page0020

ZAGADNIENIA OGÓLNE

wyrażały lub wyrażają, badanie ich historii oraz ewolucji systemu na-zewniczego, wreszcie sposobu funkcjonowania w języku i w społeczeństwie dawniej i dziś.

Dla współczesnego użytkownika nazwy własne są w większości wyrazami nie posiadającymi znaczenia. Powstały one jednak jako jednostki językowe znaczące. Poprzez rozlegle i dogłębne badania można ujawnić bogactwo faktograficzne i kulturoznawcze, które nazwy własne zawierają, będąc współcześnie jednostkami służącymi tylko do identyfikacji indywidualnych osób, miejscowości i innych obiektów. Ich źródłem były w czasach historycznych, a niekiedy są i obecnie, wyrazy pospolite oraz obce nazwy własne, które zostały przyswojone przez język i kulturę polską. Dzisiaj np. nikt nie uświadamia sobie, że imię Jan ma obcy źródłosłów.

Szeroko zakrojone i coraz to nowe zadania, jakie stawia sobie onomastyka, sprawiają, że staje się ona dyscypliną interhumanistyczną. Przejawia się to w poszerzaniu warsztatu badawczego, który uwzględnia idee, osiągnięcia i metody badawcze innych dziedzin humanistyki, w tym także socjolingwistyki, teorii nazw własnych, filozofii, aksjologii, rożnych teorii językoznawczych i statystyki. Z drugiej strony wyniki badań onomastycznych służą takim działom wiedzy, jak np. historia osadnictwa, historia kultury, etnogeneza Słowian, geografia, archeologia. Są też ważne dla samego językoznawstwa, zwłaszcza dla gramatyki historycznej i historii języka.

SYSTEM SEMANTYCZNY A SYSTEM DEIKTYCZNY JĘZYKA.

WYRAZY POSPOLITE A NAZWY WŁASNE

1. W obrębie systemu językowego istnieją dwa podsystemy: semantyczny, do którego należą jednostki językowe posiadające znaczenie leksykalne (słownikowe), czyli treść znaczeniową (np. człowiek, miasto, pracować, dobry), oraz deiktyczny, służący do wskazywania, wyznaczania obiektów niepowtarzalnych, indywidualnych. Należą do niego jednostki pozbawione znaczenia leksykalnego, tj. zaimki wskazujące, np. ten, tamten, zaimki osobowe, np. ja, ty, on, wy, przysłówki miejsca i czasu, np. tu, tam, teraz, zaimki dzierżawcze, np. mój, twój, nasz, i nazwy własne, np. Piotr, Mickiewicz, Jan Wróbel, Warszawa, Polska, Wisła.

Podsystem deiktyczny jest w stosunku do podsystemu semantycznego podrzędny i uboższy. Po pierwsze, nie posiada czasowników, a jedynie zaimki, rzeczowniki, przymiotniki (użyte rzeczownikowo, np. nazwisko