Obraz (82

Andrzej Sapo tu, Małgorzata Skrzypi ńska-Gazon/si ak

W NCI (1978) przeprowadzono podobne doświadczenie na myszach B6C3F1 (po 50 zwierząt każdej płci w grupie) otrzymujących paszę z zawartością 0,6 lub 1,2% chlorowodorku aniliny. Skarmianie zwierząt prowadzono przez 103 tygodnie, po których następował 4-tygo-dniowy okres obserwacji. Stężenia badanej substancji w paszy były równoważne dziennym dawkom 737 lub 1510 mg/kg dla samców oraz 733 lub 1560 mg/kg dla samic. Badania histopatologiczne przeprowadzono dla ponad 32 narządów i/lub tkanek pobranych od narażanych zwierząt. Żadnego z obserwowanych nowotworów nie uznano za związanego z narażeniem na anilinę, gdyż nowotwory występowały z podobną częstością zarówno w grupach badanych, jak i w grupie kontrolnej. W śledzionie stwierdzano tylko pojedyncze przypadki nowotworów.

W Międzynarodowej Agencji Badań nad Rakiem (IARC) uznano, że dowód na rakotwórcze działanie aniliny u ludzi jest niewystarczający, a dowody działania rakotwórczego aniliny u zwierząt doświadczalnych są ograniczone. W ogólnej ocenie zaliczono anilinę do grupy 3. -związków nieklasyfikowanych pod względem rakotwórczości dla ludzi (IARC 1987).

W USA uznano w ACGIH anilinę za związek o potwierdzonym działaniu rakotwórczym dla zwierząt i nieznanym działaniu rakotwórczym na ludzi (grupa A3), (ACGIH 2001).

W SCOEL zaliczono anilinę do grupy C -genotoksycznych kancerogenów, dla których można ustalić praktyczną wartość dopuszczalną na podstawie istniejących danych (SCOEL 2010).

W Unii Europejskiej zaklasyfikowano anilinę jako substancję rakotwórczą Car. 2 z przypisanym zwrotem określającym rodzaj zagrożenia H351 - podejrzewa się, że powoduje raka (tabela 3.1. załącznika VI do rozporządzenia CLP).

Działanie embriotoksyczne, teratogenne oraz wpływ na rozrodczość

Nie ma w dostępnym piśmiennictwie wiarygodnych danych dotyczących toksyczności rozwojowej oraz wpływu aniliny na rozrodczość u ludzi.

W przewlekłym badaniu (do 104 tygodni), którym poddano szczur) F344 otrzymujące per os anilinę w dawkach: 7; 22 lub 72 mg/kg/dzień, nie stwierdzono związanych z narażeniem zmian masy jąder i ich obrazu histopatologicznego w żadnym z przyjętych czasów obserwacji (26, 52, 78 lub 104 tygodnie). U samic masa jajników nie ulegała zmianie pod wpływem aniliny aż do 78. tygodnia. Pod koniec doświadczenia (104 tygodnie) w grupie otrzymującej największą dawkę aniliny stwierdzono zmniejszenie masy jajników (CIIT 1982).

W podobnym, przewlekłym doświadczeniu (103 tygodnie) przeprowadzonym na myszach B6C3F1 otrzymujących anilinę w dawkach do 1510 mg/kg/dzień nie stwierdzono żadnych zmian związanych z narażeniem w narządach układu rozrodczego samców i samic. Także u samców szczurów F344 otrzymujących anilinę w dawkach do 350,5 mg/kg/dzień przez 103 tygodnie nie obserwowano zmian w narządach układu rozrodczego. U samic otrzymujących takie same dawki aniliny stwierdzono jedynie wzrost przypadków polipów w endometrium macicy (uterine endometrium polyps) w porównaniu do grupy kontrolnej (NCI 1978).

Grupie 5 myszy (samców) podawano doo-trzewnowo anilinę (jako chlorowodorek) w dawkach 17 + 200 mg/kg przez 5 kolejnych dni. Po ostatniej dawce podanej po 5 tygodniach nie stwierdzono wzrostu częstości występowania nieprawidłowości w budowie morfologicznej plemników (Topham 1980).

Badania toksyczności rozwojowej przeprowadzono na szczurach szczepu F344 otrzymujących dożołądkowo chlorowodorek aniliny (Pri-ce i in. 1985). Ciężarne samice (21 do 24 w grupie) dostawały dawki wynoszące: 7,2; 21,6 lub 71,8 mg aniliny/kg/dzień między 7. a 20. dniem ciąży (część prenatalna badania). Dodatkowa grupa samic (12 15/grupę) otrzymywała takie same dawki aniliny między 7. dniem ciąży a porodem (część postnatalna badania). Toksyczność aniliny dla matek objawiała się istotnym zmniejszeniem przyrostu masy ciała (po największej dawce) i zależnym od dawki wzrostem masy śledziony (po wszystkich dawkach). Matki otrzymujące największą dawkę wykazywały objawy charakterystyczne dla toksycznego działania aniliny (we krwi wzrost stężenia MetHb, zmniejszenie liczby erytrocytów, zwiększenie liczby retikulocytów). Po żadnej z dawek aniliny nie obserwowano skutków em-briotoksycznych i fetotoksycznych oraz teratogennych. Badania płodów wykazały niewielki, lecz