PROZA MISTYCZNA Boga natchniony. Może „gotów znowu Bóg wybuchnąć”, może pojawi się
skanuj0021 (53) ORGANIZM CZŁOWIBB■ Zmysł równowagi I Sprawne poruszanie się zapewnia człowiekowi nar
IMG$56 13*1 .Itfy.YK I JMKTODA KS. I, K- muzyką, źo choćby nie wiem jak były proste, i tak nie
22 KS. JERZY ZAREMBA rej podmiotowość wpisana cielesność zmierza do wypełnienia, nie bez bólu istnie
więcej podobnych podstron