page0109

IMIONA

przymiotnika mity. Ponadto niektóre skrócenia od imion rodzimych mogą być równobrzmiące ze skróceniami od imion chrześcijańskich, np. formy Jach, Jasz, Jaszek mogą być derywatami od rodzimych imion Jarosław, Jaczemir lub od chrześcijańskich Jan, Jakub.

Oprócz imion dwuczłonowych i pochodnych od nich skróceń od najdawniejszych czasów i w różnych językach indoeuropejskich występowały imiona motywowane przez jednotematowe wyrazy pospolite. Istnieje pogląd, że pierwotnie było społeczne zróżnicowanie: władcy, rycerze i inne osoby z warstwy panującej nosiły imiona dwuczłonowe, prosty lud — imiona jednotematowe. W źródłach staropolskich podział ten nie znajduje już potwierdzenia. W dokumencie z r. 1136 biorącym w opiekę stolicy apostolskiej uposażenie arcybiskupstwa gnieźnieńskiego występuje około 300 przedstawicieli niższej warstwy społecznej (wolnych chłopów, ludzi służebnych i tzw. gości), którzy noszą imiona tak dwuczłonowe, np. Dobromysł, Żelistryj, jak i skrócone, np. Dobiesz, Sulik, a także odapelatywne, np. Czyż, Nadziej, Wilkan, z przewagą tych ostatnich.

Stare jednoczłonowe imiona odapelatywne były nie tylko opisowe, jak sugerują niektórzy badacze utożsamiający je z przezwiskami. Wiele wskazuje na to, że niektóre imiona odapelatywne, podobnie jak imiona dwuczłonowe, miały funkcję magiczną, były imionami życzącymi w tym sensie, że właściwości wyrażone w treści imienia miały być przeniesione na dziecko, np. imiona Kochan, Odolan, Szyban od imiesłowów kochan, odolan (: psł. *odoleti 'zwyciężyć'), szyban (: szybać 'bić, razić, uderzać') mogły być nadawane z życzeniem, aby jego imiennik był kochany, był zwycięzcą, odznaczał się wojowniczością. Funkcję magiczną mogły pełnić pierwotnie imiona motywowane przez nazwy zwierząt, ptaków, roślin, ciał niebieskich, przez wyrazy abstrakcyjne, przymiotniki wartościujące itd. Magia imion jednoczłonowych polegała także na ich funkcji ochronnej łączącej się ze sferą tabu, z wiarą, że pewne imiona motywowane przez wyrazy o treści symbolicznej mogą ochronić ich nosicieli przed złymi demonami i wrogimi siłami przyrody. Przypuszcza się np., że ogień chronił przed demonami choroby, a więc staropolskie imiona Żegota, Ożar, Pożar (: psł. *źegti, legę 'palić') to prawdopodobnie imiona ochronne. Do tej grupy zaliczyłabym także wybitnie negatywne w treści Marlek, Mękosza, Mogiłek, Potworek występujące w dokumencie z r. 1136 oraz imiona z negacją typu Nieustęp. Ponieważ nie znamy motywacji imion odapelatywnych w momencie ich powstawania, możemy się jedynie domyślać ich życzącego, symbolicznego czy ochronnego charakteru w sytuacjach, gdy pełniły one rolę jedynych lub pierwszych

105

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
skanuj0166 (7) L izohydryczne - o pH zbliżonym do pH krwi 7,35 - 7,45 (niewielkie odstępstwa od tych
IMG?63 Pojawia się pewien paradoks: w niektórych zawodach u same właściwości ludzi mogą być źródłem
page0101 95 Porównanie to (o ile cyfry służące mu za podstawę, mogą być uważane za dostateczne) prze
page0143 PSEUDONIMY W pseudonimie konspiracyjnym najlepiej widać, jak nazwy odbijają wartości. Mogą
dzają, którą regułę można zastosować. W zależności od konstrukcji systemu mogą być zadawane dodatkow
27 (420) 27 ukośnej skrócenia mogą być dowolne ze względu na swobodę wyboru płaszczyzny rzutów i wie
odchyleniem się od pionu. Kotwie mogą być też stosowane do spinania murów, ale w miejscu ich wstawie
1.6    Typy danych Dane numeryczne, w zależności od reprezentacji maszynowej, mogą by
IMG25 się, że niektóre pale wskutek nadmiernych osiadań mogą być wyłączone z pracy). Dla uproszczen
Po trzeciej salwie, najbliższy pocisk wybuchł w odległości 29 kroków od stanowisk plutonu nkm. Być m
DSC04110 Stacja wolna od chorób. które mogą być W każdym miesiącu przeprowadzamy badanie krwi u
Jak oddzielić butanol czy etanol? Czy inne małocząsteczkowe związki mniejsze od białek. Też mogą być
SL274737 Spożycie koniny Niechęć do spożywania mięsa końskiego znana jest wśród niektórych kultur od

więcej podobnych podstron