0421

383

Rozwoj świata roślinnego.

wierzchołki liści przemienione są n nich w dzbanuszki, z których wydziela się ciecz, mająca zdolność trawienia wpadających tam zwierząt.

W roślinach najwyżej uorganizowanych rozróżnić wreszcie można:

1. Liście zarodkowe czyli liścienie, liście dolne, właściwe liście odżywcze i liście górne.

2. Liście kwiatowe, a mianowicie działki kielicha, płatki korony, pręciki, słupki, miodniki.

Prowadząc więc w^redług tego rozpoczęty wyżej (str. 382) szereg typów roślinnych, otrzymamy:

E. Rośliny posiadające łodygę (pericauloma) oraz liście odżywcze i zarodnikowe (trophophylle i sporophylle), oraz

F. Rośliny jak wyżej, w których jednak liście na łodydze podzielone są wyraźnie na regjony, a mianowicie regjony z właściwemi liśćmi odży-wczemi i regjony z liśćmi rozrodczemi; istnieją więc tu kwiaty wyraźne, jak to widzimy u skrzypów i widłaków.

G. Liście odżywcze posuwają się dalej w podziale pracy, odróżniać bowiem można liścienie, liście dolne, właściw^re i górne, gdy liście kwiatowe zgodne są jeszcze z sobą.

H. Jak wyżej, ale liście kwiatowe odróżniają się dalej na działki, płatki, pręciki, słupki i miodniki.

W ogólności tedy państwo roślinne dzieli się na następne grupy:

I. Rośliny plechowe czyli plechowce (Thallophyta), do których należą wodorosty i grzyby.

2. Mchy (Bryophyta).

3. Paprotniki (Pteridophyta), do których między innemi należą paprocie, skrzypy i widłaki.

4. Jawnokwiatowe (Phanerogamae)

a) Nagonasienne (Gymnospermae), do których należą zwłaszcza drzewa iglaste, a dalej ginkow^rate (Ginkgoaceae) i sagowcowate (Cycadaceae).

b) Okrytonasienne (Angiospermae), do których należą jednoliścieniowe (Monocotyledonae) i dwuliścieniow^re (Dicotyledonae).

W ten sposób tedy poznaliśmy główne zasady układu roślin, o ile to jest potrzebne do dalszych rozważań naszych.

W tejże samej kolei, jaka się nam tu przedstawiła, występowały także rośliny wciągu okresów geologicznych: najpierw ukazywały się najprostsze, a dalej stopniowo, w biegu formacji geologicznych, rośliny coraz zawilsze, coraz bardziej złożone; w starszych jednakże formacjach napotykamy inne gatunki, składające też same grupy. Tak. np. grupa paproci nie zawiera śród dziś żyjących ani jednego gatunku z czasów formacji węgla kamiennego, ale dawmiejsze te gatunki są przodkami teraźniejszych. Początkowo sądzono, że w^rszystkie gatunki skamieniałe czyli kopalne są też same, co żyjące obecnie. Nie było zresztą wtedy powodu, któryby nasuwmł odmien-ny pogląd. Skoro następnie dostrzeżono, że tak liczne szczątki nie dają się sprowadzić do gatunków dzisiejszych, przerzucono się w ostateczność