PHE - _> M mowy
~~ '— t
stkich nieomal ga*Qxi lingwisty lei i filologii. Wazel> kie przecież badania nad danym materiałem Jezyko* wym - z zakresu historii języka, gramatyki norma
tywnej, stylisty lei. prace nad różnego typu słownikami itd. - odwołują sic do konkretnych wypowie
dzi (ustnych i pisemnych), występujących w rozmaitych sferach aktywności i porozumiewania sic człowieka: kronik, traktatów, kodeksów, dokumentów urzędowych, różnorodnych gatunków literackich, naukowych i publicystycznych, listów oficjalnych oraz prywatnych, replik potocznego dialogu (we wszystkich jego odmianach) itd. Badacze czerpią z nich potrzebne im fakty językowe. Niezależnie od specjalnego uprofilowania studiów, jasność co do natury wypowiedzi oraz osobliwości poszczególnych jej rodzajów (pierwotnych i wtórnych), tzn. różnych gatunków mowy. jest, naszym zdaniem, konieczna.
W każdej gałęzi lingwistyki ignorowanie istoty wypowiedzi oraz obojętność na własności gatunkowe •odmian mowy prowadzi do formalizmu i nadmier-łnej abstrakcyjności, zafałszowania badań historycz-*nycfa -i osłabienia -więzi języka_ z życiem. Język zawiązuje je przecież za pośrednictwem konkretnych wypowiedzi (w których znajduje swą realizację). Poprzez konkretne wypowiedzi także i życie włącza
się do języka. Wypowiedź - to węzeł problemów
niezwykłej wprost rangi. Zobaczymy, jak z tej perspektywy prezentują się wybrane dziedziny i zagadnienia językoznawstwa.
Zacznijmy od stylistyki. Wszelki styl łączy się nierozerwalnie z wypowiedzią oraz jej typowymi for- # ■nami, tj. gatunkami mowy. Wszelka wypowiedź — ustna i pisemna, tak prymama, jak wtórna, w do-wolnęj dziedzinie obcowania językowego - jest- in
dywidualna. Dlatego może ona odzwierciedlać indywidualność mówiącego (czy piszącego), tzn przyswoić sobie jego indywidualny styl. Nie wszystkie jednak gatunki w równej mierze sprzyjają odbiciu a
łtm mmmmmm