page0140
134 SZKOŁA JOŃSKA.
zaczerpnięte z wyziewów morza, a dusze ludzi przeciwnie składają się z czystego, suchego, jasnego powietrza.
Im dłużej dusza zachowuje swoje suchość i ciepło, tern mędrsza i lepsza w znaczeniu etycznem. Mówił Heraklit, że sucha dusza najmędrsza i najlepsza1), że jak błyskawica przez chmurę, tak ona przez ciało się przedziera 2). Skoro ciało jakoby gruntem, na którym żyje i obraca się dusza, radził utrzymywać grunt ten jak najbardzićj suchym, bo wszelki płyn gasi duszę śmierć jćj zadając. Wiemy już, że ognia śmierć jest życiem wody, a że dusza jest ognistego pochodzenia, podlega temuż co ogień losowi. Dowodził tego na przykładzie pijanego człowieka, który zalawszy sobie duszę, traci przytomność. *Mąż gdy się upije, prowadzony jest przez nie-dorosłego chłopczynę, a potyka się i nie wie dokąd idzie, bo duszę ma zmoczoną 3). Stąd Bachusa uważał za jedno z bóstwem śmierci, a właściwie za inny wyraz tego samego bóstwa, ponieważ sprowadza za sobą jeżeli nie śmierć, to przynajmnićj chwilową nieprzytomność duszy 4). Wielkie to szczęście, że dusza złączona z duszą ogólną, bo zamknięta w ciele jak w grobie 5), prowadzi życie ciemne i smutne, jeżeli zaś nie traci zupełnie władzy myślenia i świadomości, to jedynie dlatego, że odżywia się boskim żywiołem ognisto-powietrznym, który zewsząd nas otacza Dopóki człowiek powietrzem napełnia płuca, powietrzem suchem i ciepłem, owym rozumem bożym, zewsząd nas otaczającym (to ~spiiyov), dopóty jest dzielnym i mądrym, ale gdy zasypia, traci pamięć wszelką, bo wtedy skazany na własne zasoby, a te prędko się wyczerpują. Wyobrażał sobie, że oprócz zwykłych zmysłów, ma dusza liczne otwory czucia (-jcópoi aic$rp:ixol). które podczas snu zamykają się, a wtedy dusza, odcięta od duszy powszechnćj świata, traci pamięć i świadomość, a na siebie same ograniczona wiedzie ona życie senne. Gdy człowiek budzi się, dusza przez roztwarte na nowo otwory czucia, niby przez okienka, wychyliwszy się, wciąga w siebie z otaczają-
x) ailt] Ooęutatr] r.ai (frgm. 72 u Mul lach’a).
2) wQ7Tt(j ctOTęann riqovę flianX(tnivrj tov <joi/uaroę (frgm. 74).
3) vy(jt]v Tijv ifiv/rjv żyw Stob. Serm. V. 120.
4) wtłzoę di ‘Airfrję xcti /hówGoę Plut. de Isidec. 28. Por. Ciem. Coliort. c. 2. p. 30. (U Mullach’a frgm. 81 i koment.).
5) Lubując się w etymologicznych zabawkach, żartował Heraklit, że nasze a jest nasze Cf^/za.
http://rcin.org.pl
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
page0102 96 SZKOŁA. JOŃSKA. z substancyj przez nas dostrzeganych, nie może być początkiem wszech rze
page0104 98 SZKOLĄ JOŃSKA. to może być mieszanina możliwa (polentialis), albo chemiczna, mówiąc po n
page0106 roo SZKOŁA JOŃSKA. wali mieszaninę mechaniczną, jak Empedoldes, Anaxagoras a później Demokr
page0116 I IO SZKOŁA JOŃSKA. t ozpłyną się w powietrzu. Tę myśl dobrze wyraził Augustyn 1), że »Anax
page0120 IT4 SZKOŁA JONSKA. może nie dożył filozof, jest jednym z najboleśniejszych wypadków w dziej
page0122 I 16 SZKOŁA JOŃSKA. Jakkolwiek zresztą dumne miał przekonanie filozof o prawdziwości swego
page0126 120 SZKOŁA JOŃSKA. Gdyby Heraklit i Anaxymenes zeszli się przypadkiem w Efezie, a pierwszy
page0128 122 SZKOLĄ JOŃSKA. których polegamy? Po raz pierwszy, a to jego zasługa dziejowa, zjawia si
page0130 T 24 SZKOŁA JOŃSKA. ciągłego uczenia się (■jcoXu
page0132 T2Ó SZKOŁA JOŃSKA. wym, rozpalającym się w miarę i gasnącym w miarę« 1). Przyczem warto zwr
page0138 132 SZKOŁA JOŃSKA. odwrót ziemia umiera, gdy wodą się staje, a woda umiera, gdy przechodzi
page0142 136 SZKOLĄ JOŃSKA. samodzielności naszćj, dzielącą osobistość nasze od świata zewnętrznego.
page0144 138 SZKOŁA JOŃSKA. blicznein, ten mizantrop nielubiący rodaków, jeszcze zachował dosyć grec
page0160 154 SZKOŁA JONSKA posiadać w daleko wyższym stopniu, naśladując już brzmieniem swojem znacz
page0166 i6o SZKOŁA JOŃSKA. i pierwiastkiem wszechrzeczy. Z e 11 e i przypuszcza, że jego może jest
page0176 170 SZKOŁA JOŃSKA. ani mechanizmu, lecz prosty hylozoizm, wyobrażając sobie materyą, mniejs
page0110 104 SZKOŁA JOŃSKA. zwłaszcza o ciałach niebieskich. Takie znaczenie mają znane słowa Cycero
page0156 1 5° SZKOŁA JONSKA stawicielem u Greków. Oczywiście pessymizm religijny na Wschodzie daleko
page0136 130 SZKOfcA JOŃSKA. nad tym oceanem, którego fale ciągle wznoszą się i opadają. On jeden tr
więcej podobnych podstron