Modele dynamiczne 9

Warto też zwrócić uwagę na to, że łączne keynesowsko-klasyczne dostosowanie się gospodarki do zmian koniunkturalnych wyraźnie zmniejsza wielkość fluktuacji stopnia wykorzystania zdolności produkcyjnych. Podczas gdy w modelu keynesowskim wartość ta zmienia się od ok. 0,55 do 0,85 (amplituda zatem wynosi ok. 40% wartości średniej) to przy łącznym, ‘keynesowskim i klasycznym' dostosowaniu się gospodarki fluktuacje te są bardzo niewielkie od 0,77 do 0,83, czyli ok. 4% wartości średniej, zatem są one dziesięciokrotnie mniejsze niż w modelu keynesowkim. Dodanie możliwości inwestowania praktycznie nic nie zmienia w przebiegu stopnia wykorzystania zdolności produkcyjnych (jak widać oba przebiegi są niemalże identycznie).

3. Zakończenie

Wyniki symulacji przedstawionego modelu oraz doświadczenia autora z wykładów z Makroekonomii sugerują, że model ten może być użytecznym w nauczaniu ekonomii, jak również może być dobrym punktem wyjścia do zbudowania modelu całościowego obejmującego trzy podstawowe rynki, tradycyjnie leżące w sferze zainteresowania makroekonomii, mianowicie rynki produkcji, pracy i pieniądza.

Tabela 1. Wpływ opóźnienia inwestycyjnego na cenę i wielkość produkcji

Opóźnienie inwestycyjne	Elastyczność cenowa popytu=-1,5		Elastyczność cenowa popytu=-0,5
Opóźnienie inwestycyjne	cena p	produkcja Q	cena p	produkcja Q
4	1,45	573	2,80	597
2	1,43	586	2,53	629
1	1,39	652	2,17	679
0,5	1,33	652	1,71	765

W odróżnieniu od ‘podejścia ortodoksyjnego’ proponowane podejście, dzięki zastosowaniu prostych, ale bogatych w sferze zachowań, modeli symulacyjnych, ma tę zaletę, że umożliwia pokazanie różnorodności rozwoju systemów gospodarczych, jak również umożliwia badanie wpływy różnych zestawów parametrów na charakter wzrostu gospodarczego. Przykładowo, w prezentowanym modelu stosunkowo prosto można pokazać wpływ opóźnień inwestycyjnych (poprzez modyfikację wartości średniego czasu inwestycji) na charakter zmiany cen i wielkości produkcji. Zmieniając wartości średniego czasu inwestycji z, można zaobserwować jak w miarę skracania tego czasu maleje cena oferowanej produkcji w stanie równowagi i równolegle z tym rośnie wielkość sprzedawanej produkcji na rynku. Co jednak ciekawe w wyraźny sposób zależy to od elastyczności cenowej zagregowanego popytu (patrz Tabela 1). Cena równowagowa jest tym większa im mniej elastyczny jest zagregowany popyt.

Jeśli chodzi o wpływ opóźnień inwestycyjnych to przykładowo, przy popycie elastycznym (e=-l,5) dla czteroletniego cyklu inwestycyjnego cena równowagowa wynosi 1,45 a wielkość produkcji ustala się na poziomie 573 jednostek. Dwukrotne zmniejszenie tego opóźnienia powoduje spadek ceny do 1,43 i wzrost produkcji sprzedanej do 586. Natomiast skrócenie cyklu inwestycyjnego do jednego roku powoduje spadek ceny do 1,39 i wzrost produkcji do 652. Dla popytu nieelastycznego (e=-0,5) spadek cen i wzrost produkcji jest znacznie większy. Skrócenie cyklu inwestycyjnego z 4 lat do jednego roku powoduje spadek ceny z 2,8 do 2,17 i wzrost produkcji z 597 do 679 jednostek. Wyniki tych eksperymentów pokazują jak istotna z punktu widzenia konsumenta może być polityka państwa w skracaniu cykli inwestycyjnych i w kreowaniu bardziej konkurencyjnego (elastycznego) rynku.