spiro4

34 Miarom) K. Simko

generacji antropologów znanej jako „relatywiści symboliczni” - został uznany w środowisku antropologicznym. Mimo że łączące je stosunki nie są wolne od konfliktów, uprawnione jest twierdzenie, że relatywizm epistemologiczny jest filozoficzną i metodologiczną bazą dla analizy podstawowych problemów badawczych antropologii symbolicznej (takich jak symboliczna konstytucja społecznej rzeczywistości, radykalne zróżnicowanie światów symbolicznych, fundamentalna arbitralność symboli itp.)¹.

Powinno teraz stać się jasne, że mimo wspólnego punktu wyjścia w ramach relatywizmu deskryptywnego, tak relatywizm normatywny, jak i epistemologiczny są historycznie i analitycznie niezależne od siebie. Dzieje się tak dlatego, że oprócz wspólnego obszaru badawczego każdy z nich posiada swój własny. Wspólny obszar badawczy - obszar relatywizmu deskryptywnego - stawia wyzwanie prawomocności niekuhitrowych teorii społecznych i psychologicznej zmienności. Jednakże, podczas gdy własna problematyka badawcza relatywizmu normatywnego stanowi wyzwanie dla prawomocności ctnocentrycznycli teorii zmienności (zwłaszcza - w przypadku Boasa i Herskovitsa - tych. które posiadają rasowe inspiracje), własna problematyka badawcza relatywizmu epistemologicznego stanowi wyzwanie dla prawomocności naukowych, tzn. uniwersalistyczno-wyjaśniających teorii zmienności.

Wziąwszy pod uwagę istnienie oddzielnych obszarów badawczych, nic jest dziełem przypadku, że podczas gdy relatywizm epistemologiczny bierze się z - jak widzieliśmy - mocnej postaci relatywizmu deskryptywnego. relatywizm normatywny, w jego wersji boasowskiej, bierze się z postaci umiarkowanej. Mimo akceptacji powyższej obserwacji, według której (I) wszystkie cechy społeczne i psychologiczne są determinowane kulturowo, postać umiarkowana zaczyna się od uznania, że (2) wiele z. tych cech posiada walor uniwersalny, ponieważ (3) pomimo rozległego zróżnicowania kultury istnieje także wysoki stopień kulturowej uniwersalności. W skrócie - postać ta wspiera pojęcie psychicznej jedności rodzaju ludzkiego.

Nietrudno zrozumieć, że umiarkowana postać relatywizmu deskryptywnego powinna była służyć jako filozoficzny i metodologiczny drogowskaz podczas podejmowania problematyki badawczej przez boasowski relatywizm normatywny. Odrzucając biologiczne, tj. rasowe zróżnicowanie jako wyjaśnienie społecznego i psychologicznego zróżnicowania i zastępując to podejście zróżnicowaniem kulturowym, uczynił Boas, a w ślad za nim jego uczniowie, dw^ra ważne ustalenia. Po pierwsze, wszystkie kultury są równowartościowe. Po drugie, nie-białe rasy, które tworzą głównie niepiśmienne społeczeństwa, posiadają podobny do innych społeczeństw potencjał do osiągania technologicznie bardziej zaawansowanej kultury społeczeństw piśmiennych (Boas 1938).

Wspierając ten ostatni pogląd, zwolennicy podejścia Boasa przywoływali tradycyjny antropologiczny aksjomat, mówiący, że wszystkie rasy bez względu na swoje kulturowo zdeterminowane zróżnicowanie psychologiczne wykazują „psychiczną jedność”. Jednak w celu pogodzenia tego starego aksjomatu z faktem kulturowego zróżnicowania z jednej strony i /. teorią całościowego determinizmu kulturowego z drugiej, przyjęli umiarkowane podejście do zróżnicowania kulturowego, dopuszczające pewien stopień kulturowego uniwersalizmu (które z kolei przyczynia się do psychicznej jedności).

Relatywizm epistemologiczny. dla kontrastu, nie tylko wspiera leorię całościowego (masowego) determinizmu kulturowego, lecz utrzymuje maksymaiistyczne podejście do kulturowego zróżnicowania. Kombinacja tych dwóch czynników wyklucza zarówno wartościowe poznawc/.o generalizacje kulturowe, jak i aksjomat psychicznej jedności. Stąd kombinacja ta - tj. silna postać deskryptywnego relatywizmu - Sianowi podstawę do twierdzenia, że antropologia jest dyscypliną interpretacyjną („henneneutyezną"). a nie wyjaśniającą („naukową"). (Ta sama kombinacja, rzecz jasna, stanowi także drogowskaz dla problemu normatywnego związanego z relatywizmem epistemologicznym, którego celem ataku nie jest rasowo inspirowany etnoccntry/.m - nie będący już znaczącą problematyką naukową - lecz ctnocentryzm inspirowany społecznie i kulturowo.)

Krytyka relatywizmu epistemologicznego

Postulat radykalnego zróżnicowania kulturowego

Popierając silną formę relatywizmu deskryptywnego, relatywizm epistemologiczny bierze swój początek, jeszcze raz powtórzmy, z założenia, że zakres zróżnicowania kulturowego - i w konsekwencji społecznego i psychologicznego - jest praktycznie nieograniczony. Dlatego przed oceną jego specyficznie epistemologicznyeh twierdzeń, zasadna wydaje się analiza owego założenia, od którego relatywizm epistemologiczny bierze swój początek. Istnieją, jak sądzę, dwa obszary - teoretyczny i empiryczny - w obrębie których można podważyć to założenie. W obrębie obszaru teoretycznego można odnaleźć rozważania na temat biologicznej i behawioralnej ewolucji gatunku ludzkiego. W obrębie obszaru empirycznego, z kolei, odnajdziemy rozważania na temat epistemologicznyeh aspektów badań etnograficznych. Zaczniemy od analizy rozważań znajdujących się w obszarze teoretycznym.

Ponieważ jako gatunek jesteśmy produktem biologicznej (włącznie z behawioralną) ewolucji, nie jest konieczne podpisywanie się pod programem so-cjobiologii, aby uznać - razem z naszymi kolegami, zajmującymi się antropologią biologiczną - że jako rezultat ewolucyjnej selekcji naturalnej nasi przodkowie -rodzina człowiekowatych - nabyli zespół cech właściwych li tylko gatunkowi ludzkiemu. Wiele z tych cech posiada znaczenie również w sensie społecznym

Oczywiste jest, że te ustalenia byty elementami intelektualnego zcitgeist, który wpłynął na rozwój antropologii symbolicznej i byl. /. kolei, pod jej oddziaływaniem. Najbardziej wpływowymi myślicielami - każdy z innego powodu - byli w tym kontekście m. in. Cassirer, Langer i Wittgenstein w filozofii, Garftnkel, GofFman i Schulz, w socjologii, de Saussure i Whorf w lingwistyce. Przykłady pracy i myśli pierwszej generacji antropologów symbolicznych znajdują się w następujących rozprawach: Meaning in Anthropology 1976. A Symholic Anthropalogy 1977, Forms of Symbolic Aclion 1969.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Zdj 25252525EAcie1024 PODEJŚCIA DO SOCJALIZACJI WG SPIRO: i „Societalistyczne" - kultura istnie
spiro aaflfate ,. —.—.———
spiro6 38 Mklfokd E. Simko twern do pojęć obecnych w wielu innych tradycjach kulturowych. Proszę wz
spiro3 52 Mku-ord E. Simko niezbędne dla pogłębienia wiedzy w zakresie nauk humanistycznych - zosta
spiro wykres i IF 3 t / f -_/
12 silikonowej. Kanały wentylacyjne Spiro uszczelniać masą silikonową i taśmą samoprzylepną i
ScannedImage 12 w kształcie nadanym jej przez E. B. Tylora (1832-1917) i rozumianej jako „wiara w by
spiro1 28 Mi;i,foui> K. Simko tych cech: zmienność społecznych i psychologicznych.cech społeczno
spiro2 30 Mki.kohd E. Simko życie” "(M. Rosaldo, podkreślenie oryginalne)1, wtedy faktycznie w
spiro5 36 Mki.kord E. Simko i kulturowym. Wspomnę tylko o jednym przypadku tej el
spiro0 Mtct.roiu) E. Simko tekstowej, możemy mówić o tylu interpretacjach, ilu jest interpretatorów
spiro1 48 Mki,1"ORi> E. SriRo Stwierdzenie to można by najlepiej potwierdzić przez przeciws
spiro2 50 Mklfokd E. Simko Sądzę, że, inaczej niż w przypadku dwóch ostatnich celów, etnograficzny
spiro3 52 Mici.ford E. Si>iro niezbędne dla pogłębienia wiedzy w zakresie nauk humanistycznych -
Słownik S T U spelunca, -ac / spcratus, -a, -um spero, -are, -avi, -atum spes, spei / spina, -ae / s
dechu albo pomiarów głębokości oddechu dokonywanych spiro-meter (pojemność życiowa). Wzrost

więcej podobnych podstron