page0062

54 Summa teologiczna

Lecz przeciw r/em temu jest, co mówi Augustyn 11 Super Gen. ad Litt., że anioł znał siebie w tej samej chwili gdy był stwarzany, to znaczy, gdy był oświecany prawdą.

Odpowiadam, że jak wynika z tego co powiedziano, (R. XIV § 2 i Rozdz. LIV § 4), inny jest stosunek przedmiotu do tej czynności, która pozostaje w działającym, a inny do tej czynności, która przechodzi na coś zewnętrznego. W czynności bowiem, która przechodzi na coś zewnętrznego, przedmiot, czyli materja, na którą czynność przechodzi, jest oddzielona od działającego, jak naptzykład rzecz ogrzana od ogrzewającego, a budynek od budującego. Lecz w czynności, która pozostaje w działającym, trzeba, na to, by doszło do czynności, by przedmiot łączył się z działającym, podobnie jak w poznaniu zmysłowem przedmiot musi się złączyć ze zmysłem, na to, by powstało aktualne czucie. I taki jest stosunek przedmiotu złączonego z jakąś władzą, do tego rodzaju czynności, jaki jest stosunek formy, jako pierwiastka działania, w innych działających; jak bowiem ciepło jest dla ognia formalnym pierwiastkiem ogrzewania, tak obraz*) rzeczy widzianej jest formalnym pierwiastkiem widzenia w oku.

Należy jednak rozważyć, że taki obraz przedmiotu czasem jest tylko w możności we władzy poznawczej, i wtedy poznanie jest tylko w możności; a na to, by poznanie było aktualne, musi możność poznawcza zostać zaktualizowana przez obiaz*). .leżeli zaś zawsze aktualnie posiada ten obraz, również może przezeń poznawać bez uprzedniego przyjęcia czegoś, czy zmiany. Wynika stąd, że poruszenie przez przedmiot nie należy do pojęcia poznającego, jako poznającego, lecz tylko do poznającego, którego poznanie jest w możności.

Dla formy zaś będącej pierwiastkiem działania, jest rzeczą obojętną, czy sama forma tkwi w jakiejś rzeczy, czy też istnieje sama przez się oddzielnie; ogień bowiem, gdyby istniał sam przez się oddzielnie, nie ogrzewałby mniej, niż ogrzewa, istniejąc w czemś drugiem.

Tak więc, jeśli wśród przedmiotów umysłu istnieje jakaś forma umysłowa bytująca oddzielnie, będzie ona poznawała siebie samą. Skoro zaś anioł jest niematerjalny, jest pewną formą,

*) Species.

http://rcin.org.pl

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
page0168 160 Summa teologiczna Lecz przeciwnem jest, co mówi Augustyn w III super Gen. ad Litt. (c.
page0042 34 Summa teologiczna Lecz przeciwnie, w każdej zmianie jest przedtem i potem. Lecz przedtem
page0081 R. LVIII. O sposobie w jaki aniołowie poznają 73 Lecz przeciwnem jest co mówi Augustyn
page0211 R. LXVIII. O dziele drugiego dnia 203 sami. — Lecz to rozwiązanie obala Augustyn, w II supe
page0051 R. LIV. O poznaniu aniołów 43 Lecz przeci wnem temu jest, że w nas umysł czynny i bier
page0095 R. LIX. O woli aniołów 87 Lecz przeciwnem jest, co mówi Augustyn w X de Trin., że obraz Tró
page0032 24 Summa teologiczna Fid. Orth. (cap. 3) że gdzie aniot działa, tam jest. Lecz czasem dział
page0036 28 Summa teologiczna Zarzut trzeci. Oprócz tego ruch odbywa się tylko dla potrzeby. Lecz św
page0046 38 Summa teologiczna Zarzut trzeci. Oprócz tego, jeśli dwa krańce przeciwne są czemś jednem
page0056 48 Summa teologiczna które rozumie, lecz ponieważ owo podobieństwo jest jego formą. To samo
page0078 70 Summa teologiczna nic łaski zawierają się w mądrości bożej. Lecz aniołowie widzą samą mą
page0086 78 Summa teologiczna ciwstawne, gdyż pierwsze rozróżnienie dzieje się przez twierdzenie i p
page0088 80 Summa teologiczna ginta trium Quaest, (Qu. XXXII, LIV), że pojmuje się tylko to, co jest
page0084 76 Summa teologiczna tęga, może i potęga wyższa. Lecz umysł ludzki może wnioskować i poznaw
page0018 10 Summa teologiczna § 4. CZY ANIOŁOWIE RÓŻNIĄ SIĘ GATUNKOWO. Do czwartego paragrafu tak
page0020 12 Summa teologiczna zniszczalni. Mówi bowiem Damascen, De Fide Orth. I. II, c. 3 0  &
page0024 16 Summa teologiczna rzeczy, według owych słów Psalmu VIII, 2: wyniosła się wiel-możność tw
page0026 18 Summa teologiczna umysłowych opisuje się pod podobieństwem rzeczy zmysłowych, tak ciała
page0028 20 Summa teologiczna świętych aniołów, że przez swe przybrane ciała wydają się ludźmi żyjąc

więcej podobnych podstron