Sztuka nauczania czynnosci nauczyciela �LE kształcenia rozdz 12

Poddaj krytyce przedstawiony powyżej zbiór celów operacyjnych. Powtórz etapy od drugiego do siódmego podanej procedury, aby uzyskać lepszy rezultat. Dokonaj operacjonalizacji kilku celów ogólnych wynotowanych z programu nauczania. Doprowadź do pamięciowego opanowania procedury operacjonalizacji i możliwości jej skrótowego wykonywania bez udziału innych osób. Jakie słabości tej procedury udało ci się zaobserwować?

Operacjonalizacja ogólnych celów kształcenia jest zabiegiem niezbędnym, ale nie dość jeszcze upowszechnionym w szkolnictwie, toteż nagminne są liczne błędy w jej zakresie:

1. Zbytnie rozdrobnienie celu. Bardzo długie listy celów operacyjnych są bezużyteczne, Uszczegótawianic celów może być prowadzone bez końca, ale nic o to chodzi w procesie operacjonalizacji, wręcz przeciwnie — trzeba dąż.yć do jak najmniejszej liczby celów operacyjnych, które łącznie wystarczą, by opis wyniku, jaki ma być osiągnięty, byl jasny. Gdy mamy wrażenie rozkawałkowania celu ogólnego, tj, gubimy się w określaniu związków między celami operacyjnymi, operacjonalizacja była wadliwa.

2. Preferowanie celów poznawczych. Niektórzy nauczyciele za „konkretne” uważają tylko to, co zawarte w podręczniku uczniowskim i może być przez ucznia dokładnie odtworzone. Stąd skłonność do celów poznawczych, i to wyrażonych w niższych kategoriach taksonomii tych celów. Tymczasem głównym zadaniem operacjonalizacji jest doprowadzenie do należytej wyrazistości celów wyższych kategorii, zwłaszcza motywacyjnych. Określanie wyników nauczania prostych wiadomości i podstawowych umiejętności nie wymaga tak skomplikowanego zabiegu.

3. Zapominanie o celu ogólnym. Kolejne etapy operacjonalizacji grożą stopniowym odchodzeniem od celu wyjściowego. Nieinteligentne, mcchant-styczne stosowanie procedury zuboża ten cel, zamiast go wzbogacać. Nawet najbardziej udana operacjonalizacja nie zwalnia nas wszakże od pamiętania celu wyjściowego i przebytej drogi. Zarówno dobór celów ogólnych, jak i ich operacyjna interpretacja — to umowy społeczne o ograniczonej trafności.

4. Zamknięcie zbioru celów operacyjnych. Początkującym może się wydawać, że przebycie siedmiu etapów operacjonalizacji, z ewentualnym powtórzeniem procedury, tworzy pełny i ostateczny zbiór celów szczegółowych. Tymczasem przebieg wydarzeń wewnątrz i na zewnątrz oddziału szkolnego może stwarzać okazje udanego uzupełnienia lub przeredagowania zbioru celów. Oto dlaczego pamiętanie o wyjściowym celu ogólnym jest zawsze potrzebne.

5. Zaniedbanie realizacji celów operacyjnych. Podobnie jak cel ogólny także cele operacyjne mogą pozostać na papierze. Takie niebezpieczeństwo dotyczy także celu rozważanego na poprzednich stronach. Należy zastanowić się, czy osiągnięcie lak ambitnego celu jest w obecnych warunkach kształcenia nauczycieli w uczelniach wyższych możliwe. Jeżeli nie, to warto zredagować cel ogólny skromniej, gdyż cele bez pokrycia demoralizują.

Pewien przeciwnik operacjonalizacji celów ogólnych twierdzi, że: a) to, co istotnie cenne w kształceniu, jest nieuchwytne, b) kształceniu grozi robotyzacja, c) operacjonalizacja celów