page0183
I 8 I
SPORY ASTHONOMÓW.
zawołał: »byłbym świat prościej zbudował, gdyby Pan Bóg był mnie się poradził.* Dzisiejsze jednak banalne lekceważenie systemów przedkopernikańskich niechaj będzie bez ujmy dla sławy wielkiego Eudo xa, który z polecenia Platona, pierwszy usiłował wytłumaczyć sprzeczność między pozornym a rzeczywistym biegiem ciał niebieskich1). Mistrz nie przyjął jego hipotezy i dobrze zrobił, bo astronomia była podówczas w stanie zupełnego przeobrażenia. System Filolausza 2), w którym ziemia na kształt innych planet, wirowała dokoła ognia środkowego, nie dobił się znaczenia powszechnego, a w samćj Akademii inny utalentowany uczeń, Heraklides z Pontu, zachował wprawdzie ziemię w środku świata, ale przez gienialny pomysł obrot dzienny gwiazd stałych tłumaczył za pomocą rotacyi kuli ziemskiej, planety zaś Merkury i Wenus zamienił na osobne, księżyce słońca3). Przy takiem ścieraniu się zdań i występujących ciągle nowych hipotezach, zrobił się mistrz ostrożnym i czekał. W > Rzeczypospolitej* przyjmuje jeszcze ziemię nieruchomą w środku wszechświata, w Timeuszu pono nadał jćj obrot dzienny (choć o tern podzielone są zdania) a przy schyłku życia, jak świadczy Teofrast, żałował, że jej wyznaczył tak zaszczytne, jakoby przodujące miej-
x) Simplic. in Arist de cuelo II. 12 (ed. Brandis, p. 497): »Pierwszy z Greków Eudox z Kuidu (jak Eu cle mus w drugićj księdze Historyi astronomii wspomina 1 Sozygenes od Euclema to wziąwszy) miał zając się podobnemi hipotezami, gdy Platon (jak mówi Sozygenes) taki problem zadał fachowym badaczom: jakie należy przypuszczać jednostajne a stałe ruchy, aby ocalić (t. j. wytłu' maczyć) zjawiska w poruszeniach planet* (t£vwv ótuote&eujuw óaaX«v xai TEtay-uev(ov xiV7jaEtov Staaiolhrj ra rcept ra; ztwjaei; r<Óv 7taxv(ouevmv cpaavó;j.£'«t). Grotę (Plato etc I. p 124), który wedle możności zawsze obniża znaczenie Platona, usiłował dowieść, że wiadomość, jakoby on postawił ten problem, pochodzi dopiero od Sozygenesa (za czasów Augusta), a nie od Eudema, ucznia Arystotelesa, Gdyby nawet Lak było, nie mamy powodu odmawiać wiary uczonemu Alexandryjczykowi, ale jest prawdopodobniejsze, że Sozygenes wyczytał sformułowanie problemu przez Platona już w Eudeinie, bo ten, mówiąc o rozwiązaniu trudności przez Eudoxa, musiał przecie podać naukową jej formułkę, Symplicyusz zaś na drugiem miejscu cytuje tylko Sozygenesa, bo widocznie jego dzieło, a nie Eudema, miał pod ręką. Tak samo zresztą U sen er (p. 15) ustęp Symplicyusza zrozumiał.
*) Zob. wiadomość podaną w Tomie I. str. 201 i nast.
3) Giinther u ud Windelband, Gcsch, der antik. Natuno. etc. p. ÓS. Schia-parelli, 1 precursori di Copernico nelC antichita. Milano 1875 (niem. tłumaczenie Kurtze’go w Lipsku 1870, p. 53 sq.).
http://rcin.org.pl
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
page0152 152 rzecz zbudowana dokładnie, w spokoju naszego myślenia, okazuje się mniej praktyczną w j
page0167 WOJEWODA KIJOWSKI, KANCLERZ WIELKI KORONNY. W Zamości a, w zbudowanym przez siebie zamku, p
DSC00297 (14) Komórka prokariotyczna (protocyt) a Mniejsze i prościej zbudowane od eukariotyczn
Monika128 Pojęcie stałości przedmiotu Zrozumienie ze świat jest zbudowany przedmiotów stanowiących
chalmers0202 204 Realizm niereprezentacyjny2. REALIZM NIEREPREZENTACYJNY Świat jest zbudowany w ten
222 223 2 Męska część układu rozrodczego jest prościej zbudowana. Jądra składają się z kulistych,
ScannedImage 48 54 NIEZNANY ŚWIAT ® Ack. me). <~Ctniasa /Cckcszczyński Medycyna a zdrowie (2)Kto
page0100 100 iż gdyby w nocy nie był padał deszcz, który rozmoczył ziemię i uniemożliwił szybkie roz
page0108 98 ni tu uwagę M. Dębicki1). „Kto mówi, że mózg myśli, ten powinien się zgodzić na wnioski
page0112 104 Summa teologiczna Bóg był Bogiem, dla siebie zaś chce własnej natury. Lecz mówiąc absol
page0112 102 Mimo tego stanu organów, prawa myśli, sama istota ducha, w gruncie zachowują się wolne
page0117 113 miotem. Wkrótce też jej kilka sióstr przybyło i sława chełmińskiego klasztoru szerzyć s
page0124 116 Summa teologiczna które z natury potrafimy, nie potrzebujemy łaski. Lecz anioł zwraca s
więcej podobnych podstron