page0093
89
rżenie przestrzeni. Jeżeli niegdyś nie było rzeczy (przed ich stworzeniem), musiało istnieć przynajmniej owo miejsce próżne, w którem później miały być pomieszczone rzeczy świata, a myśl nasza zmusza nas do postawienia sobie pytania, w jaki sposób owa przestrzeń próżna została stworzona Aby teorya kreacyanistów była zupełną, powinnaby przyjąć, że przestrzeń została stworzona taksamo, jak materya świata; jednak takie zapatrywanie jest do tego stopnia niedorzeczne, że żaden krea-cyanista nie śmiał z niem wystąpić. Zresztą, jeżeli przestrzeń miała być stworzona, to jej niegdyś nie było; wszelako żaden wysiłek nasz nie sprawi tego, iżbyśmy zdołali wyobrazić sobie przestrzeń jako nieistniejącą.
W tym wywodzie Spencer pomieszał rzeczy prawdziwe z fałszem. Jest prawdą, że niemożliwość pojęcia jakiejś rzeczy może być dla nas wskazówką, że rzecz sama jest w sobie niemożliwa, np. niemożliwość pomyślenia góry bez doliny lub koła kwadratowego; ale znów nie należy mieszać niemożliwości przedmiotowej z podmiotową; dość przypomnieć niemożliwość pojęcia o istnieniu antypodów lub twierdzenie, że ciała niebieskie mogą odbywać ruch tylko kolisty, a nie eliptyczny. Po-wtóre, jest prawdą, że nie możemy wyobrazić sobie nieistnienia przestrzeni; ale znów jest błędem pytać się o radę wyobraźni tam, gdzie rozum powinien rozstrzygać. Spencer pojmuje przestrzeń naiwnie realistycznie jak wielkie naczynie puste, w które można wkładać przedmioty. Jestto zapatrywanie z gruntu fałszywe, bo wówczas musielibyśmy przyjmować coraz większe przestrzenie. Natomiast przestrzeń rzeczywista możliwa jest tylko przy rzeczach konkretnie rozciągłych; gdy więc pomyślimy sobie rzeczy jako nieistniejące, to tern samem znika i przestrzeń rzeczywista. Wyobraźnia nie może sobie przedstawić ani rzeczy, ani przestrzeni jako nieistniejących, bo jest ona władzą poznawania zmysłową, materyalną, która to trudność znika przy myśleniu właściwem.
Powiada dalej Spencer, że aby stworzenie było możliwe, należałoby przyjąć jakąś Przyczynę najpierwszą, jakiś Absolut, któryby z siebie od wieków istniał. Jednak istnieć od wieków, znaczy istnieć nieskończenie długo; ponieważ zaś nie można przejść, zmierzyć nieskończoności, zatem istnienie Przyczyny
http://rcin.org.pl
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
page0015 5 raz w zjawiskach, choćby samo w sobie nie było uchwytne i widzialne. Czy może psychologia
Bradykardia BRADYKARDIA Jeżeli dotychczas nie było to zrobione, podać tlen i uzyskać dojście i.v. NI
PRAWO BUDOWLANE 7 BUDOWA OD A DO Z Decyzja o pozwoleniu na budowę wygasa, jeżeli budowa nie została
a8 z moich ust przez długie lata! Ale pojawiają się niepokojące myśli: a jeżeli to nie sen, a rzecz
Sponsorzy42 01 djvu żać należy , aby była golowy przed samem wydaniem do stołu. Jeżeliby nie było
page0041 31 pnotyzowaniu nawet głuchoniemych, lecz tych tylko, u których nie było nieuleczalnego
page0060 56 można ją było widzieć; zwolna blask jej gasnął, a po 17 mie-siącach już jej nie było moż
page0092 90 XENOFONT. »Nie było Bogu (t<o 5sm) dosyć na tem, że miał pieczę o ciało, lecz, co naj
page0097 89 przestępców karał srodze. Mawiano za jego czasów, że w obozie Tarnowskiego większa jest
page0098 CHALDEA88 a) Wojny. Zadanie jego nie było łatwe. Syrja za namową Egiptu c
154 KRONIKA wersytetu Poznańskiego. Nie było to rzeczą łatwą, jeżeli się zważy, że Bibljoteka
page0035 n 1860 ruch przestępstw okazywał kierunek raczej zniżkowy niż zwyżkowy *). Lecz w tera wszy
Hymn 129
etyka msroda9 22<i Henryk ELZRNBŁRG jest. to wiat jako całość jest hardziej wartościowy, niż gdy
więcej podobnych podstron