00043 01
82
kiedy o darowaniu kizywd bliźniemu mowa była, on ze łzami w oczach powiedział: Moja siostro, ja w pacierzu szczerze te słowa wymawiam: i odpuść nam nasze winy, jako i my odpuszczamy naszym winowajcom.
Taki był król w Polsce, ale gorsi daleko magnaci kraju, pycha ich daleko większa była od nich, i byle sobie dogodzić, wszystkie prawa Boskie i ludzkie gotowi byli podeptać; zabójstwo, krzywoprzysięstwo, kradzież skarbu publicznego, albo odebranie gwałtowne majątku słabszego obywatela, takie zbrodnie za nic pospolicie u nich ważone, a takiemi drogami idąc, stali się potem nieszczęśliwymi, bo szczęśliwymi być nie umieli. Poddanego wieśniaka równo z bydlęciem kładli, mieszczanina w ostatniej pogardzie mieli, równego nakoniec sobie szlachcica, tylko dlatego, że ubogi, upodlili, — i z tego to upodlenia poszły te zwyczajne w kraju w obcowaniu z panami wyrazy, „upadam donóg“, „całuje nogi pańskie", „niegodny podnóżek" i tym podobne i może nieznane w całej Europie, które wydając wyniosłej kiedyś duszy Polaka poniżenie, z upodleniem nawet ojczyznę utraciliśmy naszą.
Ale z tego powszechnego magnatów zepsucia wyjąć potrzeba niektórych wartych lepszego wieku narodu, takim był znany ze wszech n>iar August książę Czartoryski, wojewoda ruski, po którego wkrótce nastąpionej śmierci, dobrze Sztakelberg, poseł rosyjski, powiedział, że po zgonie Czartoryskiego nie ma teraz przed kim w Warszawie zdjąć kapelusza Takim był zięć jego Lubomirski, marszałek w, k., takim syn Adam Czartoryski, g. z. p.; Stanisław Małachowski, referendarz kor.; Ignacy Potocki, marsz lit.; Czapski, wojewoda chełmiński; Radziwiłł, kasztelan wileński, i kilku innych. Reszta magnatów podobni do księcia Ponińskiego, podskarbiego koronnego, nietylko ojczyznę, ale i siebie samych przeda-wali więcej dającemu.
Księża po większej części zcpsudi, psuli razem lud sobie powierzony, a naczelnicy ich, biskupi, publicznie trzymając nałożnice, ośmielali niższych, ażeby szli takąż samą, słodką wprawdzie, ale najbrudniejszą drogą. Wyjąć wszelako z pomiędzy liczby ich należy: Sze-mbeka, połockiego; Okęckiego, poznańskiego; Cieęiszewskiego, kijowskiego i ze dwóch może jeszcze biskupów, którzy ani do zgorszenia owieczek sobie powierzonych, ani do zguby i frymarków na ojczyznę swoją nie przyczynili się.
Szlachta po województwach, na zawołanie magnatów przedażna, wszystko, czego tylko ci żądać mogli, robiła. Ztąd sejmiki i sejmy według układów pańskich odbywały się, i ten, który ustawicznie i upadał do nóg, i całował nogi pańskie, nie miał czasu i serca do usłużenia nieszczęśliwej ojczyźnie swojej.
Miasto Warszawa w nierządzie i bez znaczenia żadnego, chociaż kilkadziesiąt tysięcy samego pospólstwa mające, nie mogło się podnieść pod ciężarem uciemiężenia i niesprawiedliwości, i chociaż król wszelkiemi sposobami przeszkadzał, bo zapomniał myśleć (jak ojcowie jego) o dobru ojczyzny swojej, ale tylko o poprawienie losu swojego ubiegał się, i ta miłość dobra własnego, sposób nawet myślenia w kraju naszym odmieniła, że ten, który najwięcej ludzi oszukał, pospolicie o nim mówiono: „ma rozum." Wyjechaliśmy na kadencyą trybunalską do Grodna z Warszawy z dworem księcia ogromnym, którym poczciwy marszałek Borzęcki rządził. Ale książę przed wyjazdem naszym do Litwy, pokojowców 12 z samej pięknej szlacheckiej młodzieży pod rząd mój oddal, dawszy mi razem urząd sekretarza interesów politycznych, kiedy kolega mój, Zawistowski, był sekretarzem interesów ekonomicznych, a trzeci, Skowroński, zagranicznych.
Wjazd do Grodna i rozpoczęcie wkrótce trybunału litewskiego, którego był marszałkiem książę, był
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
00043 01 78 certu Hilstówny i jej interpretacji Sonaty księżycowej Beethovena skorzystał z niezapomn
00043 01 — 82 — to tłomaczy się większą lepkością takiego mleka i przeważającą ilością małych kulek
00043 01 76 Ale zabieżał temu Tampir mężny (1) Jak drugi Kokles Rzymski mąż potężny, Zdradę ujrzawsz
00043 01 Wniejszemi laty mógł mu życie nawet odebrać bezkarnie. Sami właściciele ziemscy nigdy w dob
00043 01 82 pianie w zimnym pokoju w pewnych warunkach nie jest szkodliwe, wszak wiemy, że ludność u
00043 01 /4 a jak na naszą potrzebę, to doprawdy za mało; lecz pokrycie jest dobre i trwałe, Poniedz
00043 01 40 oszczek dochodzi. Chce użyć tej muzyki, owoc trudów długich miesięcy. Dziś zbiera plon s
00043 01 — 80 glibyśmy się żywię surowćm mięsem? —Bez wątpienia; nawet byłoby to dia nas korzystniej
00043 01 84 Tak przygotowane ciasto połączyć z rozczyną, która tymczasem dostatecznie podrosnąć powi
00043 01 80 LICZBY A GODZINY szatana z księgi Hioba, który stawał przed Panem, okrążywszy ziemię (Hi
00043 01 72 wolnomyślicieli, socjalistów, różnego rodzaju demokratów, ale zawsze się w końcu pokazał
00043 01 — 86 - — Nie widziałeś tu nigdy dziewczyny, któraby przekroczyła pro
00043 01 ? Pobożny człowiek, siedząc u swojego stołu, Rad kiedy się ubogi naje z nim pospołu; A król
00043 01 78 praefalus Jacobus, quatenus de innata no-strae celsitudini benignitate privilegium sub a
00043 01 35 przystępujący, pokoju od nas podaniem ręki, i wiecznego życia radości dostąpicie, wre ws
00043 01 Korony Tolfkiey. $r Jtteft C3£? f t ftolefrwa tego/ wiele tniaji barso w
00043 01 Ap. ( 42 ) Ap. ry oświecony, z wielkim jednak zapałem i moc, i opowiadał Chrystusa, wi
więcej podobnych podstron