P1090725

Zainteresowania czytelnicze winny być możliwie wszechstronne, zwłaszcza na szkolnym etapie edukacji czytelniczej, lecz z preferencją lektury pomagającej realizować aktualne życiowe funkcje. Korelacja między zainteresowaniami a wykonywanym zawodem nie powinna prowadzić do zasklepiania się w wąsko profesjonalnym repertuarze czytelniczym, co wobec gwałtownego rozrostu publikacji naukowych i fachowych zdaje się coraz bardziej zagrażać zawężeniem horyzontów myślo-wo-poznawczych.

Rozwój kultury czytelniczej młodzieży przebiega prawidłowo, jeśli młody czytelnik przejdzie poprzez wszystkie stadia zainteresowań, właś-dwych danej fazie dorastania, jeśli pozna różne rodzaje i gatunki literackie, arcydzieła literatury dawnej, wybitniejsze zjawiska literatury współczesnej oraz literatury faktu i popularnonaukowej z różnych dziedzin wiedzy. Już w starszych klasach szkoły podstawowej, a przynajmniej w szkole średniej powinny wykrystalizować się zainteresowania czytelnicze związane z wybranym zawodem i kierunkiem dalszego kształcenia Się.    -    :'' ■    - " V

Obok pojęcia „zainteresowania czytelnicze” spotykamy się ż pokrewnymi mu, jak „zamiłowania czytelnicze”/ i,upodobania czytelnicze”; „gust literadd”. Janusz Sławiński gust literacki określa jako ogół upodobań do przekazów określonego typu decydujących o hierarchii preferencji⁴⁷. Upodobanie czy zamiłowanie czytelnicze- (nie mylić z zamiłowaniem do czytania w ogóle) jest pojęciem węższym niż zainteresowanie. Zainteresowanie ma charakter poznawczy, natomiast upodobanie oznacza emocjonalne nastawienie, zainteresowanie pozycjami, które zostały emocjonalnie zaakceptowane^4S.

Zainteresowania poznawcze i pochodne od nich zainteresowania czytelnicze graniczą z grupą bodźców, skłaniających do poszukiwania w lekturze określonych treści, zaspokajających różne potrzeby, czyli z m otywami czytania. Motyw w psychologii jest najczęściej definiowany jako'proces wewnętrzny, wyznaczający kierunek działania, nastawiony na osiągnięcie określonego celu. Wielu autorów utożsamią pojęcie potrzeby i motywu, traktując potrzeby jako główne motywy ludzkich zachowań⁴⁹. Motywy czytania, zwane też nastawieniami' czytelmczy-

«j, Sławiński: Socjologia literatury i poetyka historyczna. [W:] Problemy socjologii literatury. Red. J. Sławiński. Wrocław 1971 s, 46.

.    <*A- Przecławska: Rozwój zainteresowań czytelniczych dzieci i młodzieży,

IWt) Literatura dla dzieci i młodzieży w procesie wychowania. Red. A. Przecławska. Warszawa 1978 s. 223,

•** T, Tomaszewski: Wstęp do psychologii. Warszawa 1971 s, 187—188; Z, Skórny: Psychiczne mechanizmy zachowania się.^- Warszawa 1972 s. 89; J, $ tT et a u, A. Jurkowski, Z. P u t k i e w l c z: Podstawy • psychologii dla nauczycieli Warszawa 1978 s. 151.    -

mi⁶⁰ ■— to oczekiwanie czytelnika na zaspokojenie za pomocą lektury Jego potrzeb, to cele czytania, pobudki sięgania po lekturę, wyrażające siej w zwracaniu uwagi na określone wątki, sytuacje, konflikty, intor-macje. .

Szereg autorów wylicza od kilku do kilkunastu motywów czytania⁶¹. Można je podzielić na Instrumentalne i autoteliczne. W przypadku motywów instrumentalnych czytanie Jest środkiem osiągnięcia celu utylitarnego, tzw, życiowego, jak zdobycie wykształcenia, dyplomu, sprostanie wymaganiom nauczycieli i zwierzchników, wykonywanie pracy zawodowej, naukowej, społecznej, rozwiązywanie różnych zadać praktycznych (wychowanie dziecka, uprawa działki, gotowanie, majsterkowanie itp.), uzyskanie prestiżu społecznego i akceptacji grupy odniesienia (wypada być człowiekiem oczytanym, wypada przeczytać modną książkę). U podstaw motywów autotelicznych, chyba mniej wyraźnie uświadamianych przez czytelników, występuje dążenie do zaspokojenia potrzeb psychicznych, mających dla czytelnika autonomiczną wartość. Są to potrzeby: wiedzy i informacji, kształtowania poglądu na świąt, samokształcenia i samodoskonalenia, weryfikacji opinii i wartości, wzorów postaw i zachowań, nowych doświadczeń i doznań, przeżyć' estetycznych i emocjonalnych, potrzeba przeżyć zastępczych czyli kompensacji, .potrzeba partycypacji jako substytut rzeczywistych kontaktów społecznych, potrzeba identyfikacji z bohaterami książek i konfrontacji ich przeżyć i sytuacji ze sobą, co daje poczucie bezpieczeństwa i pociechy, że się ma podobne problemy, potrzeba ucieczki od szarzyzny życia, od. trudnych spraw egzystencji, potrzeba zapomnienia o. nich, oderwania się, potrzeba terapii, rozrywki, odprężenia, odpoczynku, wypełnienia wolnego czasu.

• Czytanie instrumentalne może mieć również wartość autoteliczną, jeśli czytane treści odpowiadają autotelicznym potrzebom czytelnika, jego zainteresowaniom, np. w przypadku lektury w trakcie studiów, badań naukowych. Czytanie może zaspokajać potrzeby głęboko ukryte i nie

m j, Andukowicz: Problemy i perspektywy czytelnictwa powszechnego. „Rocznik Biblioteki Narodowej” 1979 T. 12/13 s. 45.

⁴¹ Np. Wnuk-Lipińscy, op. cit s. 24—26; W. Schramm: Why Adults Read. [W:]. Adult Reading. Chicago 1956 (cyt. za: K.-Kr aśnie wska, K. Siekiery c z: Metody badań jakościowych czytelnictwa w USA. „Rocznik Biblioteki Narodowej” 1S68 T. 5 s. 84—85); P. Ribereite: Pourquoi lisez vous7 „Biulietin des Bibliothóąues de France” 1957 nr 9 s. 633—652; F. Ha U: The Reading Process. London 1976 s. 46 (cyt. za: J,. Wojciechowski: Czytelnictwo. Kraków 1985 s. 102).

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Potrzeby protetyczne ludzi starszych winny być w użyciu ze względu na stopień swego zniszczenia. Bar
1. Możliwości finansowania innowacji na wczesnym etapie rozwoju 2. Biznes Plan jako narzędzie
ka ograniczenia możliwości poznawczych winny być znane nauczycielowi organizującemu proces edukacji
.181 Badania wszechświata. swoich na każdochwilowe położenie na niebie słońca i planet, zwłaszcza
img242 (4) żowania. luki itp. powinien być możliwie bardzo różnorodny. Aby przedłużyć taśmę drogi be
Fot. 2. Sprzęt i akcesoria spawacza Spawalnie winny być wyposażone w urządzenia wentylacyjne. Przy s
Skanowanie 12 12 18 04 (55) suwaki odsuwane w górę winny być zabezpieczone pewniejszym urządzeniem,
IMGB04 (2) 1 76 1 76 W poprawnie realizowanym procesie technologicznym spęczania winny być przestrze
IMGt95 (2) Wszelkie zmiany I uzupełnienia niniejszej Umowy winny być dokonywane z zachowaniem formy
page0102 96 SZKOŁA. JOŃSKA. z substancyj przez nas dostrzeganych, nie może być początkiem wszech rze
Foto1938 130 Zarządzanie kryzysowe w samorządzie cy jest wzajemność działań - informaq e winny być p

więcej podobnych podstron