page0074

66 Summa teologiczna

jednym sposobem w jej przyczynia. I tak rzeczy przyszłe, które z konieczności pochodzą od swych przyczyn, poznaje się wiedzą pewną, jak naprzykład, że słońce jutro wstanie. Te rzeczy zaś, które po większej części pochodzą ze swych przyczyn, poznaje się nie z pewnością ale prawdopodobnie, jak lekarz z góry ; o-znaje zdrowie chorego. I ten sposób poznawania rzeczy przyszłych istnieje u aniołów; i tem więcej niż u nas, im powszechniej i doskonalej poznają przyczyny rzeczy; tak jak lekarze, którzy dokładniej widzą przyczyny, lepiej przepowiadają o przyszłym stanie choroby. — Te rzeczy zaś, które pochodzą od swych przyczyn w mniejszości wypadków, całkowicie są nieznane, jak naprzykład rzeczy przypadkowe i niepewne.

Innym sposobem poznaje się rzeczy przyszłe same w sobie.

I tak Boga jedynie jest właściwością znać rzeczy przyszłe, nie-tylko o ile pochodzą z konieczności, lub po większej części, lecz także przypadkowe i niepewne; ponieważ Bóg widzi wszystko w swej wieczności, a ta będąc pojedyncza, jest obecną wobec całego czasu, i obejmuje go. I dlatego jedno spojrzenie Boga zwraca się na wszystko, co się dzieje w całym czasie, jak w teraźniejszości, i widzi wszystko, jak jest samo w sobie, jak powiedziano powyżej, gdy chodziło o wiedzę bożą. — Umysł zaś anielski i jakikolwiek umysł stworzony nie dosięga do wieczności boże|. Stąd jakiś umysł stworzony nie może poznawać przyszłości tak, jak jest w swym bycie.

Odpowiedź na pierwszy zarzut. Ludzie poznają rzeczy przyszłe tylko w ich przyczynach, lub gdy je Bóg objawi, i w ten sposób aniołowie o wiele doskonalej poznają rzeczy przyszłe.

Odpowiedź na drugi zarzut. Chociaż umysł anioła jest ponad czasem, którym się mierzy ruchy cielesne, jednak istnieje w umyśle anioła czas według następstwa pojęć umysłowych, według tego co mówi Augustyn VIII Sap. Gen. ad Litt. (c. XXII), że Bóg w czasie poroszą stworzenie duchowe. I tak, skoro w umyśle anielskim jest następstwo, nie wszystko co się dzieje w całym czasie, jest mu -obecne.

Odpowiedź na trzeci zarzut. Chociaż idee, które są w umyśle anioła, same przez się, tak samo się mają do rzeczy teraźniejszych, przeszłych i przyszłych, jednak rzeczy teraźniejsze,

http://rcin.org.pl

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
page0034 26 Summa teologiczna niemoźliwem, by dwie przyczyny zupełne były bezpośredniemi przyczynami
page0026 18 Summa teologiczna umysłowych opisuje się pod podobieństwem rzeczy zmysłowych, tak ciała
page0060 52    Summa teologiczna jakiś rozum nie biorący poznarya z rzeczy, poję
page0098 90 Summa teologiczna powszechne w sobie samym. Stąd tak wola jak umysł jest Jego istotności
page0092 84 Summa teologiczna w jej naturze, tak, że słusznie jedno należy do dn;a, a drugie do wiec
page0084 76 Summa teologiczna tęga, może i potęga wyższa. Lecz umysł ludzki może wnioskować i poznaw
page0018 10 Summa teologiczna § 4. CZY ANIOŁOWIE RÓŻNIĄ SIĘ GATUNKOWO. Do czwartego paragrafu tak
page0020 12 Summa teologiczna zniszczalni. Mówi bowiem Damascen, De Fide Orth. I. II, c. 3 0  &
page0024 16 Summa teologiczna rzeczy, według owych słów Psalmu VIII, 2: wyniosła się wiel-możność tw
page0028 20 Summa teologiczna świętych aniołów, że przez swe przybrane ciała wydają się ludźmi żyjąc
page0032 24 Summa teologiczna Fid. Orth. (cap. 3) że gdzie aniot działa, tam jest. Lecz czasem dział
page0036 28 Summa teologiczna Zarzut trzeci. Oprócz tego ruch odbywa się tylko dla potrzeby. Lecz św
page0038 30 Summa teologiczna ktqry się odbywa przez zastosowanie mocy, jest ruchem istniejącego w c
page0042 34 Summa teologiczna Lecz przeciwnie, w każdej zmianie jest przedtem i potem. Lecz przedtem
page0044 36 Summa teologiczna niego. — Jeśli zaś czas ruchu anioła jest ciągły, anioł w całym czasie
page0046 38 Summa teologiczna Zarzut trzeci. Oprócz tego, jeśli dwa krańce przeciwne są czemś jednem
page0050 42 Summa teologiczna (par. 1, R. XLIV, par. 1). Czyn zaś, do którego się przyrównuje możnoś
page0052 44 Summa teologiczna leży też do pojęcia umysłu biernego, by był oświecany co do tajemnic
page0056 48 Summa teologiczna które rozumie, lecz ponieważ owo podobieństwo jest jego formą. To samo

więcej podobnych podstron