page0166

162

czenie wulkanów. Tak więc nie posiadamy jeszcze hypotezy, któraby w sposób wystarczający i zadowalający zdawała sprawę z tworzenia się magmy, jak j ze szczegółów, towarzyszących jej wydobywaniu się na powierzchnię.

Pozostało nam jeszcze do omówienia pytanie, co jest przyczyną sprawczą wyrzucania lawy roztopionej na powierzchnię skorupy. Różni geologowie wskazują różne przyczyny.

Jeżeli się pamięta o szczególe, podanym przez Pliniusza młodszego przy opisie wybuchu Wezuwiusza w r. 69 po Chr. Panu, mianowicie, iż morze w blizkości brzegów, chociaż lawa nie dochodziła do niego, tak było rozgrzane, że okręty musiały czemprędzej w celu uniknięcia katastrofy wypłynąć na pełne morze, dalej, że wiele wulkanów znajduje się rozmieszczonych w pobliżu brzegów morskich, oraz iż w czasie wybuchów wulkanicznych mnóstwo pary wodnej się wydobywa z krateru, a z gazów te, które i w wodzie morskiej się znajdują, wówczas mimowolnie nasunie się wniosek, iż przyczyną bezpośrednią wyrzucenia magmy nad powierzchnię ziemską jest prężność pary wodnej i innych gazów. Woda przecieka przez szczeliny a może i przez kanały podziemne do zbiorników magmy, a zamieniona w parę wodną, rozsadza skorupę nad magmą, która i pod wpływem prężności pary wodnej i pod wpływem wielkiego ciśnienia bocznego musi się wylewać na zewnątrz ^x).

Kiedy się jednak przekonano, że wulkany są nieraz bardzo daleko położone od brzegów morskieh, bo n. p. wulkany olbrzymie Peru, Boliwii, Ecuadoru są odległe na 150—350 kim. od morza, a wulkan Mergen, czynny przed 200 laty w Mandżu-ryi, aż 700 kim., przestano wierzyć, jakoby wulkany pozostawać musiały w związku koniecznym z wodą morską, a natomiast Tschermak *) i Suess wystąpili z twierdzeniem, że do wyrzucenia magmy wystarcza woda, nagromadzona w magmie bądź wskutek infiltracyi z powierzchni, bądź uwięziona wskutek procesów chemicznych. Z jednej strony łatwo przekonać się można, iż skały, wydobyte nawet ze znacznej głębokości pod

M Por. Natur und Offenbarung, t. 30, str. 362 nastp. 1884.

*) Tschermak: Ubcr den Vulkanismus ais kosmische Erscheinung. Sitzber. der K. k. Akad. der Wiss. in Wien J877.

http://rcin.org.pl

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
13120 socjologia5 (2) Role społeczne i struktury ról 151 Tak więc nie ma żadnych powodów, aby przyp
obciążanej tylko w jednym kierunku (sprężyna, drut), FDkX, tak więc nie uwzględniała zależności stał
DSC00273 (18) Rysunek 9 Rezonans równoległy w obwodzie R-L-C Tak więc nie istnieje żadna ogólna zasa
PC060231 134 U człowieku U można mówić o naukach, lecz jedynie o luźnych wypowiedziach. 9. Tak
150 bmp A więc nie posiadam już swej tożsamości. Niepokój 163 i panika ludzi udzielała się naturalni
Obraz056 KLIENTKA: Tak. POMAGACZ: Nie wiem jeszcze jak, ale załóżmy, że ta zmiana nastąpi i on będzi
Ćwiczenie 1 Być może nie posiadasz jeszcze paszportu. Tymczasem ucząc się historii, będziesz
37276 SWScan00123 162 ANALIZA FUNKCJONOWANIA MEDIÓW MASOWYCH Nie wiadomo jeszcze, jak tradycyjna teo
244 Badania wszechświata się dosyć podobną do Jowisza, jakkolwiek nie posiadamy tak szczegółowych je
skanowanie0016 110 Harold Pinter LULU Aha. Musi pan nosić szkia? STANLEY Tak. LULU Więc nie pójdzie
PC060218 128 O człowieku te części tak są ze sobą powiązane, że ich oddzielić od siebie nie można. T
page0116 112 stkie niemki naówczas. Więc, żeby klasztor nie zmarniał, osiadły w nim na straży cztery
page0128 NAZWY OSOBOWE — ANTROPONIMIA wych nie posiada jednak utrwalonej w tekście literackim motywa
page0140 136 a gęstość warstw zewnętrznych skorupy nie. dochodzi nawet do 4 00, tak, iż Airy i Haugh

więcej podobnych podstron