page0099

R. LIX. O woli aniołów 91

Lecz p r z e c i w n i e, wolna wola należy do godności człowieka. Aniołowie jednak godniejsi są od ludzi. Zatem skoro wolna wola jest w ludziach, tem bardziej ona jest w aniołach.

Odpowiadam, że są pewne rzeczy, które nie działają z jakiegoś własnego wyboru, lecz jakoby pędzone i poruszane przez inne, jak naprzykład strzałę łucznik porusza do celu. Inne zaś działają z pewnego wyboru, lecz nie wolnego, jak naprzykład zwierzęta bezrozumne, owca bowiem unika wilka z powodu pewnego sądu, którym osądza, że jest on dla niej szkodliwy; lecz ten sąd dla niej nie jest wolny, ale dany jej z natury. Lecz tylko to, co ma umysł, może działać pod wpływem wolnej woli, o ile poznaje powszechne pojęcie dobra, z którego może sądzić, że to lub owo jest dobrem. Stąd gdziekolwiek jest umysł, tam jest wolna wola. 1 w ten sposób jest jasnem, że wolna wola jest w aniołach nawet w znamienitszym stopniu, niż w ludziach, tak jak i umysł.

Odpowiedź na pierwszy zarzut. Filozof mówi o wyborze, według tego, jak on jest w człowieku. Jak zaś sąd człowieka w rzeczach spekulatywnych różni się od sądu anioła w tem, że ten jest bez roztrząsania, a tamten z roztrząsaniem, tak samo i w rzeczach odnoszących się do działania. Stąd i w aniołach jest wybór, jednak nie wraz z badawczem roztrząsaniem rady, lecz przez nagłe przyjęcie prawdy.

Odpowiedź na drugi zarzut. Jak powiedziano (w par. poprz., R. XII, par. 4), poznanie powstaje przez to, że poznane jest w poznającym. Należy zaś do niedoskonałości jakiejś rzeczy, jeśli niema w niej tego, co w niej powinno być z natury. Stąd anioł nie byłby doskonały w swej naturze, gdyby jego umysł nie był utwierdzony w każdej prawdzie, którą z natury może poznać. — Lecz czyn władzy poznawczej polega na tem, że uczucie zwraca się ku zewnętrznej rzeczy. Jednak doskonałość rzeczy nie zależy od każdej rzeczy, do której się ono skłania, lecz tylko od rzeczy wyższej. 1 dlatego nie należy do niedoskonałości anioła, jeśli nie ma woli utwierdzonej odnośnie do tych rzeczy, które są poniżej niego. Należałoby jednak do jego niedoskonałości, gdyby był obojętny względem tych rzeczy, które są ponad nim.

Odpowiedź na trzeci zarzut. Wolna wola jest w wyższych aniołach w sposób szlachetniejszy, niż w niższych, podo-

http://rcin.org.pl

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
page0095 R. LIX. O woli aniołów 87 Lecz przeciwnem jest, co mówi Augustyn w X de Trin., że obraz Tró
page0097 R. L1X. O woli aniołów 89 istego, prawda bowiem jest pewnem dobrem, mianowicie umysłu. Wola
page0101 R. LIX. O woli aniołów 93 żniamy wielu władz wzrokowych odnośnie do różnicy białego i
page0031 R. LII. O porównaniu aniołów do miejsc 23 Lecz przeciwnem jest, co powiedziano w kolek
page0051 R. LIV. O poznaniu aniołów 43 Lecz przeci wnem temu jest, że w nas umysł czynny i bier
page0071 R. LVII. O poznaniu aniołów w odniesieuiu do rzeczy materjalnych 63 znaje Lecz aniołowie st
page0091 91 Lecz niestety, trzeba jeść, ubrać się, więc twarda konieczność zmusza cię do rezygnacyi.
page0094 ROZDZIAŁ L1X.O WOLI ANIOŁÓW podzielony na cztery paragrafy. Następnie trzeba rozważyć o ter
page0014 14 Przyczyn jest wiele, lecz najważniejsza, najbardziej istotna leży w charakterze, w ducho
page0022 14Satellity — Saturn satellita Saturna, lecz w porównaniu z planetą główną, wielkością inne
page0033 R. LII. O porównaniu aniołów do miejsc 25 stąd nie potrzeba, by była wszędzie. Tak jes
page0041 31 pnotyzowaniu nawet głuchoniemych, lecz tych tylko, u których nie było nieuleczalnego
page0047 R. LIV. O poznaniu aniołów 39 nego, który nie ma czynności, dopiero gdy zostanie sprow
page0049 R. LIV. O porównaniu aniołów 41 pierwiastkiem bytowania i rozumienia. I dlatego nie wynika,
page0051 47 przyczyny wspólnej pochodzi, lecz 1 do miliona, wyniesionego do 88 potęgi; jestto liczba
page0053 R. LIV. O poznaniu aniołów 45 I z tego także powodu nazywa się aniołów rozumami i umys
page0058 48 przychylnych chwyta i więzi. Lecz ci wkrótce od niego uciekają., zbierają stronników Bol
page0063 R. LVI. O poznawaniu aniołów co do rzeczy niematerjalnych 55 istniejącą oddzielnie, i
page0065 R. LVI. O poznawaniu aniołów co do rzeczy nieniaterjalnych 57 leśnych jak duchowych; j

więcej podobnych podstron